Uncuzade Mustafa Fehim...

[Lunapolis]

Uncuzade Mustafa Fehim...

Uncuzade Mustafa Fehim; (1627-1648)

XVII. yüzyılın en büyük Türk şairlerindendir. İstanbul’da doğdu. Fakir bir ailenin oğluyken, “dâhi çocuk” vasıfları gösterdi, olağanüstü bir şekilde, zamanının bilimlerini, Türkçe, Arapça ve Farsça’yı öğrendi. Pek iyi dostu olan Evliya Çelebi’ye göre, şiirlerini bir araya toplayan divanını 17 yaşında derlemiştir. 1644′te Mısır Beylerbeyi (genel valisi) olan Eyyup Paşa’nın kâtibi sıfatıyla Kahire’ye gitti. Mısır’ı hiç sevemeyen genç şair, İstanbul’a dönerken Ilgın’da vebaya yakalanarak 21 yaşında öldü.

Fehîm’in 1934′te S. N. Ergun tarafından yayınlanan divanı son derece değerlidir. Şiir dili, tekniği pek düzgündür. Kendi duygularını anlatan parçalar yazmasını seven Fehim’de, Nâili’nin etkisi vardır; Naili ile aynı edebi okuldandır. Bu okula göre şiirde bir tek fazla kelime veya hece dengeyi bozabileceği gibi, elde edilmek istenen âhenge uymayan sesler taşıyan kelimeler de kullanılmaz. Mısralar, bir kuyumcu titizliğiyle işlenir.

Kendinden sonraki bütün şairlere, bu arada Şeyh Galip’e tesir eden Fehim, XIX. yüzyıl ortalarında Namık Kemal ve arkadaşları tarafından, taklit edilmek derecesinde beğenilmiştir. Bu arada N. Kemal “Hürriyet Kasidesi” ni Fehim’e nazire olarak yazmıştır.

FEHİM’DEN BİR GAZEL

Gonca-î âteş-nesîmiz âb düşmendir bize
Bülbül-î pervâne-tab’ız şüle gülşendir bize
Andelîb-î bâğ-ı tecridiz bu fânî gül-şenin
Gülleri hurşîd olursa hâr dâmen-dir bize
Aşık-î nâ-dîde-ayşız meclis-ârây-î gamız
Nağme-! mâtem pey-â-pey sûr-i şîvendir bize
Biz helâk-î gamze-î çeşm-î bütanız tâ ezel
Zahm-ı Şemşîr-î belâ ârâyiş-î tendir bize
Sâf-cevher rûh-i pâk-î âlem-ı aşkız Fehîm
Kaaleb-Î hurşîd-i âlem-tâb meskendir bize