Delil aramak gerekir mi?

[Jineps]

Delil aramak gerekir mi?

Sual: Herkesin, mezhebindeki hükümlerin delilini bilmesi gerekir mi?
CEVAP
Müctehidlerin bildirdiği hükümlerin delillerini, mukallidlerin araştırmaları, anlamaları lazım değildir. (Redd-ül-muhtar)

Kitap, Sünnet, İcma ve Kıyas müctehidler için delildir. Mukallidler yani dört mezhepten birinde olanlar için delil, bulunduğu mezhep imamının ictihadı ve sözüdür; çünkü mukallidler, âyetten ve hadisten hüküm çıkaramaz. Bunun içindir ki, mezhep imamının sözü, Nass’a yani âyet ve hadise uymuyor göründüğü zaman, mezhep imamının sözüne uyulur; çünkü Nass ictihad isteyebilir yahut başka Nass’la değişmesi, tevil edilmesi veya nesh edilmiş olması mümkündür. Bunları da ancak müctehid anlayabilir. (Berika s.94)

Mezhebin hükmüne aykırı diye, hadis-i şeriflerle amel etmek, bize caiz olmaz. Mezhebimizin hükmüne aykırı gibi görülen hadis-i şerifler, âlimlerin sözlerini reddetmek için delil senet olamaz. Mukallidlerin bilgisi, bir şeyin helal veya haram olmasına delil olamaz. Bir şeyin helal veya haram olması için, müctehidin ictihadı lazımdır. (M. Rabbani 1/312, Mebde ve Mead 31)

Tabiinden yeni imana gelenler, Eshab-ı kiramı taklit ederler, delillerini hiç sormazlardı. Eshab-ı kiram bunlara, yalnız ibadetlerin nasıl yapılacağını öğrettiler. Delillerini aramalarını emretmediler. Delilsiz olarak taklit etmelerini kâfi gördüler. Her işlerinde Eshab-ı kiramın izinde giden mezhep imamlarımız da onlara uydular. Müctehid olmayanın, delil aramadan, dört hak mezhepten birine tabi olması gerekir. (F. Bilgiler)