Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) Hesaplama 2013




Aslında ilgili uygulama 2012 yılı içerisinde değişen Yükseköğretim kanunları ile uygulamaya konulmuş ancak sınava az bir zaman kala sistem değiştiği için geçen seneki uygulama aktifleştirilmemişti. Ve daha önce beklendiği gibi uygulamaya 2013 yılı için geçildiğiğ net olarak belirlenmiş oldu. İlgili değişiklik ÖSYM tarafından yayınlanan kılavuzda da yer aldı. İlgili kılavuzun şu an YÖK onayına sunulduğu biliniyor ve çok büyük ihtimalle bu şekilde kılavuz geçecek. Yani artık farklı bir uygulamaya gidildi diyebiliriz.

Neler değişti, Neler Aynı Kaldı?
Eski sistemde olan AOBP puanı yerine artık OBP kullanılacak. AOBP'nin başındaki A; Ağırlıklandırılmış kelimesine ait. Yani artık başarı puanı ağırlıklandırılmayacak. Bu ne demek? Eski sistemde öğrencinin okul puanı hesaplanırken bu puanı okulunun ortalama başarısı ve öğrencinin okul içerisindeki başarısı ve aynı zamanda öğrencinin sınavdaki başarısı da etkiliyordu. Yani örneğin Türkiye'nin en iyi lisesinden mezun bir öğrenci okul sonuncuzu olsa dahi yine de göreceli olarak iyi bir puan alıyordu.
Yeni sistemde "öğrencinin bireysel başarısına bakılır" denilerek öğrencilere bir nevi temiz bir sayfa açma imkanı veriliyor. "Eğer öğrenci çok iyiyse okulunda da başarılı olsun" gibi biri durum var.
Kafanız karışmasın diye eski sistemin detaylarına inmeyeceğiz ancak eskiden bir öğrencinin AOBP'si en az 100, en çok 500 gelebilirken, şimdi en az OBP 250, en çok OBP ise 500 gelebiliyor.

OBP Nasıl Hesaplanıyor?
İşte ÖSYM kılavuzundaki resmi açıklamalar:
"2012-ÖSYS’de yerleştirme puanlarının hesaplanmasında adayların ortaöğretim başarıları dikkate alınacaktır. Türkiye geneli değerlendirmeye esas alınarak, ortaöğretim bitirme notları (100 üzerinden diploma notu) 5 ile çarpılarak Ortaöğretim Başarı Puanına (OBP) dönüştürülecektir. Böylece, 50 olan en düşük diploma notu için OBP 250 olacak, en yüksek 100 olan diploma notu için de OBP 500 olacaktır. 50’nin altında olan diploma notları 50 olarak değerlendirmeye alınacaktır."
Yani okuldan mezun olma puanınızı 100 üzerinden 5 ile çarparak bu rakamı buluyorsunuz.

