Ek Gıdaya Geçiş

**Jade** · 27.11.2013, 21:35

Ek Gıdaya Geçiş

Annelerimiz sebebini anlamadığım bir şekilde bir an önce ek gıdalara geçmek için sabırsızlanıyorlar. Geçtiğimiz aylarda bir gazetede rastladığım şu istatistikleri sizlerle paylaşmak istiyorum:

Türkiye'de annelerin %43'ü ek besinlere erken geçiyor?
Annelerin %47'si anne sütünü erken kesiyor?
Annelerin %68'i kurabiye veya ekmek ile bebeklerin midesini dolduruyor?
Bebeklerin %64'ü inek sütü içiyor?
Yetişkin yemeklerine erken başlanıyor: 3. aydan itibaren...
Ben bu tabloyu çok vahim buluyorum. Hal böyleyken doktorların bebeklere vitamin ve mineral takviyesi önermelerine kızamıyorum. Oysa bebekleri sağlıklı beslemek bu kadar zor olmamalı. En sık aldığım sorulardan biri: ¨Bebeğim şu kadar aylık oldu, artık ek gıda verebilir miyim?¨ Cevabım her zaman aynı: HAYIR! 6. Aydan önce ek gıdalara geçilmemesinin tavsiye edilmesinin ardında çok geçerli nedenler var. (4-6 değil, 6. Ay). Evet bazı bebekler hazır olduklarının sinyallerini 4. aydan itibaren verebilirler ama bu vücutlarının da hazır olduğu anlamına gelmez. 6. aydan önce bebeklere anne sütü (ya da yokluğunda formül mama) dışında yiyecekler verilmesi anlamlı değildir. Bebek bu gıdaların besin değerlerini tamamen alıp işleyebilecek kadar gelişmiş değildir henüz. Bilhassa protein ve yağları bir yetişkin gibi sindirmeye hazır değildir. Buna ek olarak, kafi miktarda kalori almasını sağlayacak kadar ek besin vermeniz de mümkün değildir. O yüzden 6. Aydan önce bebeğe yarardan çok zarar verebilecek yiyecek/içecekler vermemek gerekir. Bu zarar kabızlıktan tutun da uyku problemine, hazımsızlığa kadar her şey olabilir.

Bütün bunların yanında 6. Aydan önce ek gıdaya başlamamak için bir başka neden de demir eksikliğinden kaynaklanan anemiyi engellemektir. 6. Aydan önce bebeğe sunulan ek gıdalar demir emilimini zorlaştırır. Bu konuda daha fazla okumak isterseniz araştırmacıların ilk 7 ay sadece ve sadece anne sütü almanın bebeklerde demir eksikliği kaynaklı anemi riskini azalttığı sonucuna ulaştığı Neonatal prevention of iron deficiency başlıklı çalışmaya göz atabilirsiniz.

Normal zamanda, normal kiloda ve normal anneden dünyaya gelen ve sadece anne sütü alan bebeklerin demir eksikliği gibi bir sorunu olmaz. Sağlık Bakanlığı’nın her bebeğe (ihtiyacı olup olmadığına bakılmaksızın) demir takviyesi kampanyasını ben desteklemiyorum. Bu konuya ayrıntılarıyla şu yazımda değiniyorum. Ancak burada demiri D vitamini ile karıştırmamanız konusunda sizi uyarmak isterim. Demir mineraldir, D vitamindir. Bebek D vitaminini anne sütünden kafi miktarda alamaz. En sağlıklı D vitamini kaynağı güneş ışığıdır. Fakat yenidoğanlar direkt olarak güneş ışığına maruz bırakılmamalıdırlar. O yüzden damla ile desteklemekte yarar vardır.

Bebeklerin ilk 6 ay sadece ve sadece anne sütüyle beslenmesi gerektiğini savunan kurumlar şunlar:

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
UNICEF
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP)
Amerikan Aile Hekimleri Akademisi
Avustralya Ulusal Sağlık Araştırma Konseyi
Kanada Sağlık Departmanı
Bazı durumlarda (mesela ailede alerji söz konusuysa) doktorlar ek gıdaya başlamayı 12. Aya erteleyebilir. Her zaman söylediğim ve inandığım şudur: 1 yaşına kadar bebeğin ana besin maddesi anne sütüdür. 6. Aydan sonra verilecek her şey sadece tattırmak amacıyla verilmelidir, bebeği beslemek için değil. Önce emzirilmeli, boş kalan yerler de ek gıdayla doldurulmalı. 1 yaşından sonra dengeler değişebilir. Bu yaştan sonra ¨devam sütü¨denen hazır mamaların verilmesini de çok onaylamadığımı belirtmek zorundayım. Çünkü bebek evde pişen herşeyi yiyebilecek durumdadır artık. Bunların yanında süt (tercihan keçi sütü) ürünleri vermek kafi olacaktır. Dengeli ve düzenli beslendiği müddetçe bebeğin devam sütüne 1 yaşından sonra artık ihtiyacı yoktur. Neden keçi sütü tavsiye ettiğimi şu yazımda anlatıyorum. Keçi sütünün UHT olmamasına özen göstermenizi tavsiye ederim.

