RADYASYONUN GEÇ DÖNEM ETKILER
Radyasyonun geç dönem etkileriisinlamadan aylar hatta yillar sonra ortaya çikan ve çogu kez ölümcül olan bir dizi hastalik ve antiteyi kapsamaktadir Radyasyonun geç etkilerinin basinda kisirlik ve katarakt gelmektedir Radyasyonun deterministik etkilerinden olan bu belirtilercanli dokulardaki hücre ölümü sonucunda ortaya çikmaktadir Radyasyonun deterministik etkilerinin gelisimindemaruz kalinan radyasyon miktari önemli olup alinan doz arttikça olusacak hücre hasari da buna paralel olarak artmaktadir
Yaklasik 15 yil ve üzerinde devamli olarak radyasyona maruz kalanlarda ve korunma sartlarini yerine getirmeyenlerde katarakt riski oldukça yüksektir Göz mercegibirçok doku ve organin aksine hücre yenilenmesi ve çogalmasi göstermedigindenmaruz kalinmasina müsaade edilen maksimum radyasyon dozudiger organlar için belirtilen dozlarin %30’u düzeyinde tutulmaktadirtüm çalisma hayati boyuncayavas yavas ve tolare edilerek alinacak 15 Sv (1500rem)’lik isinlama dozu katarakt olusturmazken2Sv(200rem)’lik ani radyasyon dozu5 yila kadar varan latent bir periyot sonrasinda katarakta yol açar
Radyasyonun gecikmis dönem etkileri arasinda dogal yasam süresinin kisalmasikromozom aberasyonlari ve kalitsal etkilerkan yapici organlarda depresyon etkisi ile gelisen lösemi basta olmak üzere tiroitmemegastrointestinal sistem ve akciger gibi birçok organda artan kanser riski gelmektedir Bu türden sonuçlar radyasyonun stokastik etkileri olarak ifade edilmektegörülme olasiligi sogurulan doz ile artarkensiddeti dozdan bagimsiz olarak gerçeklesmektedirStokastik etkiler düsük seviyeli isinlamalarda bile görülebilen radyasyon hasari olarak ifade edilmektedir
GÜVENLI RADYASYON DOZU SINIRLARI
Radyasyonla çalisan personel için 50mSv/yil(5rem/yil)diger bireyler içinse 5mSv/yil(05rem/yil)’dir Ayrica bu dozlarradyasyonla çalisan personel için 1 saatte yaklasik 2mrem(20 Sv)1 günde 20 mrem(200 Sv)1 haftada 01 rem(1000 Sv) sinirini da asmamalidirbu personelin tüm is yasami boyunca maruz kalacagi maksimum radyasyon dozu ise “D=5 (N-18) rem veya D=50(N-18)mSv” olarak hesaplanmaktadir