 Biyoloji Terimleri Sözlüğü
1) Absisyon Tabakası (): Yaprak sapının dip kısmında yer alan, birbiriyle gevşek olarak bağlantılı, ince duvarlı hücrelerden oluşan özel bir tabaka. Bu hücre tabakası, yaprağın bağlantısını zayıflatır ve yaprak dökümüne olanak verir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
2) Absorpsiyon (Eski Yunanca: Ab-den+sobere-emme): Bir maddenin deri ve sindirim kanalı mukozası tarafından alınması.
Zümre: Biyoloji Zümresi
3) Absorpsiyon spektrumu (): Işığın bir maddeden geçerken emilen özel dalga boylarının enerji miktarı için bir ölçü. Her molekül kendine özgü bir absorpsiyon spektrumuna sahiptir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
4) Adaptasyon (Uyum): Bir canlının kendi çevresine uyması, uymayı gerçekleştiren olaylar, canlının çevresi içinde yaşamasına olanak veren özellik.
Zümre: Biyoloji Zümresi
5) Adaptif Dallanma (): Bir atasal türden farklı habitatlarda yaşayan türlerin evrimleşmesi.
Zümre: Biyoloji Zümresi
6) Adenin (Eski Yunanca: Aden-bez): Enerji iletiminde önemi olan nükleik asit ve nükleotidlerin adenozin tri fosfat (ATP), adenozin di fosfat (ADP), adenilik asit (AMP) bileşeni.
Zümre: Biyoloji Zümresi
7) Adenozin Tri Fosfat (ATP): Adenin, riboz ve üç fosfat grubu içeren bir organik maddedir. Biyolojik sistemlerdeki enerji iletiminde birinci derecede önemlidir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
8) Adipoz (Latince: Adiposis-yağa ait): Yağın depolandığı doku ya da yağ.
Zümre: Biyoloji Zümresi
9) Adventif Kök (Ek kök) (Latince: Ad-ya+Venire-gelmek): Normal olmayan bir yerden (gövdeden) çıkan kök.
Zümre: Biyoloji Zümresi
10) Aerobik (Eski Yunanca: Aero-hava): Yalnız moleküler oksijen bulunduğu zaman gelişme ya da metabolizleme.
Zümre: Biyoloji Zümresi
11) Afaziya (Eski Yunanca: A-yok+Phasis-konuşma): Beyin merkezlerinin hastalanması ya da zedelenmesi sonucu olarak bazı sembolleri (yazı ve söz olarak) tanıyamama durumu.
Zümre: Biyoloji Zümresi
12) Aglütinasyon (Latince: Agglutinare-bir şeyi yapıştırmak): Bir sıvı içinde dağınık halde bulunan hücre ya da parçacıkların kümeleşmesi.
Zümre: Biyoloji Zümresi
13) Agnata (Eski Yunanca: Anathos-çene): Çenesiz balıklar. Lampetra sp., Mirine sp. ve bir çok sonu gelmiş türü içeren omurgalı sınıfı.
Zümre: Biyoloji Zümresi
14) Akondroplaziya (Eski Yunanca: A-değil+Chondros-kıkırdak+Plasscin-o): Yetersiz kemik oluşumuna ve cüceliğe neden olan kemik gelişim ve olgunlaşmasında kalıtsal bozukluk.
Zümre: Biyoloji Zümresi
15) Akromegali (Eski Yunanca: Akron-kol ve bacaklar+Megalo-büyük): İskete kol ve bacaklar, burun, çene, el ve ayak parmaklarının fazla büyümesi. Hipofiz bezinden büyüme hormonun fazla salgılanması sonucu oluşabilir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
16) Akrozom (Eski Yunanca: Akron-kol ve bacaklar+Soma-vücut): Sperma hayvancığının baş bölgesini örten şapka gibi yapıdır.
