Tavuklarda Yumurta Oluşumu Nasıldır?



Tavuklarda yumurta oluşumu ilk olarak yumurta sarısını medyana getiren ovumların hızlı gelişimiyle başlar. Ovumlar günde 2 g. artarak 8-10 günde 15-20 grama ulaşır. Ovumun gelişimi sırasında oluşan kısımlar birbiri üzerinde birikerek asıl yumurta sarısını oluşturur. Ancak, ovum oluşumu her ne kadar yumurta üretiminin başlangıcı olsa da 5-6 ovum birlikte üretildiğinden, yumurta oluşumuna bu süre eklenmez.

Normal koşullarda yumurta oluşumu 24-26 saat arasında sürmektedir. Ancak bu süre toplam ışık miktarı, çevresel etkenler bu sürenin uzamasında etkilidir. En iyi şartların sağlandığı bir kümeste bir tavuktan bir yıl içinde 300-310 adet arası yumurta alınabilmektedir. Yumurta oluşumu, yumurta kanalı denilen bölümde çeşitli evrelerden geçerek gerçekleşir. Yumurta kanalı infindibulum, magnum, istmus, uterus adı verilen dört kısımdan oluşur. Bu kısımların her birinde yumurta farklı sürelerde işlemlerden geçer.

İlk olarak yumurtalıktan, yumurta sarısı, yumurtalıktan infindibulum kısmına düşer ve bu kısımda 15-20 dakika kalır. Burada döllenme gerçekleşir. Ancak, yumurtanın döllenmemesinin yumurta oluşumunun tamamlanmasını engelleyeceği düşünülmemelidir. Döllenme gerçekleşmeden yumurta oluşur. Sadece, bu yumurtalardan civciv elde edilemez.

Ardından yumurta sarısı, yumurta kanalının üst kısmandaki bezler tarafından oluşan yumurta akının oluştuğu magnum denilen kısma gelir. Burada yumurta akının %60’ı oluşur. Albümin’in de büyük bir kısmı burada oluşur. Aynı zamanda, yumurta akı bu kısımda sertleşerek yumurta sarısının dağılmasını engeller. Yumurtanın bu kısımdaki gelişimi yaklaşık 3 saat sürer. Yumurta akı, çok ince koyu ak, iç sulu ak, koyu ak, dış sulu ak olmak üzere dört tabakadan oluşur.

Yumurta kanalının üçüncü kısmı olan istmus denilen kısımda kabuk zarı ve kireçli sıvı ile birlikte kabuk oluşur, yumurta şekillenmeye başlar. Protein lifleri yapısında olan, yumurtanın iç ve dış zarları burada oluşur. Bu zarlar hava ve su geçiren yapıda olmakla birlikte mikroorganizma geçişini engeller.

Bu kısım yaklaşık bir saatte tamamlanır.

Son kısım uterus en uzun sürede (yaklaşık 20 saat) tamamlanan kısımdır. Burada ilk beş saat, kabuk harici yumurtanın tamamlanması sağlanır. Yumurta akının %40’ı bu kısımda tamamlanır. Sonraki 15-16 saatte 4 tabakalı kabuğun oluşumu tamamlanır. Yumurtanın kabuğu sert fakat gözeneklidir. Yumurtanın sıvı içeriği kabuğun gözeneklerinden buharlaşırken, büyüyen, gelişen tohum için aynı gözeneklerden oksijen alınır.

İçerik olarak incelediğimizde, yumurtanın beyazının büyük çoğunluğu sudan oluşmaktadır. Yüksek miktarda albümin içermektedir. Bu kısmın içinde kalın iplikçikler görülür. Bu iplikçikler yumurta sarısını merkezde sarsılmadan tutulmasını sağlamaktadır. Yumurta sarısında ise, %50 su, %32 yağ, %16 protein, %1,7 mineral ve vitaminler bulunmaktadır. Yumurta akı içindeki proteinler eriyik halde, yumurta sarısındaki proteinler ise yağ bezlerine bağlı olarak bulunmaktadır.