Kimyasal Silah Olarak Kullanılan Gazlar ve Özellikleri
Kimyasal silahlar 1 Dünya Savaşı’nda kimyasal maddelerin toksik özelliklerini kullanarak düşman üzerinde fiziki ve fizyolojik etkiler oluşturmak amacıyla gaz (aerosol ya da buhar) halinde etkin bir biçimde kullanılmış ve kayda değer kayıplar verilmesine neden olmuştur Savaş sırasında Almanlar klorin dolu kutuları esen rüzgara doğru atmak suretiyle yayılmasını sağlayarak basit bir yol uygulamıştır
Bundan kısa bir süre sonra Fransızlar fosgeni top mermileri içerisinde kullanılmışlardır 1917 Temmuz’da Almanlar ilk kez hardal mühimmatı ile birlikte koruyucu maskeleri de etkisiz hale getirerek kusmaya neden olan katı partiküllü difenil klorasil kullanmaya çalışmıştır Sinir gazları ise 1930’larda Almanlar tarafından bulunup 2Dünya Savaşı geliştirilmiştir 1936’da Alman kimyacı Gerhard Scrader var olan haşere öldürücüleri inceleyerek tabunu iki yıl sonra da daha toksik olan sarini bulmuştur 2Dünya Savaşı boyunca İtalyanlar Macarlar Japonlar Fransızlar İngilizler Ruslar Amerikalılar Almanlar hardal fosgen ve benzer ajanları geliştirmeyi sürdürmüşler ancak kullanmamışlardır
Sarin buharlaşabilme ve genleşme özelliği nedeniyle kolay solunabilen ajan olarak dikkati çekmiştir ABD sarin’in özelliklerinden yararlanmak için özel bombalar roketler sprey tankları ve füzeler dizayn etmişlerdir Bu silahların tasarımında yüksek patlayıcı silahlar tekniği kullanılmasına karşın bu teknik sarin’in yüklenmesine olanak verecekı biçimde modifiye edilmiştir Fransızlar İngilizler Kanadalılar GB sarin testleri için üretim küçük çaplı tesisler kurmuşlardır ABD ve Sovyetler tam kapasiteli somanı (GD) da üretmişlerdir
1950’lerin sonlarına doğru İngiliz bilim adamları farklı bir katagoride değerlendirilen V ajanlarını keşfetmişlerdir Bu ajana karşı gaz maskerlerinin yeterli koruma sağlayamaması dikkat çekicidir İngiliz ve ABD farklı üretim yöntemleri ile VX ajanlarını üretmişlerdir
1960’lar öldürücü olmayan toplumsal olay ajanlarının gelişmesine sahne olmuştur Bu maddelerden özellikle CS ölümü neden olmadan mukus membranlarında yüksek tahriş yaratan bi ajandır CS ve benzeri maddelerin kullanımında amaç kalıcı bir zarar vermeden geçici olarak insanların yaşam standartlarını düşürmektir CS ilk olarak İngiltere’de geliştirilmiş ve kullanılmış daha sonra kısa zamanda ABD’de ve birçok ülkede benimsenmiş üretilmiş ve kullanılmıştır 1 ve 2 Dünya Savaşları arasında ise; İtalya tarafından Etiopya’da Japonya tarafınfan Mançuya ve Çin’de kullanılmıştır Japon Aum Shinrikyo tarafından yapılan terörist eyleme kadar bütün kimyasal silahlar esas olarak kullanılmıştır
Bu konu 1 Dünya Savaşı’ndaki kilitlenmeyi çözmek için olduğu kadar 1979 – 1988 arasındaki İran – Irak Savaşı’ında Irak’ın İran’ın insan dalgalarından oluşan taarruzlarını durdurmak için kullanımında da açıkça görülmektedir Tipik olarak ülkeler kimyasal silahlarını korumasız güçsüz hedeflere yönlendirmişler kendileriyle eşit biçimde silahlanmış güçlere karşın kullanmamışlardır Bu nedenle misilleme korkusundan dolayı kimyasal silahların karşılıklı caydırıcı etkisi olduğu konusunda bir görüş birliği vardır Buna karşın geçen yıllarda hemen hemen her çatışmada kimyasal silahların kullanılmadığına ve bunların çoğunun klinik olarak ya da fiziki kanıtlarla somut olarak belirlenmediğine ilişkin savlar vardır