Zümre: Biyoloji Zümresi
17) Aksiyon Potansiyeli (): Faaliyette bulunan herhangi bir dokuda bir kas kasılırken ve salgı yaparken, sinirden impuls geçerken duyarlı bir aygıtla saptanabilen düşük güçte bir akım.
Zümre: Biyoloji Zümresi
18) Akson (Eski Yunanca: Axon-dingil): Sinir impulsunu hücreden öteye götüren sinir lifi.
Zümre: Biyoloji Zümresi
19) Aktif Taşıma (Active Transportion): Bir maddenin, enerji harcanmasını gerektiren bir işlemle hücre membranı aracılığıyla, yoğunluk farkına bağlı olarak içe ya da hücre dışına taşınması.
Zümre: Biyoloji Zümresi
20) Aktin (): Kasta bulunan bir proteindir. Miyozinle birlikte kasın, kasılma ve gevşe mesini sağlar.
Zümre: Biyoloji Zümresi
21) Alarm Renkliliği (): Bazı hayvanların yaşamlarını sürdürmek için gösterdikleri renk adaptasyonları. Predatörler, parlak, belirgin renkler taşıyan bu hayvanların zehirli ya da tatsız olduğunu sanarak onları yemekten çekinirler.
Zümre: Biyoloji Zümresi
22) Alel (Eski Yunanca: Allelon-iki şeyden biri): Kromozomun belli bir yerinde (lokus) görülebilen, bir genin değişik formlarıdır.
Zümre: Biyoloji Zümresi
23) Alerji (): Çevredeki bir maddeye karşı saman nezlesi, deri kızarması ya da astım biçiminde oluşan aşırı duyarlılık.
Zümre: Biyoloji Zümresi
24) Algler (): Gelişme sırasında embriyo teşkil etmeyen ve iletim dokusundan yoksun olan ve klorofil içeren büyük bitki gruplarından biridir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
25) Allontois (Eski Yunanca: Allas-sosis+Eidos-şekil, biçim): Sürüngen, kuş ve memeli hayvanların embriyo örtülerinden biridir. Sindirim kanalının son kısmından gelişen ve embriyonik sidik kesesi ya da koryona giden ve çıkan kan damarlarının kaynağı olan kese.
Zümre: Biyoloji Zümresi
26) Alveol (Latince: Alveus-içi boş): Torba biçiminde küçük boşluk ya da genişlemiş kısımdır.
Zümre: Biyoloji Zümresi
27) Amensalizm (): Biri ötekinden olumsuz olarak etkilendiği halde ikincisinin birinci türün bulunmasından zarar görmemesi durumudur.
Zümre: Biyoloji Zümresi
28) Aminoasit (): Bir amino (-NH2) grubu ile bir karboksil (-COOH) grubu içeren bir organik bileşiktir. Aminoasitler, proteinleri oluşturmak için peptid bağlarıyla zincir biçiminde birbirine bağlanabilir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
29) Amipsi Hareket (Eski Yunanca: Amoibe-değişme+Eidos-form): Bir hücrenin yalancı ayaklar yoluyla yaptığı hareket.
Zümre: Biyoloji Zümresi
30) Amniyon (Eski Yunanca: Amnion-kuzu): Sürüngen, kuş ve memeli hayvanların embriyo örtülerinden biridir. Embriyo etrafında su dolu kesedir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
31) Anabolizma (Eski Yunanca: Anamole-atma): Enerji depolama, yani hücresel madde yapımını ve büyümeyi sağlamak üzere basit moleküllerin karmaşık molekülleri oluşturmasına neden olan kimyasal reaksiyonlar.
Zümre: Biyoloji Zümresi
32) Anaerobik (Eski Yunanca: An-yok+Aero-hava+Bios-yaşam): Yalnız moleküler oksijenin yokluğunda gelişme ya da metabolizleme.
Zümre: Biyoloji Zümresi
33) Anafaz (Eski Yunanca: Ana-yukarı, geri, tekrar+Phasis-evre): Mitoz ya da mayoz hücre bölünmesinde metafazı izleyen ve kromozomların kutuplara doğru çekilmeye başladığı evre.
