|
| |||||||
KPSS kategorisinde açılmış olan Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? konusu , ...
  |
| | LinkBack | Seçenekler | Arama | Stil |
01.01.2014, 14:12
| #31 (permalink) |
   |  Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 32 İslamiyet’i kabul eden ve resmi din olarak ilan eden ilk Türk devleti “Karahanlılar”dır. (840 - 1212) Orta Asya’da İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılar’dır. Müslüman Türkler tarafından kurulan ilk Türk devleti “Tolunoğulları”dır. (868 - 905) Karahanlılar, yöneten ve yönetilenleri Türk olan ilk Türk - İslam devletidir. Bu yüzden Karahanlılarda, Gazneli ve Selçuklulardaki gibi Arap - İran etkisi yoktur. Türk - İslam Edebiyatı’nın ilk örneği olan, Yusuf Has Hacib’in yazdığı Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi) ve Kaşgarlı Mahmut’un yazdığı Divan-ı Lügat-it Türk adlı eserler Karahanlılar Dönemi’nde yazılmıştır ve Karahanlı hükümdarına sunulmuştur. Karahanlılar tarihte ilk defa “askeri hastane” ve “askeri posta teşkilatını” kurmuşlardır. İkta sistemini ilk uygulayan Karahanlılardır (Askeri ikta sistemini ilk uygulayan ise Büyük Selçuklulardır.). Türk – İslam mimarisinde ilk defa kervansarayları Karahanlılar inşa etmişlerdir. Türk – İslam mimarisinin temelleri Karahanlılar Dönemi’nde atılmıştır. İlk Türkçe siyasetname Yusuf Has Hacib tarafından yazılan Kutadgu Bilig’dir. Karahanlılar dönemi; İslamiyet öncesi Türk kültüründen Türk – İslam kültürüne geçişin ilk halkasıdır. Mısırda kurulan ilk Türk - İslam Devleti Tolunoğulları’dır. Mısır’da kurulan ikinci Türk - İslam devleti İhşitler (Akşitler)’dir. Hicaz Bölgesi’ne hâkim olan ilk Türk devleti İhşitler (Akşitler)’dir. NOT: Tolunoğulları ve İhşitler (Akşitler)’de yönetici ve askeri kadro genellikle Türklerden oluşmuş ise de halk Arap ve Berberilerden oluşmuştur. Bu durum kısa sürede yıkılmalarına neden olmuştur. Afganistan’da kurulmuş ilk Türk devleti Gazneliler’dir. İmparatorluk karakteri taşıyan ilk Türk - İslam Devleti Gazneliler’dir. Abbasi Halifesini Şii Büveyhoğullarına karşı koruyan ilk Türk - İslam Devleti Gazneliler’dir (ikinci Türk devleti ise Büyük Selçuklulardır.). Gaznelilerin en ünlü hükümdarları Gazneli Sultan Mahmut’tur (998 - 1030). NOT: Gazneli Mahmut Türk - İslam Dünyası’nda Hindistan’a yapmış olduğu ve 25 yıl süren 17 seferiyle tanınmıştır (İslamiyet’i Hindistan’a yaymış (ilk kez) ve Kast sistemine ilk büyük darbeyi indirmiştir.). Türk tarihinde Sultan ve Padişah ünvanını kullanan ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur. Büyük Selçuklularda ilk parayı Tuğrul Bey bastırmıştır (Altın para – Dinar, Gümüş para – Dirhem). Anadolu’ya yerleşmek amaçlı ilk Türk akınları Büyük Selçukluları tarafından yapılmıştır (ilk sefer Çağrı Bey tarafından 1015 – 1021 yıllları arasında yapılmıştır.). Büyük Selçuklular zamanında ilk kez İslam Dünyası’nın siyasi liderliği ve koruyuculuğu Türklere geçmiştir. 1048 Pasinler Savaşı, Büyük Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı ilk büyük zaferdir. Pasinler Savaşı ile Bizans’ın direnci kırılmış ve Türkleri Anadolu’ya olan akınları yoğunluk kazanmıştır. Büyük Selçukluların ilk başkenti Nişabur’dur. Büyük Selçuklular ile Bizans arasında yapılan 1071 Malazgirt Savaşı sonucunda Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış, Anadolu’da “Türkiye Tarihi” başlamış ve ilk Türk Beylikleri kurulmuştur (Alparslan Dönemi). 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulan ilk Türk Beylikleri; Danişmentliler, Saltuklular, Mengücekler, Artuklular ve Çaka Beyliği’dir. İlk İslam minyatür okulu Bağdat’ta Büyük Selçuklu Devleti zamanında açılmıştır. Büyük Selçuklu Devleti, Melikşah Dönemi’nde en geniş sınırlarına ulaşmış ve en parlak dönemini yaşamıştır. Babür krallarından Şah Cihan eşi Mümtaz Mahal için Hindistan’ın Agra kentinde “Tac Mahal” adlı ünlü anıt mezarı yaptırmıştır. Moğolları durdurabilen ilk devlet ve dört savaşta da yenebilen tek devlet Memlükler’dir (1260 Ayn Calut, 1277 Elbistan, 1282 Humus ve 1303 Merc-i Suffar savaşları). Saltanatla yönetilmeyen tekmdevlet Memlükler’dir (Memlük sultanları komutanlar arasından seçimle belirlenirdi.).
