Mandolin Nasıl Bir Enstrüman?

[DeRDeST]

Mandolin Nasıl Bir Enstrüman?

Armut biçiminde derin bir gövdeye sahip ut benzeri mandolin telli çalgı aletidir. Enstrüman 17. yy'ın başlarında Avrupa’da ortaya çıkmış, 18. yy'da ise İtalya’da yaygın biçimde çalınmıştır. Kelimenin kökeni İtalyanca bir kelime olan 'mandolino' kelimesinin Fransızca karşılığı olan 'Mandoline' kelimesinden gelmektedir. Bunun da Türkçe karşılığı 'küçük mandola' ya da 'mandolacık' anlamına gelmektir.

Alet temellerini ut benzeri bir çalgı olan lavtadan almaktadır. Adının temellerinden de anlaşılacağı üzere mandola adlı enstrümana benzer. Mandola, burguluğu arkaya doğru kıvrılmış lavtadır. Bu özelliği ile mandoladan farkı olmayan mandolin, mandolaya göre daha kısadır ve şekli daha armudumsudur. Ayrıca mandoladaki tel sayısı dörtlü ya da beşli aralıklarla akortlanmış dört ya da altı çift iken mandolinde tel sayısı dörttür.

Mandolin, ut ailesinin modern bir üyesidir. Modern mandolinler pena yardımıyla çalınsa da mızrapla çalındığı takdirde daha iyi ses vermektedir. Tellerin yakınlığından dolayı parmakla çalınmaması gerekmektedir. Mızrapla çalınması da ut ve gitardan farklılık oluşturur.

İtalya'nın müzik kültüründe önemli bir yere sahiptir. Her türlü müzik türü eşliğinde de çalınabilir bir yapıdadır. Müziğe yeni başlayanların tercihi mandolinden yana olmuştur. Bunun nedeni ise çalmanın ve öğrenmenin kolay olmasından kaynaklanmaktadır. Öğreniminin kolay olduğu için herkese öğretilebilir. Ayrıca ses düzeyinin benzerliğinden dolayı keman öğrenmeden bir önceki adım olarak mandolin uygun görülmektedir.

Türkiye'de popilaritesini Cumhuriyet döneminde yakalamasına rağmen daha sonra iki üflemeli çalgılar arasında yerini almıştır.

Günümüzde bilinen 2 çeşit mandolin vardır:

Napoli Mandolini: 4 çift metal tele sahip olan bu çeşit, kemana yakınlığı ile de bilinilmektedir.

Milano Mandolini: Mandolaya yakınlığı ile bilinmektedir ve onun tüm özelliklerini taşır. Burgululuğu arkaya doğru kıvrıktır. 20. yy'da ilk ve orta dereceli okulların müzik derslerinde kullanılmıştır. Gövdesi gitarın gövdesi gibi düzdür.

Bu 2 çeşidin dışında bölgesel mandolinler de bulunmaktadır. Ayrıca mandolinden sonra çok sayıda varyasyonlar oluşturulmuştur. Bunlardan en bilineni ise 'mandolin- bajo' veya 'banjolin' olarak adlandırılan enstrümandır.