·İnsanlar hayvanlar ve bitkiler üzerine doğrudan toksik etkileri nedeni ile kullanılan her türlü katı sıvı gaz halindeki kimyasal maddelere kimyasal silah denir
·Kimyasal silah olarak tipleri ve miktarı uygun olan ve bunları elde etmek için kullanılan kimyasallar bu kimyasalları kullanmak için gerekli cihaz ve mühimmatı ve tasarlanmış her türlü teçhizatı kimyasal silah olarak tanımlanır
Gelişen kimyasal silah teknolojisinin bugün vardığı noktada silahların kullanılmadan hemen önce ya da kullanım sırasında iki farklı kimyasal maddenin karışması esasına dayanan ikili (binary) kimyasal silahlar üretilmiştir Prensib olarak; iki parçalı silah konsepti öldürücü ve dengesiz bileşimler uzun süreli depolamaya uygun değilse kullanılır
Saf Sinir Ajanları renksiz ve hareketli sıvılardır Oda sıcaklığında kısmi uçuculuğu vardır Sürekliliklerini ve erkilerini artırmak amacıyla bazı maddelerle yoğunlaştırılmaları durumunda ise sarımtırak – kahverengi sıvılar olarak karşımıza çıkarlarBazılarının ise hafif meyve kokuları olabilir Maruz kalma yoluna göre belirtiler değişiklik gösterir Buhar alınımı sonrası solunum sistemi belirtileri ortaya çıkarken bulaşmış bir gıdanın ağız yoluyla alınım sonrası sindirim sistemi belirtileri önce görülür Solunum yolu ile alımı sonrası göğüste sıkışma hissi ilk belirtidir Akciğer tarafından hızlı bir biçimde emilen kimyasal ajan 1 dakikadan daha kısa bir zaman süresi içerisinde yaygın sistemik bulgular görülmesine yol açabilir Maruz kalınan doz ile ilişkili olarak gözde yanma ağrı burun akıntısı anksiyete huzursuzluk emosyonel labilite tremor baş ağrısı konsantrasyon güçlüğü bellek bozukluğu apati depresyon kas seğirmeleri kramplar görülebilir Daha yüksek dozlarda ise kardiyovasküler sistem belirtileri hakimdir generalize kas seğirmeleri zorlu yüzeyel solunum bronşial senkresyonlarda artma generalize konvusiyon konuşma bozukluğu reflekslerin kaybı koma ve ölüm görülebilir Pintpoint pupil (iğne ucu göz bebeği)açıklanamayan nazal sekresyon göğüste sıkışma hissi hızlı gelişen nikotinik muskarinik ve santral sistemi belirtileri kimyasal ajana maruz kalınmış olma olasılığını akla getirmelidirMustardlar (Hardal) fiziksel özelliklerinden dolayı soğuğa ve ısı değişiklerine dirençlidir Yakıcı ajanlara maruz kalınması ile belirtilerin ortaya çıkması arasında 2 – 24 saat arasında değişen bir latent dönem vardır ki dekont*****syon ve tedavi için geç kalınmış olabilir Alınan doz çok yüksek ise kurban genellikle 48 saat içerisinde akciğer ödemi bronş sekresyonlarının oluşturduğu tıkaçlara bağlı mekanik asfiksi ya da bozulmuş immun yanıtın kolaylaştırdığı fırsatçı enfeksiyonlarla ölür Yakıcı ajanlara karşı korunma tam koruyucu giysileri ile başarılabilir Akciğer irritanları içerisindeki en tehkileli ajan fosfogendir Normal hava ve iklim koşullarında 82 derecede kaynar Buharın dansitesi havadan 34 kat daha fazla olduğundan özellikle çukurlarda ve düşük seviyeli bölgelerde uzun zaman etkisini kaybetmeden kalabilir Düşük konsantrasyonlarda yeni biçilmiş saman kokusuna benze bir kokusu vardır