__________________   |
 |  |
|
01.01.2014, 14:12
| #32 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 33 ÇIKMIŞ SORULAR 1. Türk - İslam dünyasında pozitif bilimler aşağıda verilen bilim adamlarından hangisi ile başlamıştır? A) Ömer Hayyam B) Farabi C) İbn-i Rüşd D) Uluğ Bey E) İdris-i Bitlisi (2002 - KPSS) 2. Türk - İslam devletlerinde köyde yaşayan reaya ile ilgili olarak; I. Ürün üzerinden vergi vermesi II. Elindeki toprağa, işleyebildiği sürece sahip olması III. Ölüm halinde erkek evlada miras bırakabilmesi uygulamalarından hangisi yada hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I,II ve III (1999 - DMS) 3. Karahanlılarda Hassa Ordusu küçük yaşta esir edilen veya para ile satın alınan gençlerden oluşturulurdu. Hassa ordusunun oluşturulma biçiminin Osmanlılarda aşağıdakilerden hangisinde temel olduğu savunulabilir? A) İltizam sistemine B) Tımar sistemine C) Devşirme sistemine D) Eyalet sistemine E) Merkezi devlet sistemine (1999 - DMS) 4. Aşağıdaki Türk - İslam devletlerinden hangisinde, hükümdar din işlerini halifeye bırakarak devlet işlerini ise tümüyle kendi üzerine almakla bu eski Türk devlet geleneğini başlatmıştır? A) Memlukluüler B) Osmanlılar C) Gazneliler D) Selçuklular E) Karahanlılar (1999 - DMS) 5. Türk - İslam devletlerinde reaya; I. Otlak II. Yaylak III. Bahçe IV. Orman alanlarından hangilerine sahip olup mülk edinebilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) III ve IV (1999 - DMS) 6. I. Bitki motifleri II. Hayvan figürleri III. Yazı türleri Selçuklu mimarisinde yukarıdakilerden hangileri süsleme amacıyla kullanılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III (2003 - KPSS) 7. Aşağıdakilerden hangisi Türk - İslam devletlerinde görülen toprak yönetimi ile ilgili bir kavram değildir? A) İkta B) Has C) Zeamet D) Ulak E) Yurtluk (2005 - KPSS) 8. Türk - İslam mimarisinde çeşitli amaçlara hizmet eden yapı topluluğuna verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? A) Kümbet B) Han C) Medrese D) Külliye E) Camii (1999 - DMS)
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 14:13
| #33 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 34 9. Türk mimarisinde, I. Külliye II. Medrese III. Kümbet türü yapılardan hangileri “anıtmezar” niteliğindedir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve III (2003 - KPSS) 10. İkta nedir? A) Selçuklularda eyaletlerdeki valilerin askerleri B) Selçuklularda toprakların vergi gelirlerine göre bölümlere ayrılması C) Türk devletlerinde sosyal hayatı düzenleyen kurallar D) Türk İslam devletlerinde hukuk sistemi E) Türk İslam sanatında bir tür (2006 - KPSS / Ortaöğr.) 11. İslam hukukuna göre, herhangi bir kişinin mülklerinin veya gelirlerinin bir kısmının kamu yararı için süresiz olarak kullanılması sistemi aşağıdakilerden hangisidir? A) İltizam B) Dirlik C) Vakıf D) Devşirme E) Öşür (2007 - KPSS / Lisans) 12. