Paragrafın Anlatımı - ÖSS Soruları

[DeLi.Cocuk]

Paragrafın Anlatımı - ÖSS Soruları



1. “İnsanlığın adım adım ilerlemesini sağlayan şey kuşkusuz kişisel kazançların ürün ve buluşların kuşaktan kuşağa aktarılmasıdır. Hayvanlar dün*yasında buna benzer bir olay yoktur; eğitim gör*müş bir köpek başka bir köpeği eğitemez."
Bu paragrafın anlatımında aşağıdakilerden hangisi daha ağır basmaktadır?
A) benzetme B) ilişki kurma C) örneklendirme D) kanıtlama E) karşılaştırma
(1981 - ÖSS)

2. “Korku bir ruh halidir ikide bir gelip giden bizi yoklayan dengeleyen... Yüreklilik ise büyük kor*kular önünde kendimizi yitirerek yaptığımız atı*lımdır. Her şeyi göze almak değildir; ölüme teh-ikeye meydan okumak değildir yapacak başka bir şey olmaması halidir."
Bu parçada düşünceyi geliştirmek için daha çok aşağıdakilerden hangisine başvurulmuş*tur?
A) betimlemeye B) karşılaştırmaya C) Tanımlamaya D) tartışmaya E) örneklendirmeye
(1981 - ÖYS)
3. Şiirlerinde gereksiz sözcüklerden olabildiğince Kaçınıyor. Sıfatlar benzetmeler için de böyle bu. Okuyucuyu birtakım soyut düğümlü sözcüklerle yorduğu da söylenemez. Öğretici bir hava taşı*mamalarına karşın yine de bu şiirlerde bir eksik*lik var: Başka şiirleri anımsatıyor; bunları daha önce okumuş gibi bir duyguya kapılıyorsunuz." diyen bir eleştirmenin sözünü ettiği şiirlerde bulduğu eksiklik nedir?
A) Yalınlık B) İçtenlik C) Yoğunluk D) Özgünlük E) Açıklık
(1982-ÖSS)

4. "Turna katarları geçiyordu gölün üstünden göl*geleri maviye dönüşerek. Van Gölü günün her anında bir renk cümbüşünde yunup arınıyordu. Bir bakmışsın göl bir anda som turuncuya kesmiş. Bir bakmışsın gölün ucundan bir mor şimşeği girmiş bütün gölü som mora boyayarak öteki ucundan çıkmış ak köpüklü dalgalarla bütün gö*lü süsleyerek."
Bu betimlemede (tasvirde) bulunmayan özellik aşağıdakilerden hangisidir?
A) İşitsel öğelere yer verme
B) Ayrıntılar üzerinde yoğunlaşma
C) Görsel öğelere ağırlık verme
D) Doğayı devinim içinde yansıtma
E) Doğa olaylarını kişileştirme
(1982 - ÖSS)

5. "Ankara tarihin şaşırtıcı terkipleriyle doludur. Bu*rada kerpiç bir duvardan İyonya tarzında bir sü*tun başlığı fırlar; bir türbe merdiveninin basama*ğında bir Roma konsülünün şehre gelişini kutla*yan bir taş görünür. Ahi Şerafettin'in türbesini asırlardır Greko Romen aslanları bekler. Bu yüz*den Aslanhane adını alan caminin mihrabında Etilerin toprak ve bereket ilahesinden başka bir şey olmayan bir yılan meyveler arasında dola*nır."
Yazar parçanın ilk cümlesindeki savını inandı*rıcı kılmak için aşağıdakilerden hangisine özellikle başvurmuştur?
A) Örneklemelere ağırlık verme
B) Öyküleyici anlatım yolunu seçme
C) Konuyu tartışma içinde sunma
D) Okurun hayal gücüne dayanma
E) Kanılarını öne çıkarma
(1982 - ÖYS)
6. "Güzelliğin görece olduğu doğru değildir. Toplu*mu oluşturan bireyler birçok 'güzel' tanımında birleşiyor. Bir bakıma moda konusuna benziyor bu. Moda başlangıçta bir tür kişisel ve yaratılan güzelliktir; yeni olduğu için de görecedir. Ancak bu yaratılan güzellik gerçekte ortak bir çabanın ürünüdür. Eliot'un dediği gibi Bugün geçmişle yönetilir; geçmiş de bugünle değişime uğrar.' Ni*tekim bunun böyle olduğunu güzelliğin ortak bir çabadan kaynaklandığını geçmiş yıllarda yapı*lan on araştırmadan sekizi doğruluyor."
Bu parçada öne sürülen düşünceyi açıklamak için şu yollardan hangisine başvurulmamış*tır?
A) Tanımlamaya yer verme
B) Örneklendirmeye gitme
C) Karşılaştırmaya başvurma
D) Tanık gösterme
E) Sayısal verilerden yararlanma
(1983 -ÖYS)