Zümre: Biyoloji Zümresi
34) Anaflaksis (Eski Yunanca: Ana-yukarı, geri, tekrar+Phylaksis-k): Organizmanın yabancı protein ya da başka maddelere karşı normalin üstünde aşırı reaksiyonu.
Zümre: Biyoloji Zümresi
35) Analog (Eski Yunanca: Analogos-orana göre): Görünüş ve işlerde benzer fakat köken bakımından farklı.
Zümre: Biyoloji Zümresi
36) Androjen (Eski Yunanca: Andros-insan+Gennan-üretmek): Testesteron ya da öteki erkek eşey hormonlarından biri gibi erkek özelliğini veren herhangi bir maddedir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
37) Angiospermler (Eski Yunanca: Angeion-damar+Sperma-tohum): Gerçek çiçekli trakeo fitler, çiçek ve meyvaya sahip, tohumları kapalı bir ovaryum içinde bulunan bitkilerdir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
38) Anhidrobağlar (Eski Yunanca: Anhydros-susuz): İki molekül arasında su çıkması yoluyla oluşan bağlardır. Örneğin, bir molekülden OH-, ötekinden H+ iyonu çıkarak.
Zümre: Biyoloji Zümresi
39) Anter (Eski Yunanca: Antheros-çiçeklenme): Çiçekli bir bitkide erkek organlardan biri, için de haploid spor ya da polen taneciklerinin oluştuğu polen keselerini (mikrospo rangium) içeren stamen kısmıdır.
Zümre: Biyoloji Zümresi
40) Anteridyum (Latince: Antera-çiçekten yapılan ilaç+Eski Yunanca): Çiçeksiz bitkilerde spermlerin oluştuğu erkek organdır.
Zümre: Biyoloji Zümresi
41) Anterozoid (): Mantarlarda hareketli eşeysel hücre.
Zümre: Biyoloji Zümresi
42) Antibiotikler (Eski Yunanca: Anti-karşıt+Bios-yaşam): Mikro organizmalar tarafından meydana getirilen ve seyreltik çözelti halinde bakterilerin ve başka mikroorganizmaların gelişmesini engelleme, ya da onları tahrip etme yeteneğine sahip maddelerdir. İnsan, hayvan ve bitki hastalıklarının tedavisinde geniş ölçüde kullanılmıştır.
Zümre: Biyoloji Zümresi
43) Antidiüretik Hormon (Eski Yunanca: Anti-karşıt+Diuretikus-sidik meydana): Böbrek borucuklarında suyun geri emilmesini denetleyen ve hipofizin arka lobundan salgılanan hormondur.
Zümre: Biyoloji Zümresi
44) Antijen (Eski Yunanca: Anti-karşıt+Gennan-meydana getirmek): Bir organizmada özgül antikorların yapılmasını başlatan protein ya da protein+polisakkarit bileşiminde bir yabancı maddedir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
45) Antikor (Antibody): Kan ya da dokularda bulunan bazı yabancı maddelere karşı tepki olarak oluşturulan proteindir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
46) Antimetabolitler (Eski Yunanca: Anti-karşıt+Metabollein-değiştirmek): Normal fizyolojik işlev için gereksinen maddelere sıkı yapısal benzerlik gösteren maddeler, esas metabolitin kullanılmasını engelleyerek ya da onun yerini alarak etkisini gösterir.
Zümre: Biyoloji Zümresi
47) Antitoksin (Eski Yunanca: Anti-karşıt+Toxicon-zehir): Bakteri tarafından salınan toksine (genellikle protein) karşı meydana getirilen bir antikor. (Antibody)
Zümre: Biyoloji Zümresi
48) Antosiyanin (Eski Yunanca: Antho-çiçek+Kyanos-mavi): Kırmızı, mor ve mavi çiçeklerde ki bir renk maddesidir. Hidrolize olunca antosiyonidin ve şeker meydana getiren glikozitler oluşur.