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah Dönemi’nde; I. Yeni bir mezhep olan Bâtınilerin vezir Nizamülmük’ü öldürmeleri, II. Bağdat’ta Nizamiye Medreseleri’nin kurulması, III. Medreselerde din bilimlerinin yanında pozitif bilimlerinin de okutulması, IV. Yeni bir takvimin düzenlenmesi, gelişmelerinden hangisi sosyal hayatı olumlu yönde etkilemiştir? A) Yalnız IV B) I ve II C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV (2000 – DMS) 13. Aşağıdakilerden hangisi, Türk İslam Devletlerinde hükümdarlık sembollerinden biri değildir? A) Hilat (giysi) B) Asa C) Bayrak (alem) D) Çetr (saltanat şemsiyesi) E) Ok (2008 - KPSS/Önlisans) 14. Aşağıdakilerden hangisi, Büyük Selçuklular Dönemi’ne aittir? A) Nizamiye Medresesi B) Karatay Medresesi C) Çinili Köşk D) Muradiye Camisi E) İshak Paşa Sarayı (2008 - KPSS/Önlisans) 15. Türklerin İslamiyet’e geçmeleriyle aşağıdakilerden hangisi kültürel hayatlarında bir sanat kolu oluşturacak derecede önem kazanmıştır? A) Hat B) Maden işçiliği C) Heykel D) Oyma E) Dokuma (2009 - KPSS) CEVAPLAR 1. B 2. E 3. C 4. D 5. C 6. E 7. D 8. D 9. C 10. A 11. C 12. D 13. E 14. A 15. A TÜRKİYE TARİHİ ANADOLU’YA YAPILAN İLK TÜRK AKINLARI Anadolu’ya ilk Türk akınları, Avrupa Hunları tarafından yapılmıştır (395 -398). Anadolu’ya ikinci Türk akınları ise Sibir (Sabar) Türkleri tarafından gerçekleştirilmiştir (516). Anadolu’ya üçüncü Türk akınları ise Abbasilere bağlı Müslüman Türk komutanları tarafından Bizans’a yönelik yapılmıştır. Anadolu’ya yapılan bu akınlar keşif amaçlı olup yerleşme amacı taşımamaktadır. Anadolu’yu Türk vatanı haline getirenler ise Oğuz Türkleridir. Anadolu’yu yurt edinmek amacıyla keşif ve yıpratmaya yönelik akınları başlatan; Büyük Selçuklu liderlerinden Çağrı Bey’dir (1015 - 1021). Çağrı Bey’in bu akınları sonucunda Anadolu’nun Türklere uygun bir coğrafya olduğu anlaşılmıştır. 1040 Dandanakan Savaşı sonrasında Anadolu’ya düzenlenen akınlar daha da artmıştır. Çağrı Bey’den sonra Büyük Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey tarafından Selçuklu prensleri İbrahim Yınal ve Kutalmış Anadolu’nun fethi için görevlendirilmişlerdir. Bu amaçla yapılan akınlar Selçuklular ile Bizans - Gürcü kuvvetlerini karşı karşıya
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 14:13
| #34 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 35 getirmiştir. İki taraf arasında yapılan 1048 Pasinler Savaşı sonucunda Bizans yenilmiş ve Türklerin Anadolu’daki etkinliği iyice artmıştır (Anadolu’da Bizans’la yapılan ilk savaş). NOT: Malazgirt’e kadar Anadolu’ya yapılan Türk akınlarının amacı; keşif ve Bizans’ı yıpratmaya yöneliktir. Türkleri Anadolu’dan atmak isteyen Bizans ile Selçuklular arasında yapılan 1071 Malazgirt Savaşı sonucunda Bizans’ın direnci kırılmış ve Türkler kısa sürede Ege sahillerine kadar ulaşmayı başarmışlardır. Bu zaferin kazanılmasında Bizans ordusundaki Uz ve Peçenek Türklerinin Selçuklu ordusu tarafına geçmelerinin etkisi büyüktür. 1071 Malazgirt Savaşı Sonucunda; Türklere Anadolu’nun kapıları açılmıştır. Türklerde Anadolu’yu yurt edinme düşüncesi hâkim olmuştur. Türkler Anadolu topraklarına yerleşmeye başlamışlardır. Orta Asya’daki Türk boyları Anadolu’ya gelmeye başlamışlardır. Bizans’ın çağrısıyla Haçlı Seferlerinin düzenlenmesine neden olmuştur. Anadolu’da ilk Türk Beylikleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Böylece XI. yüzyılda başlamış olan Türkiye Tarihi 5 bölüme ayrılarak