Atatürk için "İçkiyi bırakamaz" diyenler, acaba birgün gelip aldanacaklarını hiç düşünmüşler midir? Ona içkiyi bıraktırmak isteyenler, o zaman kim bilir nasıl şaşırmışlardır. Evet, bu kadar içki kullanan ve ondan ayrılamaz görünen adam, üç ay hiç rakı içmeden de durabiliyor...

Büyük Nutuk'unu yazarken (1927) ben bunun tanığı oldum. Akşamları yine sofra kuruluyor, herkes karşısında yiyor içiyor; fakat o, ağzına bir damla bile içki koymuyordu, Hatta yemek yerken herkesin içişini gülümsemeyle seyredişi hala gözümün önündedir. Oysa ben, içkiye alışkın insanların bir gün bile içmeden duramayacağını sanırdım. Atatürk'ün tam üç ay kendi isteğiyle içkiye boykotuna benimle birlikte bütün çevresindekiler de şaşırıp kalmışlardı. bu da onun görev aşkını ve sorumluluğunu, alışkanlıklarının ve beğenilerinin de üstünde tuttuğunun en güzel örneklerinden biridir.


Büyük Nutuk'unu hazırlarken hiç içki içmediği gibi, 48 saat hiç gözünü kırpmadan yazı dikte ettirişinide hatırlarım. Öyle ki, yazı yazmaktan yorulan değişiyor, fakat obinlerce belge arasından ayırdığı notlarıyla büyük eserini tamamlamak için uykusunu bile vermekten çekinmiyordu.

Böyle zamanlarda, yazdıklarını sofrada arkadaşlarına okutur, sonra yine eski köşkün çalışma odasına geçer, kah oturarak, kah ayakta çalışmalarını sürdürürdü. Nutuk; çalışmanın, insan gücünün nasıl üstüne çıkışını gösterdiği için, ayrı bir önem de taşımaktadır.

Atatürk'ün hiç uyamadan, 3 gün durabildiğini de, görmüş ve inanamamıştım. Cephede değildik, savaş ta yoktu. Uykusuzluğu gerektirecek önemli bir olayla da karşı karşıya bulunmuyorduk. Fakat o bir işe, ama ciddi bir işe başladı mı, onun sonunun geldiğini görmeden asla rahat etmezdi.

Cemal (Çelebi) Granda -Atatürk'ün 12 Yıl Hizmetini Gören Uşağının Gizli Defteri

__________________