Sağ beyinliler öne çıkıyor

[Jineps]

Sağ beyinliler öne çıkıyor

Beynin sol ve sağ yarıküresi farklı becerileri kontrol ediyor. Ancak teknoloji çağında ağırlıklı olarak sağ beynini kullananlar öne çıkmış durumda. Peki sağ beynini kullananları öne çıkartan özellikler neler...

SİZİN BEYNİNİZİN HANGİ YARISI ÇALIŞIYOR?

Ağabeyimin çocukluğumuzdaki en yakın arkadaşının evinde her gün hafif çaplı ve traji-komik bir tiyatro yaşanırdı: Gündüzleri anne - baba işe çocuklar da okula gittikten sonra evde kalan anneanne ve babaanne arasında iletişim kazalarına bağlı mini aksilikler gerçekleşirdi. Anneannenin ciddi orandaki işitme sorunuyla babaannenin ameliyat edilemeyen ve ileri düzeydeki görme kaybının birleşimi bu iletişim kazalarının temeliydi. Biri duymaz öteki görmez iki yaşlı kadının tüm günü nasıl olup da birlikte geçirdiğini aklım almazdı bir türlü. Ama bir şekilde bir uyum yakalamışlardı ki büyük bir mesele çıkmazdı. Artık rahmetli olmuş bu iki kadının birlikte aynı evde yaşamalarının zorluğu zaman zaman aklıma düşer. En çok da karşımdakiyle tamamen ayrı tellerden çaldığımızı hissettiğim durumlarda. Kimi zaman iş hayatında bazı insanlarla bir türlü senkron tutturamazsınız. Problemin kaynağının ne olduğunu tam bilemezsiniz ama aranızdaki iş bölümü iletişim vs. bir türlü iyi yürümez. Neyin iyi gitmediğini sorunun nerede olduğunu tam anlayıp teşhis koyamasanız da ağzınızda hep bir buruk tatiçinizde bir şeyler yine iyi gitmeyecekmiş gibi bir duygu olur.

Yıllarca birlikte çalıştığım bir arkadaşım uzun bir telefon konuşmasının ardından bana şu cümleleri kurduğunda bu tip sorunların kaynağının (hiç değilse bir kısmının) ne olabileceğine dair bir ampul yanmıştı kafamda: "Burçak’cığım ben şimdi bunları sana e-mail olarak yazıp göndereyim yoksa telefonu kapatınca hepsini unutacaksın." Arkasından da eklemişti: "Görsel arkadaşım benim! Sen görsel ben işitsel nasıl anlaşırdık bilmiyorum. Allah’tan huyunu biliyorum..." Sözleri hafif sitem dolu olsa da haklıydı. Zira ben görmediğim yazılı olarak kodlamadığım her şeyi şıp diye unuturum; bir kulağımdan giren ötekinden çıkıverir. İnsanların yüzlerini hatırlarım ama isimlerini aslahayatımı yazı üzerinden kazanmama rağmen kelimelerin birebir anlamı değil genel resim içinde ne ifade ettikleri önemlidir benim için vs.


Bir tür dalgınlık sonucu sahip olduğumu zannettiğim bu özelliklerin aslında beynin hangi yanını ağırlıklı olarak kullandığımızla ilgisi olduğunu öğrendiğimden beri kendime daha az sinir oluyorum. Beynin yapısı ve fonksiyonları üzerine geliştirilen bir teoriye göre insanlar ağırlıklı olarak beyinlerinin bir tarafını kullanıyor. Sağ ve sol yarıküre olmak üzere beynimiz farklı düşünce ve tavırlar içinde olmamıza neden oluyor.