incelenmektedir; I. Beylikler Dönemi Anadolu (Türkiye) Selçuklu Dönemi (1077 - 1308) II. Beylikler Dönemi Osmanlı Devleti Dönemi (1299 - 1922) Türkiye Cumhuriyeti Dönemi (1923- ) I. BEYLİKLER DÖNEMİ 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra yapılan antlaşmaya Bizans’ın yeni yönetimi uymayınca Sultan Alparslan komutanlarına Anadolu’nun tamamen fethedilmesini ve fethettikleri yerlerde Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı beylikler kurmalarını emretmiştir. Bu durum Anadolu’nun hızlı bir şekilde fethedilmesini sağlasa da devletin feodal bir yapı içerisine girmesine neden olmuştur. Selçuklu komutanları fethettikleri topraklarda devlete bağlı beylik kurmalarına rağmen Melikşah’ın ölümünden sonra başlayan taht kavgaları sırasında bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir (1092 - 1117). Bu beylikler şunlardır; Danişmentliler, Saltuklular, Artuklular, Mengücekliler ve Çaka Beyliği’dir. 1) Saltuklular (1072 - 1202) Ebu’l Kasım Saltuk tarafından Erzurum ve çevresinde kurulmuştur. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir. Gürcülere ve Haçlılara karşı başarılı mücadeleler vermişlerdir. Anadolu Selçuklu Sultanı Rükneddin Süleyman Şah tarafından yıkılmışlardır. 2) Danişmentliler (1080 - 1178) Melikşah’ın komutanlarından Danişmentoğlu Ahmet Gazi tarafından Sivas merkez olmak üzere kuruldu. Kayseri, Tokat ve Amasya’ya kadar sınırlarını genişletmişlerdir. Haçlılar ve Bizans’a karşı mücadele etmişlerdir. Haçlılarla yapılan savaşları anlatan “Danişmendname Destanı” günümüze kadar gelmiştir. Kısa sürede Anadolu’daki ilk Türk Beylikleri içerisinde en güçlüsü haline gelmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti’nin Anadolu Türk Birliği’ni sağlama konusundaki en büyük rakibi olmuştur. Anadolu’da ilk medreseyi Niksar’da kurmuşlardır (Yağıbasan Medreseleri). Anadolu da kurulan ilk uç teşkilatıdır. Anadolu Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan tarafından yıkılmışlardır. 3) Mengücekliler (1080 - 1228) Mengücek Gazi tarafından Erzincan, Kemah ve Divriği dolaylarında kurulmuştur. Bizans ve Gürcülere karşı başarılı savaşlar yapmışlardır. Anadolu Selçuklu sultanı I. Alâeddin Keykubat tarafından yıkılmışlardır. 4) Artuklular (1102 - 1409) Selçuklu komutanlarından Artuk Bey tarafından Mardin ve çevresinde kurulmuştur. Daha sonra Hasankeyf (Diyarbakır), Mardin ve Harput olmak üzere üç kol halinde yaşamışlardır.
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 14:14
| #35 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 36 Hasankeyf kolu Haçlılarla mücadele etmiştir, Eyyubiler tarafından yıkılmıştır. Mardin kolu Haçlılarla mücadele etmiş, Karakoyunlular tarafından yıkılmıştır. Harput kolu Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır. Anadolu’da ilk köprüleri yapan beyliktir (Malabadi Köprüsü). 