7. "Yazarlıkta ilk öğretmenim annemdir. Annem İstanbulluydu. Anadolu'yu yakından görüp tanı*mıştı. Halkın dil ve düşünce gerçeklerini içine iyi*ce sindirmişti. Okur yazardı ama gramer bilmez*di. Edebiyat bilgisi kıt bir kadındı. Sezgisi güçlüy*dü. Yazdıklarımı anneme okur nasıl olduğunu sorardım. Yazdıklarımın kimi yerlerini 'Burası ol*mamış.' diye eleştirirdi. Nedenini sorduğumda 'Böyle denmez de ondan.' derdi."
Parçaya göre yazarın annesinin onun anlatı*mında bulunmasını istediği nitelik nedir?
A) doğallık B) duruluk C) akıcılık D) özlülük E) tutarlılık
(1984-ÖSS)

8. Herkes nezle olur ama herkes saman nezlesi ol*maz. Acaba niye? işe polenden başlayalım. Adı çiçektozu ama ille de çiçeklerden gelmesi şart değil iğde kayın gürgen çınar kavak gibi ağaç*lardan yapraklardan otlardan hatta mantarlar*dan da geliyor. Baharla birlikte çiçeklenme baş*layınca soluduğumuz havaya polen dolmaya başlıyor; ağzımıza burnumuza giriyor.
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden han*gisi söylenebilir?
A) Gereksiz ayrıntılara yer verilmiştir.
B) Konuşma havası içinde yazılmıştır.
C) Söz oyunları yapmaya özenilmiştir.
D) Değişik örnekler verilerek konu dağıtılmıştır.
E) Terim kullanmaktan kaçınılmıştır.
(1986 -ÖSS)

9. Kenar mahalleler. Birbirine geçmiş yaslanmış tahta evler Kiminin kaplamaları biraz daha karar*mış kiminin balkonu biraz daha eğrilmiş kimi bi*raz daha öne eğilmiş kimi biraz daha çömelmiştir. Hepsi hastadır; onları seviyorum; çünkü onlar*da kendimi buluyorum.
Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A) Betimleme (tasvir)
B) Tartışma
C) Açıklama
D) Öyküleme (hikâye etme)
E) Örnekleme
(1987 -ÖYS)

10. Edebiyatın konusu insandır doğadır; edebiyat bütün olanaklarıyla insanı tanıtmaya yönelmiştir. Eleştirinin konusu ise eserdir; amacı eseri tanıt*mak ve değerlendirmektir. Edebiyatta dolaysız bir yaratma söz konusudur. Eleştirmen ise dolay*lı yaratan kişidir. Yargılanacak bir eser olmadıkça eleştiri de olmaz.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi ağır basmaktadır?
A) Örneklendirme B) Karşılaştırma C) Tanıtma D) Tartışma E) Öyküleme
(1988 –ÖYS)

11. Önce karanlıkta yüzün ışıdı. Sis açıldıkça kendini ele verdin İstanbul. Güverteden bakınca gözleri*ne inen aydınlığı gördüm. Demir aldım. Uzakla*şan gemi değil İstanbul’du. Kurşun kuleler mi*nareler uğultulu taş yapılar ışıyan yüzünle eriyip gittiler boşlukta. Ayrıldık. Ama başka kentlere yeni limanlara doğru dümen kırdığım bu uzun hâlâ sonu gelmeyen yolculukta beni yalnız bırak*madın. Gittiğim ülkelerde hep seni yaşadım. Sen ey ay yüzlüm benim!
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangi*si yoktur?
A) Sözcüklerin duygusal anlamından yararlan*ma
B) Kişileştirme sanatına başvurma
C) Betimleyici öğeler kullanma
D) Hitaplardan yararlanma
E) Tanımlamalarla söyleyişte yoğunluk sağlama
(1991 - ÖYS)

