Macaristan'daki Kaleler - Estergon Kalesi

[DeRDeST]

Macaristan'daki Kaleler - Estergon Kalesi



Estergon Kalesi (Macarca: Esztergomi vár) Macaristan'ın başkenti Budapeşte'nin 60 km kuzey batısında Tuna nehri kıyısında yer alan kale.

Macaristan ve Osmanlı tarihinde büyük bir önem taşır. 13. yüzyıl başına tarihlenen kale, Macaristan’ın tarihinde inşa edilmiş ilk önemli yapılardan birisidir. 1241’deki Moğol istilasına kadar Macar Krallığı’nın idari ve dini merkezi olmuştur.

Osmanlı Devleti, ilk defa 1543’te o sırada Avusturyalılar’ın yönetiminde olan kaleyi zaptetti. 1595 yılında Osmanlılar’ın kaleyi teslim etmek zorunda kalması türkülere konu olmuştur. 1605 yılında yeniden zaptedilen kale, 1683’te kesin olarak Osmanlı yönetiminden çıktı. Günümüzde bir turistik çekim merkezidir.

Tarihi

Estergon Kalesi, 1241’deki Moğol istilasına kadar Macar Krallığı’nın idari ve dini merkeziydi. Kral IV. Bela 1256’da başkenti Budin’e taşıdı ve kaleyi din adamlarına bıraktı. Başpiskoposluk makamının bulunduğu yapı, günümüzde müzedir.

Kale, 1530’da Avusturya Kralı Ferdinand tarafından istila edildi.

Osmanlılar tarafından ilk fethedilişi

Macar Kralı János Szapolyai’nin 1540 yılında ölümünün ardından Avusturyalılar ile Osmanlılar arasında Macaristan’ın yönetimi konusunda bir rekabet başladı. Daha önce Budin’i ve Peşte’yi fetheden Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 1543 yılı Nisan ayı sonlarında Edirne’den yola çıktı ve 29 Temmuz 1543’te[4] ordusuyla Estergon Kalesi’ni kuşattı.

Estergon Kalesi, ilk defa 10 Ağustos 1543 tarihinde[4] on iki günlük bir kuşatmanın sonunda Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından zaptedildi. Kalenin bulunduğu bölge bir sancakbeyliği haline getirilerek Budin Beylerbeyliği'ne bağlandı.

İlk defa Osmanlı yönetiminden çıkması

Kale, 4 Ağustos 1595’te[6] Alman, Leh ve Venedikliler'den oluşan büyük bir ordu tarafından kuşatıldı. Sokolluzade Lala Mehmed Paşa'nın kumandanlığındaki küçük bir ordu kaleyi savundu. Ancak, yardım gelmemesi üzerine açlık ve susuzluk baş gösterince 2 Eylül 1595’te[6] teslim olmak zorunda kaldı. Olaya bizzat tanıklık eden Osmanlı tarihçisi İbrahim Peçevi tarafından kaydedilen savunma, Estergon Kalesi Türküsü’nün esin kaynağıdır.

İkinci kez Osmanlılar tarafından fethi

Kaleyi geri almak isteyen Osmanlılar 1605 yılında tekrar bir kuşatma düzenlediler. Bu sefer Sadrazamlık görevine getirilmiş olan Sokolluzade Lala Mehmed Paşa, bir aylık kuşatmadan sonra kaleyi 3 Ekim 1605[7] tarihinde ele geçirdi. Kale bu tarihten sonra 78 yıl daha Osmanlıların elinde kaldı.

Osmanlı yönetiminden çıkışı

1683 yılında Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından sonra Avrupa devletlerinin Kutsal İttifak'ı oluşturarak Macaristan'ı Osmanlıların elinden alması sonucu Estergon Kalesi 1 Kasım 1683'te[8] bu sefer kesin olarak Osmanlı yönetiminden çıktı.