5) Çaka Beyliği (1081 - 1093) Çaka Bey tarafından İzmir’de kurulmuştur. İlk denizci Türk beyliğidir. Çaka Bey de ilk Türk denizcisidir. Türk Deniz Kuvvetleri’nin kuruluş tarihi Çaka Beyliği ile başlar. Türk Tarihi’nde denizcilik faaliyetlerinin bu kadar geç başlamasının nedeni; Türklerin daha önce denize kıyı coğrafyalarda egemenlik kuramamış olmalarıdır. Çaka Bey kurduğu donanma ile Bizans ile mücadele etmiş ancak Bizans’ın kışkırtmaları sonucu Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan tarafından öldürülmüştür, toprakları da Bizans’ın eline geçmiştir. Türk - İslam Tarihi’nde İstanbul’u kuşatan ilk Türk hükümdarı Çaka Bey’dir. Batı Anadolu’da ilk Türk hâkimiyeti bu beylikle başlamış ve 12 yıl sürmüştür. Çaka Beyliği’nin yıkılışı Türk denizciliğinin gelişmesini 150 yıl geciktirmiştir. NOT: Bu dönemde bu beyliklerden başka Anadolu’da Ahlat ve çevresinde Sökmenliler (Ahlatşahlar), Bitlis ve Erzen’de Dilmaçoğulları, Diyarbakır’da İnaloğulları (Yınaloğulları), Harput’ta Çubukoğulları, Denizli ve Ladik dolaylarında İnançoğulları ile Efes ve çevresinde Tanrıvermişoğulları adlı beylikler de kurulmuştur. ÖRNEK SORU Türk denizciliğinin Anadolu Selçuklu Dönemi’ne kadar gelişmemesinde başlıca etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Devletin egemenlik anlayışı B) Ülke topraklarının coğrafi konumu C) Komşularının güçlü olması D) Devletin ekonomik yapısı E) Sınırlarının geniş olması (1999/DMS) Cevap: B ÖRNEK SORU Anadolu Selçuklu Dönemi’nde yaşamış ilk Türk denizcisi aşağıdakilerden hangisidir? A) Artuk Bey B) Çağrı Bey C) Tutuş D) Süleymanşah E) Çaka Bey (2003/KPSS) Cevap: E I. Beylikler Dönemi Eserleri Saltuklular Dönemi Eserleri Erzurum Kale Camii Erzurum Ulu Camii Erzurum Tepsi Minare (Saat Kulesi) Erzurum (Tercan) Mama Hatun Kervansarayı ve Kümbeti Erzurum Emir Saltuk Kümbeti (Anadolu’nun en eski anıtsal mezar yapısıdır.) Mengücekliler Dönemi Eserleri Divriği (Sivas) Ulu Camii (Hat işlemeleriyle ünlü bir eserdir.). Divriği Külliyesi Divriği Sitte Melik Kümbeti Divriği Turan Melik Darüşşifası Divriği Kale Camii Kemah Sultan Melik Kümbeti Kayıtbay Camii Artuklular Dönemi Eserleri Diyarbakır Artuklu Sarayı Silvan (Meyyafarkin) Ulu Camii Mardin Ulu Camii Harput Ulu Camii Mardin - Dunaysır (Kızıltepe) Ulu Camii Urfa Ulu Camii Malabadi Köprüsü ÖRNEK SORU Batman yakınındaki Hasankeyf’te aşağıdakilerden hangisine ait eserler bulunmaktadır? A) Artukoğulları B) Germiyanoğulları C) Karamanoğulları D) Candaroğulları E) Aydınoğulları (2006/KPSS Lisans) Cevap: A
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 14:14
| #36 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 37 Danişmentliler Dönemi Eserleri Tokat ve Niksar Yağıbasan Medreseleri (Anadolu’daki ilk medrese) Niksar Ulu Camii Kayseri Ulu Camii Kayseri Gülük Camii Kayseri Melik Danişment Gazi Kümbeti Emir Gazi Kümbeti Amasya Fethiye Camii İlk Türk Beylikleri’nin Ortak Özellikleri Malazgirt Savaşı sonrası Alparslan’ın fetih politikası sonucunda kurulmuşlardır. Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması sürecini hızlandırmışlardır. Fetihleri arttırmışlar ve yer isimlerini Türkçeleştirmişlerdir. Anadolu’ya kalıcı kültür ve sanat eserleri bırakmışlardır. Bir kısmı Haçlılara karşı başarılı mücadeleler vermiştir. Anadolu Selçuklu Devleti tarafından Anadolu Türk Siyasi Birliği’ni sağlamak amacıyla yıkılmışlardır. KÜLTÜR VE MEDENİYET Devlet Yönetimi Anadolu Selçuklu Devleti’nin devlet yönetimi, temelde Büyük Selçuklular ile aynıdır. Beylikler