KPSS Vatandaşlık Toplumsal Yaşam Konu Özeti

[Jineps]

KPSS Vatandaşlık Toplumsal Yaşam Konu Özeti

TOPLUMSAL YAŞAM
Toplum Nedir, Niçin Toplum Vardır?
insanlar yüzbinlerce yıldır yeryüzünde yaşamaktadır. İnsan sosyal bir varlıktır, insanlar ihtiyaçlarını karşılayabilmek için toplum halinde örgütlenmişlerdir. O halde toplu olarak yaşamak zorunluluktur. Bu zorunluluk nedeniyle ekonomik, sosyal, politik ve kültürel ilişkiler giderek artmakta ve yoğunlaşmaktadır.
Toplumlar çeşitli öğelerden meydana gelmiştir. Toplumsal yapıların temelinde insan ilişkileri vardır. Bu ilişkiler toplumsal olguları ya da kurumları belirler. Kurumlar da insan etkinliklerini düzenler. Bir toplumu oluşturan öğeler, devamlı birbirleriyle etkileşim halindedir, bazen uyumludurlar, bazen de çatışırlar.
Toplumun temelinde birey vardır. Toplum, insan hayatını kolaylaştırmak ve daha iyi yaşam koşulları oluşturabilmek için vardır. Bununla beraber bireylerde, toplum içinde sosyalleşir, gelişir, kimlik ve kişilik kazanırlar. O halde insan sosyal bir varlıktır.
Bilimlerin amacı doğayı, insanı ve toplumu tanımak, onlarla ilgili olay ve olguları açıklamaktır. İnsanı ve toplumu inceleyen bilimlere toplumsal bilimler denir. Bunlar tarih, hukuk, psikoloji, ekonomi, siyaset, coğrafya ve sosyoloji gibi bilimlerdir. Toplumsal bilimler, toplumsal gerçeklerin belirli yanlarını konu edinir. Ancak hepsi birbiriyle ilişki içindedir ve olmak, birbirlerinin verilerini dikkate almak zorundadır. Diğer toplumsal bilimler toplumsal gerçekliğin kendini ilgilendiren yanlarını ele alırken, sosyoloji toplumu bir bütün olarak inceler, diğer toplumsal bilimlerden farkı budur.

2. Toplumsal Değer - Toplumsal Norm - Toplumsal Kontrol
Bir toplumun ya da toplumsal bireylerin olumlu tepki gösterdikleri düşünceler,, kurallar, uygulama biçimleri ve nesneler toplumsal değerleri oluşturur. Bireyler doğduklarında üyesi oldukları toplumun toplumsal değerlerini hazır olarak bulurlar, öğrenir ve benimserler.
Toplumsal değerler, toplumsal düzenin korunması ve devamlılığı açısından önemli rol oynarlar.
Bireylerin toplumdaki yerini belirlerler. Uygun ol mayan tutum ve davranışları engeller, dayanışma yı güçlendirir, toplumsal kimliğin oluşumuna katkı da bulunurlar. Kimlik, bireyin kendisini nasıl algıladığı, kiminle özdeşleştirdiğidir. Milli kimlik ise vatan, dil, din, kültür gibi toplumsal değerlerin bütünüdür.
İnsanların toplu halde yaşayabilmeleri ve toplumun varlığını sürdürebilmeleri için birtakım kuralla ortaya çıkmıştır. Bu kuralların ortaya çıkışı ve gelişmesi uzun yıllar sonucu olmuştur. Uygun olan vı olmayan davranışın ne olduğunu belirleyen orta davranış ölçütlerine norm adı verilir. Normlar karşılıklı hak ve sorumlulukların belirlenmesinde etklidir. Yazılı (açık) ve yazısız (gizli) normlar olara ikiye ayrılır.
Yazılı normlar, devletin yetkili organları tarafından oluşturulur, resmi normlardır, bu normlar uyulması zorunludur.
Yazısız normlar, bireyler arası etkileşim sonucu ortaya çıkmıştır. Bunlar örf, adet, gelene vb...dir.
Toplumsal normlara uyulması, toplumun düze ve devamlılığını sağlar. Bu normlara uygun davranılmasını sağlamak amacıyla gelişen mekanizm; ya toplumsal kontrol adı verilir.
Toplumsal kontrol, bireylerin davranışlarını normlara uygun olması ve toplumsal değerler benimsenmesinin sağlanması demektir. Resmi \ resmi olmayan şeklinde ikiye ayrılır. Resmi toplumsal kontrolde kontrolü gerçekleştiren kuru temelde devlettir. Devlet kontrol işlevini bir takı resmi örgütler aracılığıyla (mahkeme, polis, disi, liri kurulu vb...) gerçekleştirir. Resmi kontrol herk( için zorunludur. Resmi olmayan kontrol de gri içinde gerçekleşir. Herkesin uyması gereken kurallara uymayanlar ayıplama, kınama, dışlama gibi yaptırımlarla karşılaşır.
Toplumda düzeni sağlayan kurallar, şu aı başlıklar altında toplanabilir; din kuralları, örf adetler, ahlak kuralları, görgü kuralları ve huk kuralları. Bu kuralların çeşitli yaptırım güçleri vardır. En güçlü yaptırımı olan kurallar hukuk kuralarıdır.