Lama Nedir? Hakkında Bilgi



Deveyle akrabalığı olan, Güney Amerika'da yaşayan, deveden küçük, hörgüçsüz bir hayvandır. Lamalar taşıma işlerinde kullanılır. Bir lama elli kilo kadar yük taşıyabilir. Deve kadar dayanıklı olan lamalar, haftalarca su içmeden yaşayabilirler. Başlıca besinleri dağ bitkileridir. Bu hayvanın en büyük özelliği kızınca karşısındakine tükürmesidir Tükürüğü pek pis kokar, bu koku düşmanlarını kaçırmaya yeter. Lama (Rahip), Tibet’te yaşayan Buda rahiplerinin bir kısmına denir. Lama demek, Tibet dilinde, «üstün kişi» demektir. Lamalar oldukça zor şartlar altında yetişirler. Her zaman belli sayıda lama vardır.

Lama olabilmek için bazı dönemlerden geçmek gerekir. Upsaka (hizmetçi), Çramanesa (yeni doğan), Çramana (rahip) gibi derecelerden geçtikten sonra lama olunur. Bunların en büyüğüne «dalaylama» denir. Narin vücutlu, uzunca boyunlu ve ince bacaklıdır. Deveden küçük olup, hörgücü yoktur. Geviş getirir. Kızınca tükürür. Ömrü, 40-50 sene. Yeni Dünya’da yaşayan bir türdür. Güney Amerika’nın dağ ve çayırlarında toplu halde yabani olarak yaşayan Guanako’dan evcilleştirilmiştir. Lama genel olarak 1-2 m boyunda olup, 15 cm uzunluğunda bir kuyruğa sahiptir.

Omuzları yerden 1-2 metre yüksektir. Ağırlığı 70-140 kg civarında olup, narin bir vücudu, uzun bir boynu ve uzun ince bacakları vardır. Develerden farklı olarak sırtında hörgüç bulunmaz. Başı küçüktür, uzun bir çene kısmı, uzun kulakları ve fırlamış gözleri vardır. Postu kaba ve yünlüdür. Dişilerde tüyler boyun ve ayaklarda kısadır. Beyazdan siyaha kadar çok değişik renkleri vardır. Daha çok kırmızı kahverengi ve benekli olanları yaygındır. Ant Dağlarında yaşayan yerliler bin yıldan beri evcil olarak lama yetiştirmektedir.

Deniz seviyesinden 5000 metreye kadar olan bölgelerde lamaya rastlanır. Görünüş bakımından deveye benzemesine rağmen, kolayca yüksek seviyelere uyum sağlayabilirler. Kandaki hemoglobinlerinin yüksek olması sayesinde az oksijenli ortamlarda yaşayabilirler. Lama geviş getirir ve yarı çöllerde dağlarda bulunan otlarla beslenir. Bütün devegiller gibi boynuzsuz safra kesesiz ve mideleri üç gözlü olup, kırkbayır bulunmaz. Lama, deve gibi fazla su ve yiyecek istemez. Açlığa ve susuzluğa diğer devegillerin hepsinden daha çok dayanıklıdır. İyi koşar ve pas verir gibi yürür. Dar ve dik dağ yollarında keçi gibi rahat hareket edebilen evcil hayvanlardır.

Narin ve sadık olup, çok çalıştığı zaman yorulduğunda kızar ve tükürür. Deve gibi göğüs ve ayakları üzerine oturarak dinlenir. Ağustos ve eylül aylarında çiftleşirler. Erkekleri dişiler uğruna birbirleriyle dövüşürler. Gebelik 11 ay sürer. Yeni doğan yavru anne tarafından dört ay emzirilir. Lama 2,5-3 yaşlarında üremeğe başlar. Devegiller ailesinin diğer hörgüçsüz üyeleri ile eşleştirilebilirler. Lama, alpaka, guanako ve vikunya devegiller ailesinin Yeni Dünya’da yaşayan hörgüçsüz dört türüdür. Hepsi aynı cinsin farklı bireyleridir. bazen yanlış olarak hepsine lama denilmektedir.

Lamaların erkekleri daha kıymetlidir. Erkekleri 45-60 kg yük ile dağ yollarında günde ortalama olarak 32 km yol yürürler. Lamalardan yük taşımacılığı yanında, etinden, sütünden ve yününden faydalanılır. Derisi çok kalitelidir. Her zaman alpaka gibi gübresini ayrı bir yere yığın yapar. Gübresi yeteri derecede yığın haline gelince bunun yanına ikinci bir yığın yaparlar. Yerliler bu hayvanın dışkısını tezek olarak kullanırlar. Evcil olanlarının boyu yabanilerinden daha fazladır.

Sözlükte "lama" ne demek?
1. Gevişgetirenlerden, güney amerika'nın dağlık bölgelerinde yaşayan, yük hayvanı olarak kullanılan, karadan aka kadar türlü renklerde olabilen, tüyleri uzun, boyu yüksek, boynu uzun hayvan (lama).
2. Tibetlilerde ve moğollarda buda rahibi. lamaların en büyüğüne "dalay lama" denir.