12. Köyden kasabaya taşınmıştık. Cadde üstünde sol tarafta bahçesi olan beyaz boyalı bir ev satın almıştık. Bahçemizden komşu bahçeden gelen küçük bir su yolu geçiyordu. Bu su yan duvarın altından aşağıdaki bahçelere akıyordu. Bizim bah*çenin bir köşesinde ufak bir tel kümes vardı. Dip tarafa domates biber yeşil salata ekilmişti. Cad*de tarafında sardunyalar pembe karanfiller hanımelleri bulunurdu.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangi*lerine başvurulmuştur?
A) Açıklama - öyküleme 3) Tartışma - betimleme
C) Öyküleme - betimleme
D) Açıklama - tartışma
E) Örneklendirme - öyküleme
(1991 - ÖYS)

13. Akçakavakların dişbudakların arasından geçerek yeşil çam ormanına giriyorum. Yoğun bir reçine kokusu duyuyorum. Çevrem yeşilin değişik ton*larıyla donanmış. Az ileride kalın gövdeli yaşlı bir çam ağacı görüyorum. Altına oturuyorum. Kekik kokulan geliyor burnuma.
Bu parçada ayrıntıların seçiminde hangi duyu*lardan yararlanılmıştır?
A) Görme - koklama
B) Koklama - işitme
C) işitme - dokunma
D) Koklama - dokunma
E) Görme - işitme
(1991 - ÖYS)

14. Çevrede binlerce ağacın milyarlarca dalı ve yap*rağı arasında kaybolmuş kuşların cıvıltısı... Gün ışığının rengarenk tonları... Şırıl şırıl akan küçü*cük dereler... Ayaklarınızın altında çıtırdayan yeşil kızıl kahverengi yapraklardan oluşan bir halı... Kısacası burası doğanın güzelliğine doyamadığınız hayran kaldığınız kalabalıktan uzak bir din*lenme yeri.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yolların hangisine başvurulmamıştır?
A) Sıfatlardan yararlanma
B) Kişisel duyguları belirtme
C) Bitirilmemiş cümleler kullanma
D) Gözlemlere yer verme
E) Kişileştirme sanatına yer verme
(1992 - ÖYS)

15. Derken davul zurna çalmaya başladı. Önde da*vulcu bir öne bir arkaya eğilip belindeki püskül*leri savurarak yürüyor davulunu gümbürdetiyordu. Ardında zurnacı zurnasının ağzını bir o yana bir bu yana çevirerek çalıyordu. Davulcuyla zur*nacının ardına takılmış birkaç çocukla onları izle*yen bir kedi vardı. En önde ise dili dışarıda bir kö*pek havlayarak koşuyordu.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi ağır basmaktadır?
A) Tanımlamalara yer verme
B) Varlıkları ayırıcı özellikleriyle anlatma
C) Örneklendirmelerden yararlanma
D) Karşılaştırmalara başvurma
E) Anlatılanları nedenleriyle belirtme
(1992-ÖYS)

16. Nurullah Ataç hep eleştirmen olarak düşünül*müştür. Oysa Ataç'ın asıl önemi eleştirmenliğin*den değil Türkçenin düzyazı dili olarak kurulma*sı yolunda harcadığı çabadan gelir. O da farkın*dadır bunun: "Eleştirmen bir öldü mü bir daha kimse anmaz onu." der. Ama öte yandan: "Bir şey kalmayacak mı benden?" sorusuna şu alçakgö*nüllü cevabı verirken gerçek öneminin nereden geldiğini de belirtir: "Bugün bu ülkede bir dil ku*ruluyor; o yapıda benim de bir taşım vardır. An*cak görünmeyen kimsenin gözüne çarpmayan ta gerilerde bir taş."
Bu parçada yazar söylediklerini inandırıcı kıl*mak için aşağıdakilerden özellikle hangisine başvurmuştur?
A) Alıntı yapma B) Örnek verme
C) Tanımlama D) Karşılaştırma
E) Betimleme
(1992-ÖYS)

