Aöf Önlisans - 2.Sınıf Banka ve Sigorta Hukuku Özeti


1.ünite:

banka hukuku nedir?
banka hukuku her hukuk dalı gibi bankayı merkez alarak bankayı vebankanın hukuki işlerini düzenleyen bir hukuk türüdür

banka nedir?
banka mevduat toplamak suretiyle kaynak yaratıp bu kaynağın ekonomide kullanılmasına aracılık eden bir mali kuruluştur anayasamızda 167. maddesindede devlete para ve kredi yasalarını düzenleme yetkisini üstlenmiştir.

banka hukukunun kaynakları :
temel kaynağı kanundur.
*bu kanunların başında bankalar kanunu yer alır özellikle 1980 li yıllarda türkiyede globalleşmeyle birlikte liberal politikaların uygulanmasıyla beraber bu kanun pek çok kez değişkliğe uğramıştır.
*diğer bir kaynak ise ; tc merkez bankası kanunudur
*bir başka kanun ise türk parasının değerini koruma hakkındaki kanundur. bu kanun bankaların uluslar arası işlemlerde ( örn; kanbio işlemleri )nelerin yapılıp yapılamayacağını belirleyen kanundur
*bunun dışında çek kanunu, sermaye piyasası ve tüketcinin korunması kanunuda vardır

bankaların fonksiyonlarını nasıl yerine getiriceğini belirleyen etmenler:
1 bankalar kanunu kararnameleridir
2 tedliğler :bankaların nasıl çalışması gerektiğini içeren kanunları içerir.


bankayı düzenleyen ve denetleyen kurumlar:

bu sektörde rastlayacağımıs en önemli kurum bu sektöre düzenleyici kurallar getiren bankacılık düzenleme ve denetleme kuruludur bu krum bağımsız bir idari kuruluştur kurallarını kendisi getirir ve denetlemelerini kendisi yapar

2. önemli kurum ise t.c. merkez bankasıdır

bankaların özellikleri;
1 mali niteliklidir
2 kredi veren bir kuruluştur
3 bankalar kanununa göre kurulmuş olması gerekir

banka türleri:
A ) mevduat kabul etmeyen bankalar
B) mevduat kabul eden bankalar
C) kamu bankaları : kamusal işlemlerle kurulurlar
D) özel bankalar:
not: bankaların mevduat kabul etmesi mecburi deildir ancak bu yetki sadece bankalara verilmiştir

ünite 2

banka kuruşları bankacılık düzenleme ve denetleme kurulu tarafından izne tabi tutulur
iznin alınabilmesi için gerekli koşullar;
1 bankanın anolim ortaklıkla kurulmuş olması
2 en az 5 kişi tarafından kurulabilir
3 askari bir sermayeye ihtiyaç vardır ( son yapılan düzenlemelere göre 20 tirilyon )
4 hisselerini haminni olarak çıkartamazlar mutlaka isme dayalı olmalı

banka kurucusu olabilmek için aranan özellikler:
1 müflis olmamak
2 bir bankada ankerlik yada sigorta kuruluşunda % 10 dan fazla hisse sahibi olmamak

bu koşullar sağlandıktan sonra banka anolim ortaklık şeklinde kurulur fakat faliyete geçmek içinde izne ihtiyaç vardır

faliyete geçmek için gereken koşullar:

1 bankanın kuruluş kurallarını gerçekleştirip gerçekleştirilmemesinin incelenmesi
2 yan sermaye ( 20 tirilyon olan )ödenmişmi
3 sisteme giriş payının ödenip ödenmemesinin kontrolü ( yan sermayenin % 10 dur )
4 personel ve teknik donanımın tam olması

banka işletmesinin temel özelliği kredi vermesidir bunun yanındada mevduat toplmaktır

her banka kredi toplamak zorunda değildir toplamayıp yatırım bankasıda olabilir
banka faaliyet iznini aldıktan sonra kredi vermeye başlar

bankanın faliyet kuralları
1 bankanın çıkarları her zaman öndedir
2 kayıtlar daima tam ve doğru tutulmak zorundadır
3 sır tutma zorunluluğu vardır ( yetkili kuruluşlar hariç )

ünite 3

bankaya mevduat verilme nedenleri
1 saklanması için
2 kullanılması için
3 başka bir nedenden dolayı


mevduat bir tevdiğ sözleşmesidir

saklanması için verildiyse ;banka parayı kullanamaz
saklanma koşulunda banka saklama karşılığı para talep edebilir

mevduatlar sahibine göre 2 ye ayrılır
1 tasarruf mevduatları
2 bunun dışındaki mevduatlar

süreleri açısından mevduatlar 3 e ayrılır
1vadesiz mevduatlar :istenildiğinde çekilebilir
2 vadeli mevduatlar: vadesi geldiğinde çekileilir
3 ihbarlı mevduatlar: önceden ahber verilmeden çekilemez

mevduatların 10 yıllık zaman aşımları vardır bu süre içinde kullanılmayan mevduatlar tasarruf muvduatı sigorta fonuna aktarılır

ünite 4

krediler
bankalar kanunu kredileri tanımlamamaıştır ancak nelerin kredi sayılacağını belirtmiştir

ekonomi açısından kredi: bir kimseye sağlanan satın alma gücüdür
burda önemli kreiler nakdi ve gayri nakdi kredilerdir
nakdi kredilerde bankadan bir nakit çıkışı vardır gayri nakdi kredilerde ise yoktur

bnkalar kanunu neleri kredi sayar:

* bankanın bir varlığını taksitle satması bir kredidir
*sermaye piyasası araçlaının banka tarafından satın alınmış olması bir kredidir
* bir bankanın bir başka bankaya para yatırmış olması bir kredidir
*nakdi kredinin vadesi gelmiş olmasına rahmen iade edilmemiş olması
*gayri nakdi kredinin nakde dönüştürülmüş olması
bunun dışında bankalar kanununa göre kredi sayılan fakat nakdi ve gayri nakdi krediye girmeyen bi durum vardir
*ortaklık payı

bankalar geri ödeme yapılmamasına karşı teminat alma yoluna başvurmuşlardır

bankalar kanunu ise bu duruma karşı bazı sınırlamalar getirmiştir:

*bireysel kredi sınırı:
banka gerçek veya tüzel kişiye doğrudan yada dolaylı olarak ancak öz kaynaklarının %25 i kadar kredi kullandırabilir böylece kredi yaygın bir kesime kullandırılır
*büyük kredi sınırı:bankanın özkaynaklarının % 10 unu aşan kredilere büyük kredi denir buda banka kaynaklarının 8 katı ile sınırlıdır.

bankalar faliyetlerini sadece kredi vererek gerçekleştirmezler bankalar gayrimenkullerde alır istiraklerde yaparlar
fakat iştiraklarada yapılacak kaynaklarada sınırlamalar getirilmiştir:
* ortaklık payının bir kredi olarak belirlenmesi
* bankalar özkaynaklarının % 60 ı kadar iştirak yapabilir

bankaların gözetim ve denetimini bankacılık düzenleme ve denetleme kurulu yapar
bankacılık düzenleme ve denetleme kurulu tarafından bankalar yeminli murakıtları aracılığıyla yapılır
denetim yetkisini merkez bankasıda kullanabilir


bankanın mali durumu bozulmuşsa bankacılık üst kurulu aracılığıyla tasarruf mevduatı sigorta fonu yönetime el koyar durum düzelmiyorsa bankanın tasfiyesine gidilir.

alıntı