ise, Selçukluları taklit ederek daha küçük ölçülerde de olsa kurumlarını oluşturmuşlardır. Daha önceki Türk devletlerinde de görüldüğü üzere, “Devlet hükümdar ailesinin (Hanedanın) ortak malıdır” anlayışı hâkimdi. Bu anlayış sık sık taht kavgalarına neden olmuştur. Ancak Anadolu Selçukluları, Anadolu coğrafyasının bir bütün olması sayesinde merkeziyetçi bir yönetim anlayışı oluşturmaya çalışmışlardır. Şehzadeler (melikler), çeşitli bölgelerde atabeylerin denetiminde eğitilir ve yöneticilik yaparlardı. Amaç meliklerin yönetim tecrübesi kazanmasını sağlamaktı. Büyük Selçuklularda görülen, Meliklerin (Şehzadelerin) kendi adlarına para bastırma, ordu kurma ve savaş açma gibi yetkileri Anadolu Selçukluları’nda kısıtlanmıştır. Bunun nedeni merkezi otoriteyi korumaktır. Anadolu Selçuklularında sultanlar, güçlerinin büyüklüğünü yansıtması için Keykubat, Keyhüsrev, Keykavus gibi eski İran hükümdarlarının adlarını lakap olarak kullanmışlardır. Hükümdarlar “Sultan” ünvanını taşıyordu. Bunun yanında Rükneddin, Keykubat, Sultan-ı Azam, Sultan-ı Galip, Emir’ül Müminin, İzzeddin, İmameddin, Alaaddin, Gıyaseddin ünvanlarını da kullanmışlardır. Hükümdarlık sembolleri; Unvan ve lakaplar, para (sikke), tuğra, sancak, nevbet (bando - davul), otağ, saray, taht, taç, hutbe, tuğ, sikke (para), yüzük v.s.’dir. Ayrıca hükümdarlar Abbasi halifesinden menşur (onay) alırlardı. Anadolu Selçuklu Devleti’nde hükümdarların yetkileri sınırsız değildi (töre ve din kurallarına uymak zorundaydı.). Devlet işleri Divan-ı Saltanat adı verilen Büyük Divan’da (Divan-ı Ali) görüşülmüştür. Bu divan hükümdar ya da “vezir” başkanlığında toplanır ve güvenliğinden “Emir-i Şemşir” sorumluydu. Divana; İnşa, arz, işraf, istifa divanlarının başkanları katılma hakkına sahiptiler. Büyük Divana bağlı olarak; Hükümdar başkentte olmadığı zaman devlet işlerinin naiblerce (naib-i sultan - vekil) yürütüldüğü Niyabet-i Saltanat Divanı, Mali işlere bakan Divan-ı İstivfa, Yönetimle ilgili işleri denetleyen Divan-ı İşraf, İç ve dış yazışmaları düzenleyen; hükümdarın nişan ve tuğrasını çeken Divan-ı Tuğra, Askeri işlerin görüşüldüğü Divan-ı Arız bulunmaktaydı. Divan-ı Ali üyeleri şunlardı; Vezir: Hükümdarlardan sonra gelen en yetkili kişiydi. Naib: Hükümdar başkentte olmadığı zamanlarda devlet işlerine vekâlet ederdi. Pervaneci: Arazi defterlerini tutar, iktaların dağıtımını yapardı. Ayrıca devletin istihbarat teşkilatından sorumludur. Müstevfi: Mali işlerden sorumludur. Tuğracı - Münşi: Yazışmaları yürütür, sultanın emir ve fermanlarına tuğra çekerdi. Müşrif: İdari ve mali teftiş yapardı. Emir-i Arız: Ordunun maaş ve ihtiyaçlarına bakardı. Adalet işlerinden Emir-i Dad sorumludur. Soruşturma ve tutuklamalara bakardı.
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 14:14