17. Küf yeşili yaprağın üzerinde koyu benekler vardı. Yapraktan acı kekiğimsi bir koku geliyordu. Adam yaprağa bakıyor beneklerini sayıyordu. Birden yaprağın üstündeki beneklerden biri kımıldadı. İrkildi adam. Önce gözlerine inanamadı. £ Koyu kestane kabuk çıtırdayarak yarıldı altından | tül gibi yarı saydam kanatlar çıktı. Uçuverdi böcek. Nemli ılık bir esintinin içinde yitip gitti.
Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanılmamıştır?
A) Görme B) Tatma
C) Dokunma D) işitme
E) Koklama
(1993-ÖYS)

18. Adalarda oturanlar akşam üzeri iskeleye çıkıp gelenleri karşılar gidenleri uğurlarlar; gençler ar*kadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince her*kes evine dönmüş sofraya oturmuş olur. Adala*ra gezmeye gelen birkaç kişi dışında kimseleri göremezsiniz ortalıkta.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisine başvurulmuştur?
A) Öyküleme B) Tanımlama
C) Tartışma D) Açıklama
E) Karşılaştırma
(1993-ÖYS)

19. Küre dağlarını döne döne tırmanıyorduk. Güneş sabah sisinin grileştirdiği yeşil tepelerin arasın*dan portakal renkli yüzünü gösteriyordu; ama güneşin daha ulaşmadığı derin koyaklar vardı. Yeşilin en güzel tonlarıyla bezeli mendil kadar tarlalar gerçek değilmiş gibi duruyordu. Derin derin uçurumlar dipten doruğa çamlarla akka*vaklarla donanmıştı.
Bu parça ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?
A) İkilemeler kullanılmıştır.
B) Söz sanatlarına başvurulmuştur.
C) Betimlemeye beğeni duygusu katılmıştır.
D) Günün belli bir zamanı anlatılmıştır.
E) Tartışmacı anlatım biçimiyle yazılmıştır.
(1994- ÖYS)

20.Bir öyküyü okuyanla onun oyunlaştırılmış biçimi*ni sahnede izleyen kişi arasındaki fark nedir? iz*leyen gördüklerini dolaysız olarak yaşamaktadır. Başka deyişle sahnede ortaya konulan hazır bir dünya vardır; izleyici tüm duygularını harekete geçirerek bu dünyayı algılar. Okuyan ise oku*duklarını kendi düşünce ve düş süzgecinden ge*çirerek kafasında canlandırır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi ağır basmaktadır?
A) Karşılaştırma B) Tanımlama
C) Açıklama D) Örneklendirme
E) Öyküleme
(1994-ÖYS)

21.(I) Göz alabildiğine uzayıp giden tarlalar su için*deydi. (II) Ova sanki zümrütten bir denizi andırı*yordu. (III) Boyu bir karışı bulmayan ekinler bü*tün ovayı kaplamıştı. (IV) Bugün nasılsa bulutla*rın arasından şöyle bir yüzünü gösteren güneş ortalığa yaydığı sıcaklıkla tarlaların ıslaklığını az da olsa almaya çalışıyordu. (V) Az ileride Büyük Menderes bulanık sularıyla şırıl şırıl akıyordu.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangi*lerinde ayrıntılar birden çok duyu organı ara*cılığıyla seçilebilir?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) Il. ve III. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
(1995 -ÖYS)

22. Yirmi yaşından fazla göstermeyen bir genç çadı*rın önünde yan yatırılmış el arabasının üstüne oturmuş saz çalıyordu. Fenerin aydınlattığı alnı ter damlalarıyla kaplıydı. Sazının sapı şaşırtıcı bir süratle aşağı yukarı kayan parmaklarının altında bir canlı gibi titriyordu. Tellere vuran sağ eli kü*çük fakat kendinden emin hareketler yapıyordu. Gencin eli sazın gövdesine yaklaştıkça insan saz ile el arasında gizli fakat çok anlamlı bir ko*nuşma olduğunu sanıyordu.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi ağır basmaktadır?
A) Betimleme B) Tartışma
C) Açıklama D) Öyküleme
E) Karşılaştırma
(1995 - ÖYS)