Bebeğinizin ek gıdalara hazır olup olmadığını verdiği sinyallerden anlayabilirsiniz. Mesela kafasını dik tutabiliyorsa, kaşığı ağzına doğru uzattığınızda ilgileniyorsa, sizleri yerken izlediğinde taklit ediyorsa, mamayı sunduğunuzda yutmak için gayret gösteriyorsa hazır diyebilirsiniz. Ancak mamayı ne yapacağını kestiremeyip tükürüyorsa birkaç gün bekleyip tekrar denemenizi öneririm. mamayı sürekli tüküren bebek zorlanırsa ek gıdaya başlama ve devam ettirme girişiminiz başarısız olur. O yüzden bu kötü tecrübeyi unutmasına fırsat verip baştan başlayabilmek için birkaç gün beklemelisiniz.

Ek gıdaya başlandığında bazı doktorların tasvip etmediğim 3 adet önerisi var:

Listeye ¨bebe bisküvisi¨ eklenmesi
Meyve suyu önerilmesi
Pirinç unu önerilmesi
Bebekleri mümkün mertebe rafine şekerden uzak tutmakta yarar var. Katı gıdalara yeni başlayan bebekleri bebe bisküvisi gibi pek çok problem barındıran hazır yiyeceklerle tanıştırmayı doğru bulmuyorum.

Meyve suyundaki problem de benzerdir. Meyveleri oldukları gibi sebzeleri ise sularını sıkarak tüketmeyi tavsiye ederim hep. Meyvenin suyunu çıkarıp şeker yoğunluğu yüksek bir besin oluşturmaktan ziyade püresi daha sağlıklı olur. ¨Sebzelerin suyunu tercih edin¨ cümlemden sebzelerin oldukları gibi yenmemesi gerektiği anlamı çıkmasın. Muhakkak suyu sıkılacaksa sebze tercih edilmeli diyorum. Ek gıdaya yeni başlayan bir bebek için havuç, pancar, salatalık, kereviz suyu ideal tercihler olur. Bunları kendi sütünüzle ya da formül mama veriyorsanız onunla karıştırıp yedirmenizi tavsiye ederim. 2’den fazla meyveyi ya da sebzeyi karıştırıp vermeyiniz. Bebeklerin yiyeceklerin tatlarını ayırdedebilmeleri önemli.

Pirinç ununun besin değeri düşüktür. Boş kalori olarak değerlendiriyorum ben beyaz pirinci. Bundan ziyade yulaf unu daha sağlıklı bir tercih olur. Yine; yulaf ununu sütünüzle karıştırıp bir adet de meyvenin ya da sebzenin püresini ekleyebilirsiniz. Çok fazla çeşit karıştırmamanızı hatırlatayım.

Ek gıdaya başlarken alerjen olarak tanımlanan yiyecekler dışında herşeyden tattırabilirsiniz. Genellikle muz ve avokado ilk tattırılan yiyecekler arasındadır. Son zamanlarda muz da alerjen olarak tanımlanmaya başlandı. Kontrollü biçimde başlamanız faydalı olabilir. Avokado bir ¨süperbesin¨dir. Sık sık bebeğinize vermenizi tavsiye ederim. Hem muz hem avokadonun yeterince olgunlaşmış olmasına dikkat edin. Yoğurt ve kefir tattırmaya da 6. Aydan itibaren başlanabilir. Yoğurdunuzu evde yapmanızı tavsiye ederim. Raflarda satılan ve paket olan bütün yiyeceklerden mümkün mertebe uzak durmalısınız.

Ek Gıdaya geçiş aşamasında BLW (Baby Led Weaning) Yöntemini de kullanabilirsiniz. BLW bebeğin kendi kendini beslemesi veya bebek önderliğinde katı gıdaya geçiş veya bebeğin kararıyla ek gıdaya geçiş olarak tanımlanabilir. Bu konuda Arzu Tutuk Altınay'ın yazısını mutlaka okumanızı tavsiye ediyorum.