| #37 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 38 Kararlarında bağımsız olabilmesi için Divan-ı Ali’ye dahil edilmemiştir. (Adalet Bakanı). Anadolu Selçuklularında Divan-ı Saltanat’tan başka Meşveret Meclisi de bulunurdu. Bu mecliste, hükümdar olacak kişilerin belirlenmesinden, devletin iç ve dış politikalarına kadar pek çok konu görüşülürdü. Ülke Yönetimi Ülke bazı idari bölümlere ayrılmıştı; Meliklerin Yönettiği Eyaletler: Yanlarına tecrübeli bir devlet adamı (Atabey) verilerek gönderilirlerdi. Doğrudan hükümdara bağlıydılar. Divan’a Bağlı Eyaletler: Divan tarafından görevlendirilen yüksek rütbeli komutanlar tarafından yönetilirlerdi. Bunlara Emir-i Sipehsalar (Subaşı) denilirdi. Uç Eyaletleri: Bizans sınırında bulunan bu eyaletleri, merkeze bağlı kalmak şartıyla Türkmen Beyleri yönetirdi. Bunların dışında şehirlerde güvenlik işlerinden sorumlu askeri yöneticiler olan Subaşılar ve adalet işlerinden sorumlu Kadılar bulunmaktaydı. Ayrıca yönetim alanında askeri vali olan Şıhne (önemli şehir merkezlerinde bulunurdu), belediye işlerine bakan Muhtesip adlı görevliler de şehirlerde görev yapardı. Beyliklerde ise hükümdarın temsilcisi olan iki yetkili bulunurdu. “Mirliva” adlı kişiler siyasi, “Kadı” ise yargı alanında yetkiliydi. Ordu ve Donanma Ordu 3 bölümden oluşurdu; Guleman-ı Saray (Hassa Ordusu): Devşirme usulüne göre oluşturulan merkez ordusudur. Devletten üç ayda bir maaş alırlardı (Kapıkulu Teşkilatı). Bu bölümdeki askerler Gulamhane denilen kışlalarda yetiştiriliyorlardı. İkta Askerleri (Tımarlı Sipahiler): Ordunun en kalabalık bölümünü oluştururlardı. Tamamen Türklerden oluşan bu askerlerin hepsi süvariydi. Devletten maaş almazlar, bütün ihtiyaçları ikta sahiplerince karşılanırdı. Türkmenler ve Yardımcı Kuvvetler: Uç bölgelerinde (sınırlarda) daima savaşa hazır durumda olan Türkmen aşiretleri ile bağlı beylik ve devletlerden gelen askerlerden oluşturulurdu. Ayrıca savaş zamanlarında ihtiyaç olursa, geçici olarak ücretli asker de (Fecr-i Has) toplanırdı. Ordunun başkomutanı Sultandır. O olmadığı zamanlarda başkomutanlığı Vezir veya Beylerbeyi (Emir’ül-Ümera) üstlenirdi. Diğer ordu komutanlarına subaşı (sipehsalar, serleşker) denirdi. Türkiye Selçukluları donanmaya önem vermişlerdir. Antalya, Alanya, Sinop ve Samsun’da tersaneler inşa edilmiş ve donanmalar kurulmuştu. Donanma komutanlarına “Reis’ül-Bahr” veya “Melikü’s-Sevahil” denirdi (Deniz Kuvvetleri Komutanı). NOT: Anadolu beyliklerinin ordu teşkilatında Selçuklu askeri teşkilatının etkisi görülmekteydi. Ancak Dulkadiroğulları ve Ramazanoğulları Beyliklerinde diğerlerinden farklı olarak Memlüklerin etkisi görülmekteydi. ÖRNEK SORU Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisi donanmaya önem vermiş ve tersaneler kurmuştur? A) Büyük Selçuklular B) Anadolu Selçukluları C) Karahanlılar D) Gazneliler E) Harzemşahlar (2010-KPSS Önlisans) Cevap: B Toprak Sistemi Toprak, devletin malı olup (Miri Arazi), kullanma hakkı halka aitti. Kullanılış amacına göre toprak, dört bölüme ayrılmıştır; Has Arazi: Geliri hükümdara ait topraklardı. Dirlik (İkta) Arazi: Ordu mensupları ve devlet memurlarına hizmet ve maaş karşılığı olarak verilen arazilerdi. Mülk Arazi: Üstün hizmetleri görülen devlet adamlarına verilirdi. Bu toprağa sahip olanlar tam bir tasarruf hakkına sahipti. Devredebilir, satabilir veya miras bırakabilirdi. Vakıf Arazi: Geliri hayır hizmetleri ve ilmi kuruluşların masraflarına ayrılmış arazilerdi. Vakıf arazisinin gelir ve giderlerini düzenleyen kişiye “Mütevelli” adı verilirdi.