23. İki tür şiir vardır: Sesleriyle sese dayalı üslupla*rıyla öne çıkanlar; sesi belirgin olmakla birlikte imge dünyaları ve çizdikleri dünyalarla belirginle*şenler. Birinci tür şiir kişiyi sesiyle sarar ve onu kendine tutsak eder; ikinci tür ise insanı kendi öz*gür sesiyle baş başa bırakarak ona yeni şiirler yazdırır. Birinci tür kolay taklit edilir; ikinci türü taklit etmek zordur.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdaki*lerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Öyküleme B) Karşılaştırma C) Tanımlama D) Örnekleme E) Betimleme
(1996-ÖYS)

24. Sofraya hep birlikte otururduk. Tahtadan yuvar*lak bir yer sofrasına ayaklarımızı altımıza alıp yan oturarak yaklaşırdık. Sofra örtüsünü dizlerimizin üzerine çekerdik. Babam bağdaş kurarak baş köşede otururdu. Beni sağına kız kardeşimi de soluna alırdı. Karşısında annem otururdu. Ba*bam yemeğe başlamadan içimizden biri yanılıp da yemeğe uzanacak olursa hiç acımadan kaşı*ğının tersini uzanan elin sırtına indirirdi.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangi*sinde verilenlerden yararlanılmıştır?
A) Betimleme - öyküleme
B) Öyküleme - örnek verme
C) Betimleme - açıklama
D) Açıklama - öyküleme
E) Açıklama - örnek verme
(1997-ÖSS)

25. Bir vapur yanaşıyor. Eminönü'ndeki vapur iskele*sine. Martılar ona çığlıklarıyla eşlik ediyor. Günün ilk ışıklarıyla birlikte insanlar birer ikişer dolduru*yorlar kaldırımları. Yol kenarındaki taksiler gece*nin yorgunluğunu atıyor. Caminin avlusunda gü*vercinler... Galata Köprüsü'ndeki emektar kahve*de sabah çayları içiliyor; buharlar yükseliyor bar*daklardan pencereden içeriye dolan güneşle birlikte. Ah bir de bu deniz kokusu...
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi yoktur?
A) Nesnelere insanlara özgü nitelikler yükleme
B) Betimleyici bir yol izleme
C) Çeşitli duyulara seslenme
D) Gözlem gücüyle ayrıntılar seçme
E) Örneklerden ve karşılaştırmalardan yararlan*ma
(1997 - ÖSS)

26. Röportajla öykü arasında kimi benzerlikler vardır ikisi de yaşamın gerçekleriyle beslenir. Röporta*jın gerçekliği belgelere kanıtlara somut olay ya da olgulara dayanmasından ileri gelir. Öyküde ise bunlar hayal gücüyle yeni bir renk yeni bir görünüm kazanır. Öte yandan bütün anlatı türleri için geçerli olan dilin güzel ve etkili kullanımı röportaj ve öykü için de söz konusudur.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Betimleme B) Karşılaştırma C) Öyküleme D) Tanımlama E) Örneklendirme
(1997- ÖYS)

27. Ankara'nın mimarisiyle ünlü ilçesi Ayaş'ta bir so*kak... Sokaktaki tarihi evlerden biri... Badanası solmuş sıvaları yer yer dökülmüş. Pencere per*vazları da doğaya direniyor; bir bakıma evin sa*hibi yaşlı kadını andırıyor. Ev de yorgun sahibi de. Ne var ki yaşam sürüyor.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangi*sine başvurulmamıştır?
A) İzlenimleri belirtmeye
B) Benzetme yapmaya
C) Eksiltili cümleler kullanmaya
D) Kişileştirmeden yararlanmaya
E) Örnekler vermeye
(1998-ÖSS)

