Koçlarda Eşeysel davranış

[EbruLi]

Koçlarda Eşeysel davranış

Koçun, eşeysel davranışı çoğunlukla yabansal hayvanlara benzer. Koç, kızgınlık sezdiği koyunları aralıksız izler. Koyunun vulvasını koklar ve yalar. Ön bacağı ile karın bölgesine vurur. Bu şekilde mırıltı şeklinde özel sesler çıkarır. Kızgın koyun ise sakin durur, koçtan kaçmaz. Bu durumu saptayan koç ön bacaklarıyla koyunun arkasına sıçrar ve penisin vaginanın derinliklere ulaşmasını sağlayacak aşım davranışını yapar. Koçun ejakulasyon süresi çok kısadır ancak birkaç saniye sürer. Ejakulatin tamamı bir defada verilir. Sürüde birden çok koçun bulunduğu durumlarda bunlardan bir tanesi önder duruma geçer ve daha çok koyun aşma şansına sahip olur. Diğer koçlarda becerilerine göre koyunlar döllerler. Bu tür koçlarda aşağılık duygusu ortaya çıkabilir.
Birden çok koçun barındığı koç bölmelerinde ise kimi durumlarda en iri koç başat duruma geçmekte ve diğerlerinin üzerine sıçramakta ya da diğer erkekler ona karşı birleşerek iri koçun üzerine atlamaktadırlar. Sonuçta iri koçu pısırık duruma getirerek onu aşım kondisyonundan çıkarırlar.
Yağlı kuyruklu ırkların koçları yağlı kuyruklu koyunları kolayca aşarlar. Aşım sırasında koçlar ön bacakları ile koyunun yağlı kuyruğunu yana iterek bu işlemi gerçekleştirirler. Bu yağlı koyun ırklarına özgün kalıtsal bir özelliktir. Buna karşılık ince kuyruklu ırkların koçları. yağlı kuyruklu koyunları aşamazlar. Böylesi durumlarda koçlara yardım edilir. Bu durum melezleme çalışmalarında zorluk yaratır, kısırlık oranını yükseltir. Bu nedenle ince kuyruklu kültür ırklarıyla yağlı kuyruklu yerli ırkların melezlenmesinde çokluk yapay tohumlamaya başvurulur.
Çizelge 4. Koçlarda başlıca üreme ozellikleri
Özellikler Ortalama Eşeysel olgunluk (ay) 3-6 Damızlık çağı (ay) Erken gelişen 7-18 Geç gelişen 16-20 Eşeysel dönem Her Mevsim Sperma verimi (ml) 0.8-1.2 Spermatozoit sayısı (milyon/ml) 2000-3000 Sperma sayısı / ejakulat (milyar) 1.6-3.6 Sperm motilitesi (%) Normal spermatozoit (%) 60-80 Bir tohumlama için gerekli sp. sayısı (milyon) 10 Spermatozoitin fertil ömrü (saat) 38-48