365 Gün Neden 12 Aya Bölünmüştür?

[Asi Ruh]

365 gün neden 12 aya bölünmüştür?



Senenin 12 ye bölünmesi, en yaygın olan ve etkisini günümüzde de canlı olarak gösteren bir ayırımdır. Onikiye bölünmenin en önemi göstergesi, gökyüzündeki "ay" olup, o iki büyük tabiat adisesi arasında en azından tam olarak oniki kere şekil değiştirmektedir. Onn içindir ki türkçemizde onikiye bölünmenin birimi, göküzündeki ay ile aynı ismi taşır.

Ay: Ayın dünya çevresindeki dolanımını tamamlaması için geçen süredir. Bu süre yaklaşık 29 gün 12 saattir.

Yıl: Dünyanın güneş çevresindeki bir tam dolanımını gerçekleştirmesi için geçen süredir. Bu süre 365 1/4 gündür.
Bunların birbirine bölünmesinden de bir yıl 12 aydır diyebiliriz.

Tabiat kanunlarını öğrenip kendi hayatını onlara göre ayarlamanın örneklerinden birisi takvim ve zamanın senelere, mevsimlere, aylara, haftalara, günlere... v.s bölünmesi. Bugün kullandığımız ve ismini Papa yedinci Greguar dan alan Gregorijen takviminin öncüsü ismini Roma İmparatoru Gajus Julius Sezar dan alan Jüliyen Takvimidir.

Roma Takvimi önceleri aya göre ayarlanmış bir takvimdi, mart ayından başlıyordu ve 29 veya 30 gün devam eden 10 ay a bölünmüştü. Bir sene 304 gün sürüyordu. Milattan önce 7. yüzyılda bir sene 355(dip not+) gün olarak belirlendi ve iki yeni ay, ocak (januarius) ve şubat (februarius) ayları, eklendi.

Yeni eklemelere ve iki üç senede bir eklenen artık aylara rağmen tabii sene ile takvim senesi arasındakı farklılıklar yeni bir ayarlamayı zorunlu kılıyordu. Bu ayarlama milattan önce 45 senesinde Julius Sezar tarafından yapıldı ve Jüliyen takvimi ortaya çıktı.
Buna göre sene 365 gün olarak tesbit ediliyordu ve üç seneden sonra bir artık gün eklenerek sene 366 gün oluyordu.

Artık gün olarak 24 şubat alınıyordu ve 24 şubat bu suretle iki gün sürüyordu.

Senenin başlangıcı 1 marttan 1 ocağa alınıyordu. Senenin başlangıcının öne alınması ile çıkan karışıklıkları önlemek için milattan önce 46 senesi 455 gün olarak hesaplanmıştır.

Ayların uzunluğu yeniden belirleniyordu. Ayların isimleride bize Romalılardan kalma. Martius(mitoloji tanrısı Mars ın adından), Aprilis, Maius, Junius, Quintilis(beşinci ay), ***tilis(altıncı ay), September(yedinci ay), Oktober(sekizinci ay), November(dokuzuncu ay), Dezember(onuncu ay) ve yeni iki ay Januarius(tanrı Yanus), Februarius(februa dan: temizlik ve günah çıkarmadan gelme).

Takvimin gelişmesi, senelerin, ayların hesaplanması, rahiplerin tekelindeki bir uğraşı idi ve bu tekeli ellerinden bırakma niyetleri yoktu, çünkü edindikleri bilgiler sayesinde devlet idaresinde büyük bir etki ve yetkiye sahiptiler. Jülıyen takviminin oluşmasında Sezar İmparator veya Diktator olarak değil Pontifex Maximus (baş rahip) olarak rol oynamıştır. Takvimdeki bu reformundan dolayı, öldürülmesinden sonra taraflarının baskıları sonucunda Roma Senatosu beşinci ay a (Quintilius, ocak ve şubat aylarının başa konulmasından sonra bu sıralama zaten gerçeğe uymuyordu) onun isminin (Julius) verilmesini kararlaştırdı. Sezardan sonra gelen imparator Augustus da kendi isminin bir aya verilmesini sağladı. Bu suretle altıncı aya da onun ismi verildi(feriae Augusti=Ağustos) Sonradan gelen imparatorların isteklerine rağmen başka imparatorun ismi ile anılan ay olmadı.

Dipnot: Jüliyen takvimine kadar romalılar seneyi (iki ayın eklenmesinden sonra) 354 gün olarak hesaplıyordu. Çift sayılar uğursuzluk getirdiğinden buna bir gün eklediler ve sene 355 gün oldu. Bu günler, aylar arasında, sıra ile 29 ve 30 gün olarak paylaştırılıyordu. Buna rağmen güneş senesinden 10 gün artıyordu. Jüliyen takvimi ile artan bu 10 gün aylara bölüştürüldü. Böylece aylar 30 veya 31 gün oldu. O zamanlar son ay olan şubata 29 ve artık yıllarda 30 gün kaldı. Sıralamaya göre sonradan Gajus Julius Sezarın ayı olarak adlandırılan Juli(Temmuz) 31 gün oluyordu. Ağustos 30 gündü.

İmparator Augustus kendi ayının Sezarın ayından kısa olmaması için ve 30 çift bir sayı olduğundan ve çift sayılar uğursuzluk getirdiğinden şubattan bir gün aldı. Böylece şubat 28 ve artık yıllarda 29 gün olmuş oldu.