28. On altıncı katta asansörden indik. Bana odayı gösterecek çocuğun peşinden yürüyordum. Ço*cuk kısa bir koridoru geçti bir odanın önünde durdu. Ben de durdum. Kapıyı açtı içeri girdik. Perdeler sıkı sıkıya kapalı. Çocuk perdeleri açıp dışarıyı göstermek istedi. Engel oldum. Lambala*rı yaktı. Banyonun kapısını açtı. Bir şey isteyip is*temediğimi sordu istemediğimi söyledim. Bahşi*şini verdim gitti.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi yoktur?
A) Duyguları yansıtma
B) Eylemleri oluş sırasına göre verme
C) Gözlem gücünden yararlanma
D) Değişik yapılı cümleler kullanma
E) Birinci kişinin ağzından anlatma
(1998-ÖSS)

29. (I) Minibüsle sabahleyin yola çıktık. (II) Yeşilin açığından koyusuna değin bütün tonlarıyla be*zenmiş ağaçların süslediği yamaçlardan tepelerden geçtik. (III) Şırıl şırıl akan derecikleri aşa aşa sonunda yeryüzü cennetine vardık. (IV) Çevresini irili ufaklı ağaçların kuşattığı mavi duru büyük göle bakan bir yamaçta durduk. (V) Kameramızı çıkarıp bu manzarayı görüntüledik.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde betimlemeye yer verilmemiştir?
A) I. ve II. B)I.veV. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV.
(1999-ÖSS)

30. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde düşsel öğeler yoktur?
A) Bir tren gelir her gün bu saatte
Aralıksız öter düdüğü
B) Yağmur ana yeşil yünden
Örmüş tarlanın hırkasını
C) Bir rüzgâr esiyor dağlardan ovaya doğru
Okşayarak ağaçları otları
D) Tanı beni her mektupta yumak yumak
Rüzgârla pullayıp gönderdiğim bulut
E) Sesin gömlek yerine asılı balkonumda
Her zaman yıkanmış her zaman ıslak
(2000 - ÖSS)


31. Eylül'de Kaçkarlar'ın çevresinde "kestane karası fırtınası" gelip çatar. Kestanelerin dökülme zamanı*dır artık. Yöre insanı için kestanelerin hem meyve*si hem de kerestesi çok değerlidir. Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Rüzgârlar vadilerde uğuldamaya yapraklar dökülmeye baş*lamıştır bugünlerde. Karın habercisi olan "karakuş" birazdan pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. Orman tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangi*sinde verilenlerden yararlanılmıştır?
A) Karşılaştırma tanımlama öyküleme
B) Açıklama öyküleme betimleme
C) Tartışma karşılaştırma öyküleme
D) Tanımlama örnek gösterme betimleme
E) Açıklama tartışma örnek gösterme
(2000 - ÖSS)

32. Japongülleri her sabah yüzlerce çiçekle ala bo*yanırdı. Dil büyüklüğünde beş yapraktan oluşar çiçeklerin tomurcukları sabahları hızla açılır ak*şamları aynı hızla kapanırdı. Solan çiçekler bir sonraki gün ağacın altındaki toprağa kızılımsı bir ölüm damgası vururdu. Bu hızlı değişim beni hüzünlendirir içimi karartırdı.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Söz sanatlarına başvurma
B) Gözlem gücünden yararlanma
C) Olayları oluş sırasına göre anlatma
D) Deyimlere başvurarak anlatımı güçlendirme
E) Söylenenleri örneklerle zenginleştirme
(2000 – ÖSS)

33. (I) Sonbahar kendisinden sonra gelecek k: mevsiminin gizli telaşını yaşatıyor doğaya. | Amasra'da bir Roma yapıtı olan Kuşkayası Yol Anıtı sarı bir örtüyle kaplanıyor. (III) Hasankeyfte’ki Artukoğulları zamanından kalma cami minaresindeki son leyleği yolcu ediyor. (IV) Kaçkarlarda; yağmur fazla mesai yapmaya başlıyor. (V) Bolu Dağları'nda Istrancalarda gezinirken yerler ağaç gövdelerinin hüzünlü yüzlerini acılı bakışlarını görüyoruz.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin han:-sinde insana özgü bir nitelik doğaya aktar -mamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2001 – ÖSS)