Zümre: Biyoloji Zümresi
49) Anyon (Eski Yunanca: Ana-yukarı+İon-giden): Negatif yük taşıyan iyon.
Zümre: Biyoloji Zümresi
50) Apikal Meristem (Latince: Apex-tepe+Eski Yunanca: Merizein-taksim e): Kök ya da gövde ucunda bulunan farklılaşmamış embriyonik doku.
Zümre: Biyoloji Zümresi
51) Apoenzim (Eski Yunanca: Apo-den+En-içinde+Zyme-maya): Enzimin protein kısmıdır. Tam işlevsel enzim haline gelmek için özgül bir koenzime gereksinim duyar.
Zümre: Biyoloji Zümresi
52) Arkegonyum (Eski Yunanca: Arche-başlangıç+Gonos-döl): Çiçeksiz bitkilerde yumurtanın oluştuğu dişi organ.
Zümre: Biyoloji Zümresi
53) Arkenteron (Eski Yunanca: Arche-başlangıç+Enteron-bağırsak): Gastrulanın ortasında endodermle sarılı boşluk, ilk bağırsak.
Zümre: Biyoloji Zümresi
54) Arter (): Kanı yürekten vücudun çeşitli bölgelerine götüren kalın esnek duvarlı damar.
Zümre: Biyoloji Zümresi
55) Arteriol (Eski Yunanca: Arteria-atardamar): Kılcal damarın ucundaki küçük atardamar.
Zümre: Biyoloji Zümresi
56) Artropod (Eski Yunanca: Artrhon-eklem+Pous-bacak): Böcek ya da krustase gibi eklembacaklı bir omurgasız hayvan.
Zümre: Biyoloji Zümresi
57) Asetilkolin (): Organik bir baz olan kolinin asetik asitle esteridir. Normal olarak sinirlerin ucundan salgılanır. Sinir impulsunun sinapstan geçişini sağlar.
Zümre: Biyoloji Zümresi
58) Asidozis (): Vücuttan baz kaybı ya da asit birikmesiyle beliren patalojik durumdur. Yüksek hidrojen yoğunluğuyla belirlenir. (Düşük pH)
Zümre: Biyoloji Zümresi
59) Asit (Latince: Acidus-ekşi): Molekül ya da iyonlar su içinde hidrojen iyonlarını (proton) veren bir maddedir. Asitler ekşi bir tada sahiptir, mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir ve bazlarla birleşerek tuzları oluşturur.
Zümre: Biyoloji Zümresi
60) Askospor (Eski Yunanca: Askos-torba+Sporos-tohum): Özel bir spor muhafazası içinde bulunan, genellikle sekiz spordan oluşan dizi.
Zümre: Biyoloji Zümresi
61) Ateliozis (Eski Yunanca: Ateleia-tam olamama): Hipofizle ilgili cücelik.
Zümre: Biyoloji Zümresi
62) Atom (): Elementin kimyasal özelliğine sahip en küçük parçasıdır. Proton, nötron ve çekirdeğin çevresinde özgül bir yörünge üzerinde dönen elektronlardan oluşmuştur.
Zümre: Biyoloji Zümresi
63) Atom Yörüngesi (): Atom çekirdeği etrafında bir elektronun izlediği yol.
Zümre: Biyoloji Zümresi
64) Atreziya (Eski Yunanca: A-yok+Tresis-delik): Normal vücut deliği, geçit ya da boşluğunun yokluğu ya da kapalılığı.
Zümre: Biyoloji Zümresi
65) Atriyum (Eski Yunanca: Atrion-salon, hol): Bir başka yapı ya da organa geçme olanağını veren odacık. Venadan kanı alan ve karıncığa pompalayan yürek odacığı.
Zümre: Biyoloji Zümresi
66) Avikularya (Latince: Avicula-kuş): Kuş başına benzeyen Briyoza kolonisinin bir üyesi.
|