Eren Kaya

27.11.2013, 21:35	#1 (permalink)
Jade Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.	Ek Gıdaya Geçiş *Ek Gıdaya Geçiş* Annelerimiz sebebini anlamadığım bir şekilde bir an önce ek gıdalara geçmek için sabırsızlanıyorlar. Geçtiğimiz aylarda bir gazetede rastladığım şu istatistikleri sizlerle paylaşmak istiyorum: Türkiye'de annelerin %43'ü ek besinlere erken geçiyor? Annelerin %47'si anne sütünü erken kesiyor? Annelerin %68'i kurabiye veya ekmek ile bebeklerin midesini dolduruyor? Bebeklerin %64'ü inek sütü içiyor? Yetişkin yemeklerine erken başlanıyor: 3. aydan itibaren... Ben bu tabloyu çok vahim buluyorum. Hal böyleyken doktorların bebeklere vitamin ve mineral takviyesi önermelerine kızamıyorum. Oysa bebekleri sağlıklı beslemek bu kadar zor olmamalı. En sık aldığım sorulardan biri: ¨Bebeğim şu kadar aylık oldu, artık ek gıda verebilir miyim?¨ Cevabım her zaman aynı: HAYIR! 6. Aydan önce ek gıdalara geçilmemesinin tavsiye edilmesinin ardında çok geçerli nedenler var. (4-6 değil, 6. Ay). Evet bazı bebekler hazır olduklarının sinyallerini 4. aydan itibaren verebilirler ama bu vücutlarının da hazır olduğu anlamına gelmez. 6. aydan önce bebeklere anne sütü (ya da yokluğunda formül mama) dışında yiyecekler verilmesi anlamlı değildir. Bebek bu gıdaların besin değerlerini tamamen alıp işleyebilecek kadar gelişmiş değildir henüz. Bilhassa protein ve yağları bir yetişkin gibi sindirmeye hazır değildir. Buna ek olarak, kafi miktarda kalori almasını sağlayacak kadar ek besin vermeniz de mümkün değildir. O yüzden 6. Aydan önce bebeğe yarardan çok zarar verebilecek yiyecek/içecekler vermemek gerekir. Bu zarar kabızlıktan tutun da uyku problemine, hazımsızlığa kadar her şey olabilir. Bütün bunların yanında 6. Aydan önce ek gıdaya başlamamak için bir başka neden de demir eksikliğinden kaynaklanan anemiyi engellemektir. 6. Aydan önce bebeğe sunulan ek gıdalar demir emilimini zorlaştırır. Bu konuda daha fazla okumak isterseniz araştırmacıların ilk 7 ay sadece ve sadece anne sütü almanın bebeklerde demir eksikliği kaynaklı anemi riskini azalttığı sonucuna ulaştığı Neonatal prevention of iron deficiency başlıklı çalışmaya göz atabilirsiniz. Normal zamanda, normal kiloda ve normal anneden dünyaya gelen ve sadece anne sütü alan bebeklerin demir eksikliği gibi bir sorunu olmaz. Sağlık Bakanlığı’nın her bebeğe (ihtiyacı olup olmadığına bakılmaksızın) demir takviyesi kampanyasını ben desteklemiyorum. Bu konuya ayrıntılarıyla şu yazımda değiniyorum. Ancak burada demiri D vitamini ile karıştırmamanız konusunda sizi uyarmak isterim. Demir mineraldir, D vitamindir. Bebek D vitaminini anne sütünden kafi miktarda alamaz. En sağlıklı D vitamini kaynağı güneş ışığıdır. Fakat yenidoğanlar direkt olarak güneş ışığına maruz bırakılmamalıdırlar. O yüzden damla ile desteklemekte yarar vardır. Bebeklerin ilk 6 ay sadece ve sadece anne sütüyle beslenmesi gerektiğini savunan kurumlar şunlar: Dünya Sağlık Örgütü (WHO) UNICEF Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) Amerikan Aile Hekimleri Akademisi Avustralya Ulusal Sağlık Araştırma Konseyi Kanada Sağlık Departmanı Bazı durumlarda (mesela ailede alerji söz konusuysa) doktorlar ek gıdaya başlamayı 12. Aya erteleyebilir. Her zaman söylediğim ve inandığım şudur: 1 yaşına kadar bebeğin ana besin maddesi anne sütüdür. 6. Aydan sonra verilecek her şey sadece tattırmak amacıyla verilmelidir, bebeği beslemek için değil. Önce emzirilmeli, boş kalan yerler de ek gıdayla doldurulmalı. 