Kimyasal silahlar içerisindeki üstün özelliği yüksek dozlarda masif akciğer ödemine neden olarak bir kaç saat içresinde ölüme yol açmasıdır Diğer kimyasal ajanların oluşturduğu solunum yolu belirtilerine benzer etkileri göstermekle birlikte bu belirtilerib tanı koydurucu bir değeri yoktur Çünkü olgun belirtilerin görülmediği latent dönem sonrası ani gelişen masif akciğer tablosu ile karşımıza çıkabilir
Yakıcı ajanlar sıklıkla askeri kayıp oluşturmak karşı birlikleri koruyucu ekipmanlar kullanmak zoruında bırakarak hareket yeteneklerini azaltmak amacıyla kullanılırlar
Klasik kimyasal ajanlar yasal ticari kullanımı var olan kimyasal maddeler kullanılarak kolayca imal edilebilir; Örneğin yakıcı gazların üretimi basit kimyasal işlemlerle başarılabilirken sinir gazlarının üretimi pek çok komplike işlemi gerektirmektedirHatta bu üretim aşamalarının bir bölümünde katı ısı denetim kurallarının uygulama zorunluluğu vardır Toksik maddelerin saklanması da bir takım sorunlar doğurabilir bu nedenle ürünlerin bozulmasını engellemek için özel ekipmanlara gereksinim duyulur
Kimyasal silahlara karşı korunma dört ana köşe taşı üzerine kuruludur;
ØFiziksel Korunma : Vücut korunması solunum sistemi korunması
ØMedikal Tedavi : Pre – medikasyon tedavi
ØAlgılama :Alarm monitörizasyon doğrulama tanımlama
ØTemizleme :Bireysel ve araçlar ile temizlenme
Sivil savunma birimlerinde ve çevrede çalışan sivil savunma personellerinin askeri personel için hazırlanmış önlemleri alması gerekmektedir Sivil halkın barınaklara ya da barınaklardan taşınması sırasında alınması gereken önlemler acil çözülmesi gereken sorunlardır Bu da sivil halkın kullanımına uygun dizayn edilmiş basit korucu maskelerin üretilmesi zorunluluğunun bir göstergesidir
Bir kimyasal saldırı sırasında solunum yolları aerosol ve gazlara karşı vücut ise sıvı ve katı partiküllere karşı korunmalıdırÇocuklarda maske yerine hem solunum organların hem de vücudu koruyan özel ceketler kullanılması sıvı kimyasal ajanlar için daha uygundur 12 aylıktan daha küçük bebekler koruyucu örtüler kullanılarak korunabilir Sivil halkın kimyasal silahların etkinliğinin sınırlandırıldığı sığnaklara yönlendirilmesi alınabilecek en önemli ortak önlemdir Büyük yerleşim merkezlerinde erken uyarı sistemler geliştirilmeli kimyasal saldırı sırasında halk sirenlerle ve radyolar aracılığı ile uyarılmalı alınması gereken kişisel önlemler konusunda bilgilendirilmelidir Sivil savunma uzmanları tüm aşamalarda koordinasyonu sağlamalıdır15 tonluk bir kimyasal silahın 60 km2’lik bir alandaki halkın %50’sini öldürebileceği belirtilmektedir
Kimyasal Silahlar için potansiyel hedefler hava alanları ve limanlar kritik altyapı tesisleri (akartayakıt enerji merkezleri su arıtma tesisleri gibi) büyük nüfus yoğunluğunun bulunduğu merkezler olarak sılanabilir