TANIM



Tramvayı/metroyu şehir içinde güzergâh hattı üzerinde kurallara uygun olarak kullanarak yolcu taşıma işini yapan kişidir.



GÖREVLER



- Tramvayı/metroyu yola çıkarmadan önce gerekli kontrolleri yapar,

- Belirlenen hareket çizelgesine uygun olarak, seyir esnasında aracın hızını ve duraklarda harcanan zamanı ayarlayarak Tramvayı/metroyu kullanır,

- Seyir esnasında, yol güzergâhını sürekli gözlemler ve hat üzerindeki uyarı ve işaretlere uyar, yaylara ve karayolu araçlarına dikkat eder,

- Tramvaya biniş esnasında yolcuların bilet atmalarını kontrol eder,

- Arızalarda ve kazalarda gerekli müdahaleyi yaparak, kaza raporu tutulmasını sağlar (emniyet ve hareket amirliği tarafından), kendisine iletilen talimatları yerine getirir ve gereken tedbirleri alır,

- Tramvayın/metronun bakım kartlarını tutar,

- Yolcuları gerektiğinde bilgilendirir ve yönlendirir,

- Yolcuların dilek ve şikâyetlerini amirlerine bildirir.



KULLANILAN ALET VE MALZEMELER



- Tramvay/metro sürücü belgesi,

- Tramvay/metro matris ve römorkları,

- Hatlardaki makaslar,

- Katener hattı ,

- Bakım kanalları,

- Bilet okuma makineleri,

- Elektronik biletler ve elektronik sürücü kartları.



MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER



Vatman olmak isteyenlerin;

- Bedensel ve zihinsel açıdan herhangi bir özrü olmayan,

- Göz-el-ayak ve işitme organlarını eşgüdüm içinde kullanabilen,

- Görme ve işitme duyuları keskin,

- Renkleri ayırt edebilen,

- Sorumluluk sahibi, dikkatli,

- Sabırlı, hoşgörülü, soğukkanlı, refleksleri güçlü,

kimseler olmaları gerekir.



ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI



Vatman şehir içi tramvay/metro hattı güzergahı üzerinde gidiş-geliş yapan aracı kullanır. İş oturarak araç içerisinde yapılır. Tam gün çalışma, gece çalışması, vardiyalı çalışma, hafta sonu çalışması ve nöbet tutma durumu söz konusudur. Meslektaşlarıyla, müşteriler ve yolcularla (öğrenciler-gençler, çocuklar, yaşlılar, hastalar-özürlüler) iletişim içinde bulunurlar. Çalışma ortama sıcak, soğuk ve gürültülü olabilir.



ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI



Bu meslek yaygın ve her yerde icra edilebilir bir meslek değildir. Farklı illerdeki tramvay/metro/raylı sistem işletmelerinde gerekli ek eğitim alındıktan sonra iş bulabilme imkanı vardır.



Raylı sisteme yönelik toplu taşıma uygulamasının diğer illere de yaygınlaştırılması durumunda bu meslekte iş bulma olanağı daha da artacaktır.



MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Bu mesleğinin eğitimi, tramvayın/metronun kullanıldığı illerde belediyeler tarafından düzenlenen mesleki eğitim kurslarında verilmektedir.



MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI



- En az lise veya dengi okul mezunu olmak,

- Askerliğini yapmış olmak,

- 35 yaşından büyük olmamak,

- Bedensel ve zihinsel özrü bulunmamak,



EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Belediye başkanlığının vatman ihtiyacı üzerine, belediye bünyesinde çalışmakta olup vatmanlığa geçmek isteyen kadrolu personel ile dışarıdan müracaat eden adaylara; belediyelerde 2-3 aylık teorik ve pratik bir eğitim verilmektedir. Kurs süresi sonunda Belediyeler tarafından oluşturulan komisyonca, yazılı sınav yapılarak, başarılı görülen adaylar vatman olarak göreve başlatılmaktadırlar.



2-3 aylık kurs süresi içinde vatman adaylarına;

- Raylı sistem teknolojisi ile ilgili genel bilgi,

- Çalışma kuralları ve emniyet düzenlemeleri,

- Araç bilgisi,

- Sinyalizasyon, makas sistemi, kataner sistemi, tramvay kontrol sistemleri, telsiz sistemleri,

- Acil durum ve normal dışı durum,

- Sürücü prosedürleri, tramvay/metro servis talimatnamesi,

- Trafikle ilgili bilgiler,

- Bölgesel şartlar ve güzergahlar,

- Halkla ilişkiler (yolcuya karşı davranışlar)

bilgileri kazandırılmaktadır.
MESLEKTE İLERLEME

- Periyodik aralıklarla Belediyeler bünyesinde hizmet içi eğitimler verilmektedir. Bu kapsamda gerek İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Şube Müdürlüğü gerekse işletme bünyesinde vatmanları motive edici eğitimler verilmektedir.



- Mesleğinde başarılı olanlar, trafik kontrolörü, eğitmen, hareket şefi veya işletme şefi olabilirler.



BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU



Kurs eğitimi süresince dışarıdan vatman olmak üzere müracaat eden adaylara herhangi bir kazanç söz konusu değildir. Belediyede kadrolu olarak görev yapmakta iken vatmanlığa geçmek isteyen aday personelde ise önceden almakta oldukları ücretlerden herhangi bir kesinti yapılmamaktadır.

Belediyelerde kadrolu olarak ve toplu sözleşmeye dayalı olarak çalışanlar asgari ücretin 3-4 katı ücret alır, taşeron firma personeli olarak vatmanlık yapanlar ise asgari ücretin yaklaşık 2 misli civarında ücret alırlar.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,

- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri,

- Metro ve Tramvay işletmeleri bulunan Büyükşehir Belediye Başkanlıkları.

Kaynak: İskur