34. Geçmişi Hititlere uzanan Ürgüp'ün taştan yapıl*mış boz evleri insanı masallar dünyasının deği*şik evrenine götürür. Bomboş bozkır uçsuz bu*caksız yapayalnız uzar gider bu saman sarısı di*yarda. Modern heykeller gibi özenle yontulmuş*tur peribacaları ve damlarında duman tüten taş evler. Adı "kaya" anlamına gelen "ur" ile "çok" anlamına gelen "köp" sözcüklerinin birleşmesin*den oluşan Ürgüp önce peribacaları demekse sonra taşın güneşle arkadaşlığı rüzgârla dansı demek. Taş Ürgüp'te öncelikle mesken demek; yalnızca mağara kovuk değil enikonu bir mes*ken.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisine başvurulmamıştır?
A) Ayrıntılara yer vermeye
B) insana özgü nitelikleri doğaya aktarmaya
C) Düş gücünden yararlanmaya
D) Öznelliğe
E) Tarihsel değerleri örneklerle açıklamaya
(2002 - ÖSS)

35. Soğuk bir İstanbul sabahı... Gökyüzünde bulut kaynıyor; yağmur yağdı yağacak... Biz yola ko*yuluyoruz. Yarım saat sürecek yolculuğumuzu Maltepe'nin bildik sokaklarından geçerek bir an önce bitirme telaşındayız. Sokaklar işe yetişmek için koşuşanlarla dolu. İnsanlar rayların üzerin*den sağa sola bakarak hızlı adımlarla geçiyor. 3ir banliyö treni Gebze yönüne doğru gürültüyle yol alıyor.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisine başvurulmuştur?
A) Öyküleme - betimleme
B) Açıklama - betimleme
C) Karşılaştırma - öyküleme
D) Tanımlama - açıklama
E) Karşılaştırma - tanımlama
(2002 - ÖSS)

36. Çalışmalarımız sonuç verdi. Neler mi oldu? Ot bit*meyen bozkırlar ipek gibi yumuşak topraklı ova*lara dönüştü. Tarlalar arı kovanları gibi uğuldama*ya başladı. Toprağın derinliklerinde uyuyan sular yeryüzüne çıkarıldı. Kova kova süt veren inekler kovan kovan bal veren arılar yetiştirildi. Sofraları el ele verilerek üretilen yiyecekler süsledi.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi yoktur?
A) Benzetme sanatından yararlanma
B) Öykülemeye başvurma
C) Yinelemelere yer verme
D) Betimleme yapma
E) Tanık gösterme
(2003 - ÖSS)

37. Yaklaşık otuz beş yıl öncesine kadar kimsenin ondan haberi yoktu. Kayıp bir kent değildi. Unu*tulmuştu yalnızca. Sırtını yasladığı dağın dik ya*maçlarında toprak altında bulunan bu kentten Avrupalı gezginler bir iki satır da olsa söz etmiş*lerdi. 19. yüzyılda yapılan bilimsel bir yüzey araş*tırmasında da kimliği belirlenmişti. Ama bu silik izlerin peşine pek kimse düşmedi. Uzun aralıklar*la gerçekleştirilen bir iki ziyaret gözlem... Sonra*sı derin bir sessizlik... Ta ki 1970 yılında yeniden keşfedilene dek.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisine başvurulmamıştır?
A) Öykülemeye
B) Kişileştirmeye
C) Eksiltili cümlelere
D) Nesnel verilere E) Abartmaya
(2004 - ÖSS)

38. Yüzümü usulca göğe yasladım. Gözlerimde ka*nat çırpıyor martılar. Bulut bulut parçalanmış gök*yüzünü seyrediyorum. Bulutlar mı üstümüze ko*şuyor yoksa ben mi bulutların altındayım bir tür*lü kestiremiyorum. Saklambaç oynarcasına bir görünüp bir kaybolan güneş de alıp götürüyor beni düş dünyamın derinliklerine.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han*gisi yoktur?
A) Sözcükleri gerçek anlamlarının dışında kul*lanma
B) Karşılaştırmalar yapma
C) Benzetmeye başvurma
D) Betimleyici öğelerden yararlanma
E) Anlatıcının duygusal etkilenmesini yansıtma
(2004 - ÖSS)

