Tabakalasma Türleri

[Mavi]

Tabakalasma Türleri

Toplumsal tabakalasma tarihsel gelisim sürecinde üç sekilde görülür:

a) Kapali Toplumsal Tabakalasma : Bu tabakalasma sisteminde bir tabakadan diger tabakaya geçis yasaktir. Birey hangi tabakanin ya da sinifin içerisinde dogmussa o tabakanin (sinifin) üyesidir, tabaka degistiremez. Hindistan daki kast sistemi ve köleci toplumlardaki tabakalasma mo**** kapali toplumsal tabakalasmanin tipik örnekleridir.
b) Yari Kapali Toplumsal Tabakalasma : Bir tabakadan diger tabakaya geçis imkansiz degildir. Ancak bu geçis din kurallariyla sinirlandirilmistir. Örnegin, lonca üyesi olmayan bir kisinin kent içinde ticaret yapmasi yasaktir veya belirli mesleklerden olmayanlar toprak sahibi olamazlar.
c) Açik Tabakalasma : Bir tabakadan diger tabakaya geçisi engelleyen kurallar yoktur. Herkes yetenegi ve çabasi ölçüsünde bir statüden diger bir statüye geçebilir. Demokratik toplumlarda görülen bir tabakalasma mo****dir.

Toplumsal Hareketlilik : Toplumsal tabakalar arasindaki geçiskenlige toplumsal hareketlilik denir. Toplumsal Hareketlilik ikiye ayrilir :

a) Yatay Hareketlilik : Bireyin gelirinde ya da prestijinde belirgin artislar yaratmayan, meslek ya da cografi mekan degistirmelerine yatay hareketlilik denir. Bir isçinin isini birakip pazarlama sirketinde çalismasi yatay hareketlilige örnektir.
b) Dikey Hareketlilik : Bireyin gelirinde veya prestijinde belirgin artislar ya da azalislar ortaya çikaran hareketlilige dikey hareketlilik denir. Bir köy agasinin topraklarini kaybettikten sonra pazarlamacilik yapmasi, asagiya dogru dikey hareketlilige örnektir.

Toplumsal Kontrol Mekanizmalari : Toplumda düzeni saglayan kurallarin, toplumda yer alan birey ve gruplari, ortak deger, inanç ve ölçülere uymaya zorlamasidir.

Toplumsal kontrol üç araçla saglanir :

a) Toplumsal Degerler : Toplumdaki bireylerin davranislarinda ölçü olarak aldigi iyi-kötü yargilardir.
b) Toplumsal Normlar : Toplumsal degerlere yaptirim gücü kazandiran, yani bireyin toplumdaki davranisina sinir koyan emir ve yasaklardir. Hukuk normlari, din kurallari, ahlak kurallari, görgü kurallari, örf ve adetler baslica norm biçimleridir.
c) Toplumsal Kurumlar : Toplumsal deger ve normlarin birlikte örgütlenmeleri sonucu olusan, toplumsal bütünlügü (yapiyi) korumayi amaçlayan, nispeten sürekli örgütlenmelerdir.

UYARI : Toplumsal degerlerin yaptirim gücü yoktur. Toplumsal degerler, normlar sayesinde yaptirim gücü kazanirlar.

Toplumsallasma (Sosyallesme) : Biyolojik varlik olarak dünyaya gelen insanin, toplumun degerlerini ögrenmesi sürecine toplumsallasma (sosyallesme) denir.

Toplumlarin bireye yönelik amaçlari sunlardir:

- Toplumun istedigi davranis biçimlerini, rolleri ögretmek.
- Toplumun hedefleri dogrultusunda hedef göstermek.
- Yetenek ve becerilerin ortaya koyulmasina firsat vererek bireyin kisilik sahibi olmasini saglamak.

Toplumsallasma araçlari sunlardir :

- Birincil toplumsallasma araçlari : Aile, akran gruplari, akrabalik, mahalle, köy gibi gruplardir.
- Ikincil toplumsallasma araçlari : Sendika, dernek, askerlik, kitle iletisim araçlari, okul vs.

UYARI : Birincil toplumsallasma araçlarinin birey üzerindeki etkisi daha fazladir. Ancak televizyonun gittikçe artan etkisi, ikincil toplumsallasma araçlarinin da birey üzerindeki