Tanzimat edebiyatında gazete

[FifiVePirtik]

Tanzimat Edebiyatında Gazete


Tanzimat'la gelen, halkın okuyuş oranında gelişen Türk gazeteciliği, Türk Edebiyatı'nm yepyeni bir döneme girmesini sağlar. Makale, fıkra, haber, rö*portaj, sohbet, mülakat, anı, gezi, şiir, inceleme, eleştiri, deneme, hikâye ve romantürlerinin gelişmesinde gazeteciliğimizin etkisi büyük olur.

Gazete, hergün bir toplumdan, bir sorun üzerinde fikir ve görüşe sahip ikinci bir toplum çıkarabilecek kudrette bir çözümleme ve birleştirme organıdırGazete sayfaları her gün yüz binlerce insanın beraber toplanıpberaber düşündükleri toplantı meydanıdır.
Fikir Özgürlüğünün görüldüğü her yerde kişiler, çeşitli olanak ve araçlardan faydalanarak, Fikirlerini savunmak isterler. İşte bu araçların en önemlisi ve en etkilisi gazetedir. Gazete; dünyadaki bütün olup biten olayları günü gününe halka bildiren, haberleri kendi görüşü ile yorumlayan, ufkumuzu her türlü bilgiler vererek genişleten, düşüncelerimizi aydınlığa gotüren, halkı dar görüşten kurtaran basılmış kâ*ğıtlar topluluğudur.
Tanzimat gazeteciliği; halkın görüşüyle birlikte edebiyatı da değiştirir Çünkü günlük yaşamın gazeteyle ön plana geçmesi, edebiyatımızda da etkisini gösterir. Bu gazeteleri okuyanlar, Batı'dan yapılan roman çevirilerini izleyen*ler, yeni bir dünya görüşüyle karşılaşırlar. Eski yaşamın, tüm olarak dine göre düzenlenen kurumlarla fikirleri, Tanzimat sonrası gazeteciliğiyle dinamikleşir.

Gazete ve Dergiler

Tanzimat döneminde yayınlanan gazetelerin sayısı yetmişe yaklaşırken, dergiler yüzü geçer. Tanzimat Edebiyatı'nın oluşmasında, yeni Türk nesrinin doğmasında en büyük rolü oynayan, en önemli görevi yüklenen gazetelerle der*gilerin en belli başlıları:
Takvim-i Vekâyi (1831), Ceride-i Havadis (1840) resmî gazetelerle»; Vakayi Tıbbiye (1850) mesleki gazete, Agâh Efendl'nin çıkardığı, Şinasi'nin yazdığı Tercümân-t Ahvâl (1860), Şinasi'nin tek başına kurduğu Tasvir-i Efkâr (1862 Ali Suavi nin yönettiği Muhbir (1866); İstanbul (1867); Namık Kemal'in Ziya Paşa’nın birlikle çıkardıkları Hürriyet (1868); Basiret (1869); Hakayık-ul Vekai (1870); Namık Kemal'in yayınladığı İbret (1871); Hadîka (1872); Ahmet Mithat’ın çıkardığı Devir (1872); Sırâç (1873); Vakit (1875); Şemsettin Sami'ni Sabah (1876) ile Tercümân-ı Hakikat (1878); Tercüman-ı Şark (1878); Ebüzziya Tevfik'in Mecmua-i Ebüzziya (1879); Hazine-i Evrak (1882), Hazine-i Fünun (1882); Gayret (1886), Asar (1886), Maarif (1890), Resimli Gazete (1891), Malûmat (1893), îkdâam (1894) gazete ve dergileri Tanzimat Edebiyatını oluştun kaynakların başında sayılabilir.
Tanzimat şairleri ile yazarlarının hemen hepsi gazetecilikle, dergicilikle ilgilidirler. «Umum tarafından anlaşılmak» amaçları buradan gelmektedir. Edebiyat dergilerinin çıkışı gazetelerden sonra geldiği için, ilk edebiyatla ilgili yazılar gazetelerde yayımlanır. Bu yüzden; Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa, Ahmet Mithat, Ahmet Vefik Paşa, Ebüzziya Tevfik, Recaizade Mahmut Ekrem, Şemsettin Sami... gazetecilikle edebiyatı kaynaştırırlar.