39. Dil insanların düşündüklerini duyduklarını bildir*mek için kullandıkları sözcükler ve işaretlerden oluşan bir anlaşma aracıdır. Ancak herhangi bir araç değildir. Bir ulusun kimliğini belirleyen duy*gu ve düşünce dünyasını besleyen en önemli et*kendir. Aynı zamanda ulusal kimliği yansıtan bir ayna gibidir. Bu ayna kirlenirse toplumsal varlığımız da kirlenir işte bu gerçeklerden yola çıkarak bütün ülkede anadili bilincini ve duyarlığını bes*leyip geliştirme çabası içinde olmalıyız. Çünkü bir dili yozlaşmaktan bozulmaktan kurtaracak güç yasalar ve yasaklamalar değil; o dili konu*şan toplumun dil bilinci ve duyarlığıdır.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Örneklerden yararlanılmıştır.
B) Dilin önemi ve işlevi vurgulanmıştır.
C) Okuyanı yönlendiren bir hava taşımaktadır.
D) Tanımlamaya yer verilmiştir.
E) Yargılardan biri benzetmeyle somutlaştırıl*mıştır.
(2004 - ÖSS)

40. Doğuda dağlar kar altında yatarken bahar geldi dağlarına Ege'nin. Yeşille kucaklaştı toprak; dağ taş yemyeşil. Sanki papatya denizi Datça göz alabildiğine uzanan. Bahar kokuyor her yer. Kır*lar rengârenk çiçek...
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Doğanın kişileştirildiği
B) Karşıt anlamlı sözcüklerin bir arada kullanıldı*ğı
C) Karşılaştırmaya başvurulduğu
D) Bahara özgü görüntülerin betimlendiği
E) Devrik cümlelerle anlatımın doğallaştırıldığı
(2005 - ÖSS)

41. Andersen'i özgün kılan bir özellik çevremizdeki sıradan nesneleri kişileştirip birer masal kişisine dönüştürmesidir. Öykülerinde küçücük nesneler nesne niteliklerini hiç yitirmeden insanlarınkine benzer serüvenler yaşar: Kurşun asker yıkımdan yıkıma sürüklenirken gözüpekliğinden ve iyimser*liğinden bir şey yitirmez; tencere vurulur çömlek ve masa konuşur. Bunun yanında Andersen bize kişileri hiç de masalsı sayılamayacak oldukça gerçekçi masallar da anlatır: Eski Ev Kapıcının Oğlu.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?
A) Tanık gösterme
B) Tanımlama
C) Örneklere yer verme
D) Betimleme
E) Tartışma
(2007 - ÖSS)

42. Güzeldere'de kışın bembeyaz bir sessizlik kaplar her yanı. İlkbaharda taze yeşilin eflatun orman gülleriyle uyumu göze çarpar. Yazın koyu bir ye*şil hâkim olur dağlara. Ya sonbaharda? Kayınla*rın gürgenlerin kırmızısı ıhlamur yapraklarının saman gibi sarısıyla güze direnen çalıların yeşili birbirine karışır. Güzeldere'nin en görkemli zama*nıdır sonbahar.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Benzetme yapılmıştır.
B) Betimleyici öğelere yer verilmiştir.
C) Öznellik ağır basmaktadır.
D) Bir varlığa insana özgü bir nitelik aktarılmıştır.
E) Yinelemelere başvurulmuştur.
(2007 – ÖSS)


CEVAP ANAHTARI

1)E 2)B 3)D 4)A 5)A 6)B 7)A 8)B 9)A 10)B 11)E 12)C 13)A 14)E 15)B 16)A 17)B 18)A 19)E 20)A 21)E 22)A 23)B 24)A 25)E 26)B 27)E 28)A 29)B 30)A 31)B 32)E 33)B 34)E 35)A 36)E 37)E 38)B 39)A 40)B 41)C 42)E