Çocuklarda Hipoglisemi (Şeker Düşüklüğü) Neden Olur?



ÇOCUKLARDA HİPOGLİSEMİ HASTALIĞI NEDİR?

Çocuğun kanında glikoz olarak da bilinen kan şekerinin düzeyinin olması gerekenden daha düşük olması hipoglisemi olarakadlandırılır. Glikoz yiyeceklerin içindeki şekerden elde edilmekte ve karaciğerde depolanmaktadır. Kan glikozu normal bir yaşam sürdürülmek için elzemdir. Özellikle beyin işlevleri, büyüme ve enerji sağlanması glikoza bağımlıdır.

ÇOCUKLARDA HİPOGLİSEMİ NEDEN OLUR?

Yenidoğanlarda prematürite ve diyabetik (diyabetis mellitus tip 1 ) annenin çocuğu olma gibi etkenler hipoglisemiye neden olabilir. Yeterli miktarda besin almama, gece boyunca aç kalma, yeterli karbonhidrat almama gibi etkenler de çocuklarda kolayca hipoglisemiye yol açabilir. Zayıf, hareketli ve iştahsız 2-6 yaş arası çocuklarda açlık hipoglisemisine sık rastlanır.

Diyabetes mellitusu olan çocuklarda fazla miktarda insülin alındığında, bir öğün kaçırıldığında, az miktarda karbonhidrat tüketildiğinde ya da aşırı hareket edildiğinde de hipoglisemi gelişebilir. İnsülin midenin arkasında yer alan bir bez olan pankreas tarafından üretilmekte ve kan şekerinin düzenlenmesinde rol oynamaktadır. Tip I diyabeti olan çocuklarda pankreas insülin üretiminde yetersiz kalmaktadır.

Bazı enzim (vücutta kimyasal olayların hızlanmasına yarayan proteinlerin) eksiklikleri, enfeksiyonlar ve başka hastalıklar da hipoglisemiye yol açabilir. Nadiren ergenler kaza ile ya da bilerek aşırı miktarda alkol aldıklarında da hipoglisemi gelişebilir. Hipofiz, tiroid, böbreküstü bezlerinin yetersizliklerinde de hipoglisemi görülebilir. Pankreasın insülin salgılayan tümörleri de yine hipoglisemiye yol açabilir.

ÇOCUKLARDA HİPOGLİSEMİ (ŞEKER DÜŞMESİ) BELİRTİLERİ

Hipoglisemi yenidoğan ve küçük bebeklerde fiziksel belirti vermeyebilir. Belirtiler ortaya çıkmış ise solgunluk, solunumun hızlanması, çığlık şeklinde ağlama, beslenme güçlüğü, halsizlik, kusma ya da siyanoz (derinin mavimtırak bir renk alması) şeklinde belirtileri olabilir. Daha büyük çocuklarda huzursuzluk ve bilinç bulanıklığı görülebilir. Bu çocuklar baş ağrısı ve huzursuzluktan yakınabilirler. Titreme, halsizlik, uykuya eğilim, soğuk terleme, çift ya da bulanık görme ve konuşma sorunları hipoglisemi sorunu olan çocuklarda sık görülür. Eğer çocuğun hipoglisemi durumu tedavisiz bırakılır ise nöbet ya da şeker koması gelişebilir.

ÇOCUKLARDA HİPOGLİSEMİ (ŞEKER DÜŞMESİ) TEŞHİSİ

Hipoglisemi tanısı kan şekerinin ölçülmesi ile konulur. Çocuğun doktoru ayrıca idrar ve hormon incelemeleri isteyebilir. Hipogliseminin tekrarının önlenmesi için altta yatan nedenler araştırılmalıdır. Diyabetik annelerin çocuklarının ve doğum tartısı düşük ya da fazla olan bebeklerin doğum sonrasında sık sık kan şekerleri ölçülmelidir ve erken beslenmeye geçilmelidir. Genelde hipoglisemi 24 saat içinde düzelir. İnsülin kullanan diyabetli çocukların evde kendi kan şekerlerini sık sık ölçmeleri gerekir. Eğer çocuk nöbet geçiriyor ya da komaya girmiş ise hemen acil servislere başvurulması büyük önem taşımaktadır.

ÇOCUKLARDA HİPOGLİSEMİ (ŞEKER DÜŞMESİ) TEDAVİSİ

Hipoglisemi tedavisinde ağızdan ya da intravenöz olarak (damar yolundan) glikoz verilmesi gerekir. Eğer hipoglisemi bilinç kaybına yol açmış ise glikoz solüsyonunun intravenöz olarak verilmesi ve kan şekerini yükselten bir hormon olan glukagon enjeksiyonu yapılması gerekir. Çocuk diyabetik ise çocuğun doktoru, yanında her zaman şeker ya da glikoz tableti taşımasını ve belirtiler başlar başlamaz bunları yemesini önerir. Bu gibi durumlarda çocuğun kullandığı insülin dozunun da yeniden ayarlanması gerekebilir.

Hipoglisemisi olan çocukların uzun süren açlıklardan kaçınmaları önemlidir. Hipoglisemi geçiren çocuğun dengeli öğünler ile beslendiğinden emin olmak önemlidir. Doktor çocuğa gün içinde sık sık yemek yenmesini ve yatarken de bir şeyler atıştırmasını tavsiye edebilir. Basit şekerleri içeren yiyecekler kan şekerini hızla yükselttiğinden şekerleme gibi yiyeceklerin tüketilmesi doktor tarafından yasaklanabilir. Karmaşık şeker içeren meyve ve ekmek gibi yiyecekler kan şekerinin daha dengeli bir düzeyde tutulmasını sağlamaktadır. Ergenlik çağındaki çocuğun ise alkolden uzak durması önemlidir.