Caretta Caretta Nedir?





Su kaplumbağası olarak da adlandırılan caretta carettalar, denizde yaşarlar ve sadece yumurtlama döneminde karaya çıkarlar. Sırt kısmı kırmızı -kahverengi, alt kısımları ise beyaz dönük açık sarı renlidir. Yüzmeyi kolaylaştıracak şekilde bacakları kürek biçimindedir ve dış kenar tarafında en fazla 2 tırnakları bulunur. Tek seferde 100 yumurta bırakabildiği bilinmekte olup, 162 ye kadar bırakabildiği tesbit edilmiştir. Yavrular 2 aylık kuluçka döneminden sonra gece yumurtadan çıkarak deniz doğru giderler. Yumurtadan yeni çıkan bir yavru caretta 20 saate kadar hiç durmadan yüzebilir. Oksijeni havadan almalarına rağmen su altında uzun süre kalabilmektedirler.

Atlantik, Pasifik ve Hint Okyanuslarının ılıman sularında bulunan carettalar, ülkemizde en çok Akdeniz sahillerine yayılmıştır. Başlıca yumurtlama sahilleri Dalyan, Adana’;nın Yumurtalık ilçesi ve Belek, Gazipaşa, Anamur, Fethiye, Dalaman, Köyceğiz, sahilidir. Belek sahili, Akdeniz’de ikinci, Türkiyede ise, birinci yumurtlama alanıdır. Kabuklarının boyu 1 metreye kadar büyümekte olup, balık, kabuklu hayvanlar ve suda yaşayan canlılar (özellikle deniz anaları, istiridye, sünger) ile beslenirler. Başları üçgene benzer ve büyüktür. Neredeyse 100 milyon yıldır var oldukları düşünülen carettalar insanoğlunun doğal dengeyi bozan davranışları nedeniyle soyları tükenme riski altındadır. Bu nedenler koruma altına alınmışlardır.
Caretta carettaların cinsiyet ayrımı ergin olana kadar yapılamaz.12-30 yıl arasında ergin oldukları tahmin edilmektedir. Erkeklerin tırnakları geriye doğru kıvrık ve daha uzun kuyruğa sahiptirler. Boyları 50 cm’i bulunca cinsel olgunluğa erişen caretta carettalarda yuva, dişi tarafından yapılır. Her dişi yumurtlama dönemi boyunca 2 kez yuva yapar ve sadece geceleri yapar. Dişiler yuva yapma döneminde dış uyarılara karşı oldukça hassa olup, ses ve ışık olumsuz faktörlerin başında gelmektedir. Olumsuz etkenler yuva yapmadan denize dönmelerine neden olabilir. Caretta carettaların yumurtadan geceleri çıktığını belirtmiştirk, yumurtadan yeni çıkan yavrular yönlerini ufuk aydınlığından faydalanarak yapar, suni aydınlatmalar yönlerini şaşırmalarına yol açar ve deniz ulaşamadan su kaybı, güneş veya başka hayvanların saldırısı sonucu ölürler.

Caretta carettaların, yumurtadan çıkarken kullandıkları sivri yumurta dişleri bulunur. Bu dişler yumurtadan çıktıktan sonra düşer. Fakat güçlü çeneleri sayesinde sert kabukları bile kolaylıkla parçalayabilirler. Derin sularda yüzeyde, sığ sularda ise dibe yakın yerlerde uyurlar. Yumurtalar gelgit zamanlarında bırakılır. Kuluçkaya süresi 45 ile 65 gün arasında değişir fakat kumun sıcaklığı bu süreyi etkiler. Araştırmalar sonucunda serin kumlarda erkek, sıcak kumlarda dişi yavruların olduğu görülmüştür. Ortalama olarak 100 yumurta bulunur her yuvada. Carettaların çok ilginç bir özellikleri var. Dişi carettalar yuvalarını doğdukları, ya da oraya çok yakın kumsallara bırakmakta. Bu yüzden yüzlerce hatta binlerce mil göç ettikleri biliniyor. Yön bulma duygularının nasıl bu kadar geliştiği uzun yıllardır araştırılmaktadır. Kaplumbağaların dünyanın manyetik alanının açı ve yoğunluğunu buldukları tesbit edilmiş olup, böylece gidecekleri yerin enlem ve boylamlarını bulup yönlerini ayarlayabilmektedir. Oldukça dikkat çekici bir özellik.


Uzun mesafelere göç eden caretta caretta’ların, yön bulma duyguları uzun yıllardan beri araştırılmakta. Daha önceki araştırmalar kaplumbağaların dünyanın manyetik alanının açı ve yoğunluğunu bulabildiğini gösteriyor. Böylece kaplumbağalar gitmek istedikleri yerin enlem ve boylamlarını bulup yönlerini belirleyebiliyorlar. Tüm bu ilgin özelliklerinden dolayı ilgi uyandıran caretta carettaların korunması için, kumsalda işaretlemeler ve koruma kafesleri, uyarı yazıları bulunmasına rağmen maalesef insanlar gerekli duyarlılığı göstermediklerinden, sayıları hızla azalmakta olan caretta carettalara daha fazla özen gösterilmesi gerekmektedir.

Kaynakça:


hwikipedia