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 14:14
| #38 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 39 Hukuk Adli teşkilat bütün beyliklerde ve Anadolu Selçuklu Devletinde “Şer’i” ve “Örfi” olarak ikiye ayrılmıştır. Kadılar Şer’i davalara bakardı ve başlarında Kadi’l-Kudat (Kadılar Kadısı) yer alırdı (Konya’da bulunurdu). Örfi hukuktan Emir-i Dad sorumluydu. Toplumun huzur ve asayişini bozan ve kanunlara uymayanların davalarına bakardı. Bu kurum aynı zamanda “Adalet Bakanlığı” niteliğindeydi. Emir-i Dad, gerektiğinde devlet ileri gelenlerini (vezir ve divan üyelerini) de yargılayabilirdi. Askeri davalarla Kazasker (Kadıasker / Kadıy- ı Leşker) ilgilenirdi. Divan-ı Mezalim adlı yüksek mahkemeye Sultan başkanlık eder ve ağır siyasi suçlara bakardı. Ekonomi Ekonomik uğraşları tarım, hayvancılık, zanaat, dokumacılık, dericilik, madencilik, sanayi ve ticaretten oluşan ülke ekonomisinde en çok ticaret belirleyici olmuştur. Zanaatkârlar, aralarında dayanışmayı sağlamak için Ahilik teşkilatını kurmuşlardır. Her esnaf kendi mesleğiyle ilgili esnaf loncasına üye olmuştur. Ahi teşkilatının temelleri 12. yy'da Abbasiler zamanında düzenlenen “fütüvvet” teşkilatına kadar uzanır. Anadolu Ahiliğinin kurucusu Ahi Evran'dır (Osmanlı’daki adı “Lonca”dır.). Ahi teşkilatının görevleri; aynı meslekten olan üyeler arasında dayanışmayı sağlamak, üyeleri eğitmek, üretimde kalite ve standardı yükseltmek ve denetlemek, sosyal adaleti sağlamak, Narh sistemiyle fiyatları kontrol altında tutmak, devletle esnaf arasındaki ilişkileri düzenlemektir. NOT: Ahilik teşkilatının vergi toplamak ve esnaflar arasındaki davalara bakmak gibi görevleri yoktur. Ayrıca gayrimüslimler bu teşkilata üye olamazlardı. ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi Ahi topluluğu olarak örgütlenmiştir? A) Esnaf B) Kadı C) Müderris D) Sipahi E) Melik (1999/DMS) Cevap: A ÖRNEK SORU Anadolu Selçuklu Devleti’nde şehirlerin ekonomik hayatında önemli yere sahip olan teşkilatlanma aşağıdakilerden hangisidir? A) Ayanlar B) Ahiler C) Ulema D) Memurlar E) Kapıkulu Askerleri (1999/DMS) Cevap: B Ticareti geliştirmek devletin temel politikası haline gelmişti. Bu dönemde Anadolu uluslararası bir ticaret merkezi olmuştu. En çok ticaret yapılan ülkeler Bizans, İran, Venedik, Ceneviz ve Arap ülkeleriydi. Çeşitli tarım ürünleri ile birlikte, yün, tiftik, ipek, halı, kilim ve deri satılırdı. Ayrıca koyun, sığır, at gibi hayvanlar ve şap, tuz, demir, bakır ve gümüş gibi maddeler alınır ve satılırdı. Anadolu Selçukluları ticareti geliştirmek için; Anadolu’nun çeşitli yerlerine kervan yolları açmışlardır. Tüccarların ücretsiz olarak konaklayabilmeleri için ticaret yolları üzerinde kervansaraylar yapmışlardır. Yabancılardan düşük gümrük vergisi almışlardır. Tüccarların mallarına devlet garantisi koymuşlardır (Sigorta sistemi). Ticari amaçlı fetihler yapmışlardır (Sinop, Antalya, Suğdak, Alanya’nın fethi gibi). Çeşitli devletlerle ticaret antlaşmaları imzalamışlardır. Yabancı tüccarları Antalya, Konya, Kayseri ve Sivas gibi şehirlere; Türk tüccarları ise gayrimüslim memleketlerine yerleştirmişlerdir. Ayrıca Müslüman çiftçilerden alınan Öşür, Hıristiyan çiftçilerden alınan Haraç, gayrimüslim erkeklerden alınan Cizye, Ağnam (hayvan vergisi), Bac (pazar yeri vergisi), liman, gümrük, maden, tuzla, orman gelirleri, ganimet ve hediyeler de devletin önemli gelir kaynakları arasındaydı. Anadolu Selçuklu’da iki türlü hazine vardır; Hazine-i Amire (Devlet hazinesi), Hazine-i Hassa (Hükümdarın şahsına ait hazine). Türkler Anadolu'ya geldiklerinde bir süre yerli halkın kullandığı Bizans parasını kullanmak zorunda kaldı. İlk Selçuklu paraları önce bakır sonra gümüş ve altından basıldı. Gümüş paraya dirhem, altın paraya dinar demişlerdir. İlk para Sultan Mesut tarafından bastırılan bakır paradır (ekonomik bağımsızlık
__________________ |
| | |
|
| Yukarı'daki Konuyu Aşağıdaki Sosyal Ağlarda Paylaşabilirsiniz. |
| |
| Forum hakkında | Kullanılan sistem hakkında |
| | SEO by vBSEO 3.6.0 PL2 ©2011, Crawlability, Inc. |
4Beğeni
Normal