OBP Nerede Kullanılıyor, Puanlarınıza Yansıması Nasıl Olacak?
Yukarıda verdiğimiz OBP Hesaplama bilgileri aslında tek başına işe yaramaz. Bunun tam olarak size nasıl bir katkısı olacağını bilmek için "Yerleştirme Puanı" kavramına bakmamız gerekiyor. Bu kavram aslında uzun vadede kaldırılması düşünülen ancak ara geçiş döneminde kullanılmak durumunda kalan bir kavramdır. Eskiden çoğunuzun bildiği üzere Meslek Liseleri, İmam Hatip Lisesleri gibi okul mezunları farklı bir bölüm tercih ettiklerinde bu tercihleri "alan dışı" olarak kabul edilip puanlarında çok büyük kesintiler yapılmaktaydı. Bu konuda pek çok düzenleme yapılmış olsa da mevcut meslek lisesi öğrencilerinin liselerini tercihlerinde edindiği hakları kaybolmasın diye kanunun yürürlüğe girmesinden sonra okula başlayanların sınava girme dönemleri gelene kadar bu uygulamaya kısmen devam edilecek gibi duruyor.
Öncelikle şunu söyleyeylim; yeni sistemde hangi lise mezunu olursanız olun ve hangi bölümü tercih ederseniz edin, puanınızda asla bir kesinti yapılmayacaktır. Sadece eğer meslek liseleri mezunları mesleklerine yönelik bir bölüm okumak isterlerse o bölümü seçtiklerinde ek puan alacaklar, ancak diğer alan dışı bölümlerinde standart puan üzerinden puanlamaya katılacaklar.
Tercihleri yaparken esas olan puan "Yerleştirme Puanı" dır. Diploma notunuzu OBP'ye dönüştürdükten sonra yerleştirme puanınızın hesaplamasında kullanılmak üzere bir de yerleştirme katsayısı ile OBP'leriniz çarpılacak. Şu an standart katsayı 0,12'dir.
Yani en düşük OBP olan 250 ile mezun olmuş birisi (250 X 0,12) 30 puan alacak; en yüksek OBP olan 500 ile mezun olmuş birisi ise (500 X 0,12) 60 puan alacak. Yani eski sistemdeki okul başarısı etkisi düşen katsayılarla birlikte düşmüş olsa da yine de ağırlığını koruyor diyebiliriz.
Meslek liseleri mezunları eğer kendi okudukları bölümün programlarını tercih ederlerse 0,06 katsayısıyla ek puan alacaklar. Yani onların katsayıları sadece o tercihleri için 0,18'e yükselmiş olacak, normal tercihlerinde ise 0,12 ile tercih yapacaklar.

Şimdi bu hesaplamaları tablo olarak verip işinizi kolaylaştıralım:









Yeni Sistemle İlgili Bizim Yorumumuz
Yeni sistem genel itibariyle öğrencilere gittikleri okuldan bağımsız olarak temiz bir sayfa açmış olsa da yine de eskiye oranla manipülasyona daha açık bir sistemdir. Aynı zamanda çok iyi okullarda okuyan öğrencilere bir haksızlık yapılması da ihitmaller dahilindedir.
Bunu bir örnekle anlatacak olursak; örneğin sadece para için kurulmuş özel bir okul öğrencilerinin okul puanları yüksek olsun diye onlara bol bol yüksek puanlar verebilir. Bu durumda bu okul öğrencileri böyle davranmayan diğer okul öğrencilerine nazaran haksız bir avantaj yakalamış olurlar.
Bir diğer yönü ise şu; örneğin Türkiye'nin en iyi okullarında okuyan öğrenciler bu okullarda aynı oranda zorlu eğitim almaktalar. Okul öğrencilerinden Ali a lisesinde okuyup da 100 üzerinden 94 ortalama getirebilecekken iyi okulundaki hocalarının aşırı zorlamaları ve okulun da öğrenci kalitesi dikkate alındığında 72 ortalama getirebilmektedir. Bu durumda aynı başarıdaki bir öğrenci için dahi okulların sınav zorluğu vb yaklaşımları dolayısıyla Ali için bir puan farkı oluşacaktır. Bunu rakamla ifade edecek olursak;
94-72= 22 Okul puanı farkı
22 puan X 50 = 110 OBP puanı farkı
110 X 0,12 = 13,2 Yerleştirme puanı farkı

Görüldüğü üzere Ali aynı Ali olmasına rağmen gidebileceği iki okul arasında sırf puanlama sisteminden dolayı 13 puan kayıp yaşayabilmekte.

Bu sistemde bu haksızlıkların önüne geçilebilmesi için okulların not verme sistemlerini iyice incelemeye alıp haksız not verenleri tespit etmek gerekiyor. Ancak bu da ayrı bir uğraş gerektirebileceği için eski sistem AOBP'nin daha adil ve daha kolay uygulanabilir olduğunu düşünüyoruz.