Çocuklarda yabancı dil (ikinci dil) eğitimi ve merak edilen konular

Çocuk aynı anda iki dili birden öğrenebilir mi?

Anne ve babanın ana dili aynı ise ve çocuklarının ikinci bir dili öğrenmelerini istiyorlarsa bu süreç farklı bir durumdur. Anne babanın farklı anadili olması ve herkesin kendi dilinde çocukla iletişime geçtiği durumda çocuk beyininde iki dili de ayrı kodluyor. Fakat anne babada aynı ana dilde konuşuyor arada bir ikinci dili konuşuyorsa ve aksanları pek iyi değilse çocuk için sadece ikinci konuşulan dile yatkınlık gelişir. Bu durumda 2 yaştan sonra ikinci dile maruz kalmak daha faydalı olacaktır. Çünkü bu yaşa kadar çocuğun ikinci bir dili öğrenmesi değil, yetişkinle duygusal bağ kurması ve kendini güvende hissetmesi önemlidir. Yani ikinci dile çocuk şarkıları ile maruz kalabilir ama ikinci dili öğretmeye çalışmaya gerek yoktur. 3 yaş sonrası anaokulunda ikinci dili oyunla iç içe öğrenebilir. İkinci dile yatkın bir şekilde büyüyen çocuklar ikinci dili okulda daha rahat öğrenecektir.



Küçük yaşta dil eğitiminin ne gibi avantajları olabilir?

Erken çocukluk döneminde ikinci dilde şarkılara, hikayelere maruz kalmak dilin daha rahat öğrenilmesini sağlar. Bu dönemde beyin yeni şekillendiği ve sağ ve sol beyin olgunlaşmadığı için daha doğal şekilde zorlanmadan, çok büyük bir çaba harcamadan öğrenebilir. İkinci dili daha akıcı kullanabilir.


Aileler çocuklarına okul öncesi dönemde yabancı dil öğretmek istediklerinde nasıl bir yol izlemelidir?

Anne babaların ikinci dili öğretme istediği çocuğun duygusal ve sosyal gelişimini ihmal etmelerine neden olmamalıdır. Anaokuluna hazır olamadan çocuğu anaokuluna başlatmak özellikle de iki dilli bir okula başlatmak yanlış bir karar olabilir. Çocuğun duygusal gelişimi, duygusal bağ kurması, kendini güvende hissetmesi her şeyden önemlidir. Dil öğrenmesine takılıp çocuğun duygusal gelişimini ihmal edersek çocuğun gelişiminde gerilik oluşur ve psikolojisi bozulabilir.

Bu nedenle ikinci dil konusunda çok ısrarcı olmadan çocuğun dile yatkınlığını göz önünde bulundurarak çocuğun ikinci dile oyun içinde maruz kalması sağlanabilir. Eğer ikinci dili anaokulunda öğrenecekse ilk yıl çocuğun normal bir anaokuluna gidip öz güvenin gelişmesi ve okula alışması sağlanmalıdır. Anaokulu veya kreşin ikinci yılında ise çocuğun genel gelişimi değerlendirilerek çift dilli anaokuluna gitmesi sağlanabilir. Her çocuğun gelişimi farklı olduğu için bu konuda uzman bir pedagogtan destek almak daha sağlıklı olacaktır.


Hangi durumlarda ikinci dil öğretilmemelidir?

Çocuğun duygusal problemleri varsa veya gelişiminde gerilik varsa öncelik çocuğun gelişimi olmalıdır. Dört duvar arasında sosyalleşmeden izole büyüyen çocuklar bırakın ikinci dili ana dilinde bile iletişim kuramıyorlar. Gelişimlerinde ciddi problemler oluşuyor. Bu çocukların çoğu yaygın gelişimsel bozukluk tanısı alıyor. Zaten bu tanıyı alan çocuklar ikinci dili öğrenemezler ve ikinci dili öğretmeye çalışmak bu çocukların daha fazla içine kapanmaları, öğrenmeye kendilerini kapatmaya yol açar. Normal gelişimi olan çocuklarda ise dikkat edilmesi gereken çocuğun bir yetişkine (anne, bakıcı, vb.) sağlıklı bağlanması, kendini rahat ifade edebilmesi, kendine güvenmesi yeterlidir. Anne babalar çocuğu yavaş yavaş çocuk şarkıları, hikayeler ve çizgi filmlerle anaokulundan önce ikinci dile yatkınlık geliştirmesini sağlayabilirler.


Çocuğun ikinci dil öğrenmesi konusunda ve oluşabilecek problemlere karşı pedagog desteği almak önemlidir! Erken çocukluk döneminde Kekemelik genellikle psikolojiktir ve oyun terapisi ile tedavi edilir.

Çocuklarla ilgili verdiğiniz kararlarda mutlaka uzman bir pedagoga danışmanız gelecekte oluşabilecek problemlerinin önüne geçecektir. İkinci dili konuşurken anadil gelişiminde eklemek istediğim konu kekemelik ya da takılarak konuşmadır. Çocuklar psikolojik nedenlerle dönem dönem kekelemeye başlayabilir. Bu durum kalıcı olmaması için mutlaka psikolojik destek almak gerekir. Dil ve konuşma bozukluğu terapisti 5 yaşına kadar bu çocuklarla dil terapisi yapamaz çünkü durum psikolojiktir. Oyun terapisi yardımıyla kekemelik kalıcı hal almadan kısa sürede tedavi edilir.


Benzer şekilde anne baba ikinci dil konusunda çok ısrarcıysa ve çocuğa farkında olmadan baskı yapıyorlarsa da çocuğun konuşması bozulabilir ve kekemelik gelişebilir. Böyle bir durumda da zaman kaybetmeden çocuğun oyun terapisi alması sağlanmalıdır. Aksi halde çocuğun sadece dil gelişimi zarar görmez, öz güveni de düşer ve psikolojisi olumsuz etkilenir.


Uzman Pedagog Sevil Yavuz
Çocuk, Ergen ve Aile Psikologu
Öğretim Görevlisi, Oyun Terapisti