1 yaşından sonra dengeler değişebilir. Bu yaştan sonra ¨devam sütü¨denen hazır mamaların verilmesini de çok onaylamadığımı belirtmek zorundayım. Çünkü bebek evde pişen herşeyi yiyebilecek durumdadır artık. Bunların yanında süt (tercihan keçi sütü) ürünleri vermek kafi olacaktır. Dengeli ve düzenli beslendiği müddetçe bebeğin devam sütüne 1 yaşından sonra artık ihtiyacı yoktur. Neden keçi sütü tavsiye ettiğimi şu yazımda anlatıyorum. Keçi sütünün UHT olmamasına özen göstermenizi tavsiye ederim. Bebeğinizin ek gıdalara hazır olup olmadığını verdiği sinyallerden anlayabilirsiniz. Mesela kafasını dik tutabiliyorsa, kaşığı ağzına doğru uzattığınızda ilgileniyorsa, sizleri yerken izlediğinde taklit ediyorsa, mamayı sunduğunuzda yutmak için gayret gösteriyorsa hazır diyebilirsiniz. Ancak mamayı ne yapacağını kestiremeyip tükürüyorsa birkaç gün bekleyip tekrar denemenizi öneririm. mamayı sürekli tüküren bebek zorlanırsa ek gıdaya başlama ve devam ettirme girişiminiz başarısız olur. O yüzden bu kötü tecrübeyi unutmasına fırsat verip baştan başlayabilmek için birkaç gün beklemelisiniz. Ek gıdaya başlandığında bazı doktorların tasvip etmediğim 3 adet önerisi var: Listeye ¨bebe bisküvisi¨ eklenmesi Meyve suyu önerilmesi Pirinç unu önerilmesi Bebekleri mümkün mertebe rafine şekerden uzak tutmakta yarar var. Katı gıdalara yeni başlayan bebekleri bebe bisküvisi gibi pek çok problem barındıran hazır yiyeceklerle tanıştırmayı doğru bulmuyorum. Meyve suyundaki problem de benzerdir. Meyveleri oldukları gibi sebzeleri ise sularını sıkarak tüketmeyi tavsiye ederim hep. Meyvenin suyunu çıkarıp şeker yoğunluğu yüksek bir besin oluşturmaktan ziyade püresi daha sağlıklı olur. ¨Sebzelerin suyunu tercih edin¨ cümlemden sebzelerin oldukları gibi yenmemesi gerektiği anlamı çıkmasın. Muhakkak suyu sıkılacaksa sebze tercih edilmeli diyorum. Ek gıdaya yeni başlayan bir bebek için havuç, pancar, salatalık, kereviz suyu ideal tercihler olur. Bunları kendi sütünüzle ya da formül mama veriyorsanız onunla karıştırıp yedirmenizi tavsiye ederim. 2’den fazla meyveyi ya da sebzeyi karıştırıp vermeyiniz. Bebeklerin yiyeceklerin tatlarını ayırdedebilmeleri önemli. Pirinç ununun besin değeri düşüktür. Boş kalori olarak değerlendiriyorum ben beyaz pirinci. Bundan ziyade yulaf unu daha sağlıklı bir tercih olur. Yine; yulaf ununu sütünüzle karıştırıp bir adet de meyvenin ya da sebzenin püresini ekleyebilirsiniz. Çok fazla çeşit karıştırmamanızı hatırlatayım. Ek gıdaya başlarken alerjen olarak tanımlanan yiyecekler dışında herşeyden tattırabilirsiniz. Genellikle muz ve avokado ilk tattırılan yiyecekler arasındadır. Son zamanlarda muz da alerjen olarak tanımlanmaya başlandı. Kontrollü biçimde başlamanız faydalı olabilir. Avokado bir ¨süperbesin¨dir. Sık sık bebeğinize vermenizi tavsiye ederim. Hem muz hem avokadonun yeterince olgunlaşmış olmasına dikkat edin. Yoğurt ve kefir tattırmaya da 6. Aydan itibaren başlanabilir. Yoğurdunuzu evde yapmanızı tavsiye ederim. Raflarda satılan ve paket olan bütün yiyeceklerden mümkün mertebe uzak durmalısınız. Ek Gıdaya geçiş aşamasında BLW (Baby Led Weaning) Yöntemini de kullanabilirsiniz. BLW bebeğin kendi kendini beslemesi veya bebek önderliğinde katı gıdaya geçiş veya bebeğin kararıyla ek gıdaya geçiş olarak tanımlanabilir. Bu konuda Arzu Tutuk Altınay'ın yazısını mutlaka okumanızı tavsiye ediyorum. Eren Kaya Benzer Konular Bebeklerde Ay Ay Ek Gıdaya Geçiş... Bebeklerde Ek Gıdaya Geçmeden Önce 3 Gün Bekleme Kuralı Niçin Yapılır?... Hangi Ayda Ek Gıdaya Başlanmalı?... Geçiş Elementlerinin Özellikleri... Bebeğiniz Ek Gıdaya Geçmeye Hazır mı?... Paylaş Share this post on Twitter Follow @Forumaski __________________