750 bacaklı kırkayak, bilim adamlarını şaşkına çevirdi

[Narsinha]

Tarih öncesi döneme özgü anatomik özellikler taşıyan canlının bedeninde ipek salgılayan kıllar bulunuyor.


Tarih öncesi döneme özgü anatomik özellikler taşıyan canlının bedeninde ipek salgılayan kıllar bulunuyor
Arşive EkleArkadaşına GönderYazdırYorum Yaz
ANKARA - Bilim adamları, dünyada en fazla bacağa sahip canlının anatomik sırlarını çözmeyi başardı.

"ZooKsey" dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, ilk kez 80 yıl önce keşfedilen, kısa bir süre önce de California'da yeniden görülen 750 bacaklı kırkayak, çağdaşlarından çok, milyonlarca yıl önce yaşamış ataları ile daha fazla ortak özellik taşıyor.

‘MİTOLOJİK BİR VARLIK’
Araştırmayı yürüten Arizona Üniversitesi'nden böcek bilimci Paul Marek, "Illacme plenipes" adı verilen kırkayağın böceklerin dünyasında "mitolojik bir varlık" olarak nitelendirilebileceğini söyledi.

1926’DAN BERİ GÖRÜLMÜYOR
1926 yılından bu yana görülmeyen kırkayağı tarayıcı elektron mikroskobu ile incelediklerini belirten Marek, böceğin erkeğinin 562, dişisinin ise 750 bacağı olduğunu söyledi.

İsimlerine rağmen kırkayakların en yaygın görülen türü olan "Polydesmida"nın aslında 60-65 bacağı bulunduğuna işaret eden Marek, Illacme plenipes'in bacaklarının yer altındaki yaşamına uygun bir biçimde evrim geçirdiğini düşündüklerini söyledi.

SADECE 3 SANTİM UZUNLUĞUNDA
750 bacağa sahip olmalarına karşın sadece 3 santimetre uzunluğundaki kırkayakları yerin 15 santimetre altında bulduklarını belirten Marek, kırkayakların bacaklarını yer altında çukur kazmak ve büyük kum taşı kayalarına tutunmak için kullandıklarını kaydetti.

Mikroskopla yapılan incelemelerin kırkayağın tarih öncesi dönemlere özgü ilkel özellikler taşıdığını gösterdiğine dikkati çeken Marek, "Yapraklar ile bitki köklerini öğütücü dişleri ile çiğneyen diğer kırkayakların tersine bu yaratıklar, gelişmemiş bir anatomiye sahip. Çeneleri kafatasları ile birleşik olan 750 ayaklı kırkayaklar, bitkiler ve mantar dokularını önce parçalayıp sonra emiyor" dedi.

San Francisco yakınlarındaki dağlık bölgede küçük bir alanda bulunan ve türünün son örnekleri olduğuna inanılan kırkayakların bedeninde ipek salgılayan kıllar da bulundu.

Radikal

[Asrevya]

Bilim insanları dünyanın en çok ayağı olan canlısının anatomik özelliklerini inceledi.




'Illacme plenipes' adlı canlı ilk olarak 80 yıl önce görüldü. Bu canlı son olarak kısa bir süre önce California'da yeniden keşfedildi.

Şimdi araştırmacılar, bu türün çok sayıda ayağa sahip olmanın yanında, bugünkü hemcinslerinden ziyade milyonlarca yıl önce yaşayan akrabalarına daha çok benzediğini söylüyor.

Araştırmanın sonuçları ZooKeys adlı dergide duyuruldu. Araştırmayı kaleme alan ekibin başkanı Doktor Paul Marek, 'I. plenipes'in "Çok ayaklılar dünyasının sırlarla dolu bir canlısı olduğunu" söylüyor.

YÜZLERCE AYAĞI VAR
Doktor Marek bu canlıları, 2005 yılında kardeşiyle birlikte California'daki dağlık alanda buldu. O günkü keşfe kadar bu canlılara uzun zamandır rastlanmamıştı.

Nature dergisinde çıkan bir yazıda, bu yeniden keşif hakkında ayrıntılar verilmiş ve canlının temel biyolojik özellikleri anlatılmıştı. Son araştırma ise canlının anatomisine daha yakından bakıyor.

Bu tür canlıların ortak adı kırkayak olmakla birlikte aslında çoğunun çok daha fazla sayıda ayağı bulunuyor.

Bu familyaya ait canlıların büyük bölümünün ayak sayısı 62 olarak biliniyor. Ancak Doktor Marek, 'I. plenipes'in alanında rekortmen olduğunu gönül rahatlığıyla söyleyebileceklerini belirtiyor.

Dişilerin 750'ye, erillerin 562'ye varan sayıda ayağı bulunuyor. Doktor Marek, bu kadar çok sayıda ayağın toprak altındaki yaşama uyum sağlamak için evrildiğini düşündüğünü söylüyor: "Yerin altında yaşıyorlar. Yaptığımız çalışmalar sırasında yerin 10-15 santimetre kadar altında yaşadıklarını belirledik."

ESKİ TÜRLERİNE BENZİYOR


Yakından bakıldığında bu canlıların zoolojik geçmişin izlerini taşıdıkları belirlendi. Çok ayaklılar, genel olarak yaprakla besleniyor; çürümüş bitkileri ağzının dişli kısmında öğütüyor.

Ancak bilim insanları yeni keşfedilen kırkayağın, çene yapılarının başlarına monte olduğunu; koparttıkları bitki ve mantar parçalarını doğrudan yuttuklarını söylüyor. Bedeni de eski türlere daha çok benziyor.

Doktor Marek, yeni keşfedilen çok-ayaklıların beden bölmelerinin de eski akrabalarınınkine daha çok benzediğini dile getiriyor.

Doktor Marek, milyonlarca yıl önce bu canlılara ve benzerlerine daha çok rastlandığını ama sayılarının artık çok azaldığını söylüyor.

ntv