Sağ beynini kullananlar rasgele sezgisel bütünsel görsel sentezci öznel olurken solu ağırlıklı olarak kullananlar ise mantıklı sıralırasyonel analitik nesnel ve ayrıntıcı oluyor. Bu özellikler yüzünden sağı kullananlar estetik duygu ve yaratıcılık yanı ağır basan kişiler olurken solu kullananlar matematiksel teknolojik analitik konulara ilgi duyuyor. İnsanların önemli bir kısmının ağırlıklı olarak bir yarıyı kullandığı çok azımızın ikisi arasında bir denge kurduğu ifade ediliyor.

Bilgi çağının teknolojinin ortaya çıkışı ’sol beyinliler’i öne çıkarırken onların teknik yetenekleri iş dünyasındaki hızlı yükselişlerinin de garantörü olarak karşımıza çıkıyordu. Ancak Amerikalı yazar Daniel Pink son yıllarda bu alanda önemli bir değişim yaşandığını iddia ediyor: "A Whole New Mind: Why Right Brainers Will Rule the Future (Tümüyle Yeni bir Zihin: Geleceği Neden Sağ Beyinliler Yönetecek)" adlı kitabında iş dünyasında yaşanan ve pek çoğumuzun fark etmediğini iddia ettiği bir değişimi tanımlıyor. Buna göre sol beyinlileri öne çıkaran bilgi çağı yerini "kavram çağı"na bırakıyor. Tıpkı bilgi çağının endüstri devriminin en değerli ürünü olan ’fiziksel işgücünü’ ortadan kaldırdığı gibi kavram çağı da sol beyinlilerin önemini azaltacak. Bu görüşe göre ’kavram çağı’; sanatçıları yaratıcı insanları iş dünyası pozisyonlarına taşıyacak ve onları etkin bol kazançlı danışmanlar haline getirecek. Pink sağ beyinlileri öne çıkaracak bu değişim çoktan başladığını iddia ediyor.

Google General Electric Procter&Gamble gibi şirketler sağ beyinlerin peşine düştü bile. Bu yüzden de beyinlerinin sağ tarafını beslemeyenler pek de uzak olmayan bir gelecekte iş dünyasının dışına itilecek. Teori doğrulanmazsa bile neredeyse sağır anneanneyle görme engelli babaannenin birlikte yaşamanın yollarını bulmasından aldığı

Sağ Beyin
1. Görsel imgelere ve desenlere odaklı
2. Sezgisel duygularla yönetilen
3. Birçok fikri aynı anda algılar
4. Hatırlamak için zihinsel resimler kullanır yazı ya da illüstrasyonlar sayesinde hatırlar
5. Bilgiyle yanal ilişkiler kurar
6. Önce bütünü sonra detayı görür
7. Organizedir
8. Serbest çağrışım kullanır
9. Bir şeyi neden yaptığını ya da kuralların nedenini bilmek ister
10. Zaman kavramı yoktur
11. Doğru kelimeyi bulmakta zorlanır
12. Objelere dokunarak hissetmeyi sever
13. Öncelik sıralaması yapmakta zorlanır genelde geç kalır dürtüleriyle hareket eder
14. Aletleri kullanım kılavuzu okumadan deneyerek keşfeder
15. Sözün içeriğinden çok nasıl söylendiğine dikkat eder
16. Elleriyle konuşur

Sol Beyin
1. İşitseldir söz kelime sembol ve sayılara odaklı
2. Analitiktir ve mantıkla yönetilir
3. Fikirleri sırayla ve adım adım algılar
4. Hatırlamak için kelime kodları kullanır
5. Yüzleri değil isimleri hatırlar
6. Bilgiden mantıklı çıkarımlar yapar
7. Detaylara odaklanarak bütüne adım adım yürür
8. Bilgiyi organize biçimde kullanır
9. Listeler yapmayı ve planlamayı sever
10. Kurallara sorgulamadan uymayı sever
11. Zaman kullanımı çok gelişkindir
12. Kelimelerin yazılımını ve matematik formüllerini kolayca ezberler
13. İncelemekten zevk alır
14. Önceden planlar
15. Bir aleti kullanmadan kılavuzunu okur.