Büyüme hormonu uyurken çalışır

[Jaqen]

Çocuklarda büyüme hormonu özellikle uyku sırasında arttığı için, düzenli ve yeterli uyuyan çocuklar daha iyi serpiliyor. Öyle ki; bazı araştırmalarda, bademcikleri sebebiyle iyi uyuyamayan çocukların ameliyat sonrasında birden boy attıkları, büyüdükleri görülmüş.

Memorial Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Burak Erdamar çocuklarda solunumla ilişkili uyku sorunları konusunda bilgiler verdi.

Çocuklar uyuyarak büyüyebilirler mi?
Aslında ninnilerdeki "uyusun da büyüsün" sözü bu anlamda doğrudur. Uyku sırasında, özellikle çocuklarda büyüme hormonu çalıştığı için, çocuklar bu sırada daha fazla büyürler.

Uyku problemi yaşayan, uyku apne hastalığı olan çocuklarda gelişme bozukluğu görülür, hatta bazı çocuklar uykuda kesintiye neden olan bademcikleri alındıktan sonra, birden büyüme gösterirler.

Bazı çocuklar neden uyumaz?
Hiçbir sağlık sorunu olmayan, huzurlu çocuklar her zaman uykuya eğilimlidir. Büyüme hormonu uyku sırasında salgılandığından, çocukların sağlıklı bir büyümeye ulaşabilmeleri için sağlıklı bir uyku uyuyabilmeleri gereklidir. Çocukların uyku saatleri erişkinlerden çok daha uzundur. Yeni doğanda 15 saatken, sonraki yıllarda en az 12 saattir.

Çocukların uykularının bozulmasına sebep olan en önemli sorunlardan biri; burunlarından yeterli nefes alamamalarıdır. Rahat burun solunumu yapamayan çocuklar yatak içinde sürekli döner, kafası terler hatta horlar. Bu nedenle sürekli uykusu bölündüğünden, gecesini dinlenerek ve rahat geçiremeyen çocuk gün boyu huysuzluk yapabilir.

Orta kulak iltihabı olan, diş çıkartan, gazı olan ya da vücudunun herhangi bir yerinde başka bir tıbbi sorunu olan çocuklar huzursuz olup, uykusuzluk sorunu çekeceklerdir.

Böylesi tıbbi bir sorunu olmayıp da yine de sağlıklı uyuyamayan çocukların birçoğunun gece uykuda rahat nefes alamama sorunu ile karşılaştıklarını biliyoruz.

Uyku hastalığı kaç yaşından itibaren başlar?
Solunuma başladığı ilk andan itibaren çocuklarda uyku apne hastalığı baş gösterebilir. Özellikle yeni doğanda oluşan apneler fizyolojik sayılıp, herhangi bir tedavi gerektirmemektedir.

Bir aylık yeni doğan dönemi bittikten sonra devam eden apneler ya da horlama şikâyetleri incelenmeye değer.

Çocukluk döneminde tedavi kararını genelde annelerden aldığımız bilgilere göre veririz. Gece boyu çocuğun uykusunu seyreden annedir. Eğer anne çocuğunun nefesinin uzun dönem kesilmesinden korkmaya başladıysa, çocuğunun çok huzursuz olduğunu düşünüyorsa, aşırı terlemelerinden şüpheleniyorsa, tedavi amacıyla mutlaka doktora getirmelidir.

Uykusunda altını ıslatan çocuklarda da uyku hastalığı var mıdır?
Uykusunda altını ıslatan ve tedavisi başarısız olan birçok çocuğun uykuda solunum problemi olduğunu biliyoruz. Bu sorunun çözülmesi ile, hem çocuğu hem de aileyi sıkıntıya sokan şikâyetten çoğu zaman kurtulmak mümkün oluyor. Ayrıca gece dişini gıcırdatan çocuklarda da bu sorun belirti sayılabiliyor.

Uyku sorunundan şüphelenen aileler çocuklarını hangi doktora götürsünler?
Öncelikle çocuk doktoruna başvurmaları gerekir. Eğer herhangi bir başka hastalıktan kaynaklanmıyorsa, uykusuzluk sorununda genellikle sebep; geniz eti ya da bademciğin, olması gerekenden büyük olmasıdır. Çünkü ani çocuk ölümleri gibi dünyanın en kötü sorunlarından biri, uzamış apneler nedeniyle olmaktadır.

Uyku hastalığının tedavisi çocuklarda da büyükler gibi mi yapılıyor?
Çocuğun yaşının tedavi seçeneğinin belirlenmesinde önemi büyüktür. Normal olarak 11 yaşından sonra geniz eti ve bademcikler küçülecektir ve şikâyetler kendiliğinden geriler.

Ama çocuk üç yaşından büyükse ve bu şikâyetlerden çok sıkıntı çekiyorsa, sorunu oluşturan etkene yönelik tedavi yapılmalıdır.

Bu; geniz etinin, bademciğin alınması ya da burundan veya ağızdan solunum almasını engelleyen hastalığın tedavisini ortadan kaldırmak şeklinde olabilir. Birçok hastada fark edilememiş veya tedavisi yetersiz yapılmış alerjik burun hastalığının ilaçla tedavisi de uyku sorununu çözebilir.

Ergenlik döneminde beliren uyku sorunu neden kaynaklanır?
Ergenlik çağında da uyku sorunları erişkinlerinkine çok benzerlik gösterir. Ancak buradaki önemli nokta; tedavide çok aceleci davranılmamasıdır. Genel anlamda günlük hayatı çok bozucu şikâyetler oluşturmuyorsa, vücudun gelişimini tamamlamasını, büyümenin sonlanmasını bekleyip, erişkin yaş dediğimiz 17-18'e geldikten sonra tedaviyi planlamaktayız.

Eğer uyku sorunu, solunum bozukluğundan yani burundan kaynaklanıyorsa ve ilaç tedavisiyle bunu sonlandıramıyorsak, nefes alma sorununu gidermeye yönelik sınırlı operasyonlar, az da olsa yapılabilir.

Çocuğunuzda Bu Sorunlar Varsa Doktora Gidin
Uyku hastalığı çocukların yüz ve iskelet gelişimlerini olumsuz etkiler. Bu çocuklar anne babalarına benzemek yerine, birbirlerine benzerler. Bu gelişimi engellemek için zamanında ve uygun tedavi edilmeleri gerekir.

Yüksek damak

Dişleklik

Gözaltı torbalanması

Balık ağzı (ağzın kapanmayıp hep açık kalması)

Uyurken kafa terlemesi

Yüzünde şişlik olan çocukların mutlaka bir doktora götürülmesi gerekir.

Alintidir.