HALI DOKUYUCU (OTOMATİK TEZGAH)

[Narsinha]

TANIM

Üzerinde halı ve kilim dokunan tezgahı işleten kişidir.


GÖREVLER

- İstenilen desene göre düzenlenmiş tezgaha, makara, bobin veya diğer iplik yumaklarını yerleştirir,
- Tezgahı çalıştırır ve dokuma işleminin hatasız olarak yürütülmesini sağlar,
- Kopuk iplikleri elle bağlar ve kusurlu parçaları ayırır veya işaretler,
- Mekik ve iğneleri, atkı ipliği ile doldurur,
- Makine arızalarını tezgah düzenleyiciye bildirir,
- Tezgahı kurabilir ve örnek işi yapılıyorsa, kartlarının yerlerine takılmış olmasını sağlar,
- İşi bittikten sonra tezgahta ve tezgahın etrafında gereken temizliği yapar,
- Basit onarım ve bakım işlerini yapar.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Halı tezgahı, makara, bobin, iplik, mekik ve iğneler, örnek kartları, iplik (hayvansal, bitkisel, kimyasal), kesim makası.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Halı dokuyucu olmak isteyenlerin;
- Gözünü ve elini eşgüdümle kullanabilen,
- Ellerini ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen,
- Renkleri ayırdedebilen,
- Yönergelere uygun çalışabilen,
- Dikkatli, titiz,
- Uzun süre ayakta durabilen kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Halı dokuyucuları, halı üreten fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı gürültülü olup, yeterli havalandırma teşkilatı olmayan işyerinde hava lif tozları ile yüklüdür. Görev tam gün sürdürülür. Gereğinde vardiyalı çalışma söz konusu olabilir. Halı dokuyucuları çalışırlarken makine ve malzeme ile ilgilidirler. Zaman zaman işverenle, meslektaşlarıyla ve diğer iş arkadaşlarıyla iletişimde bulunur.


ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu kapsamında eğitim görenler, mesleki eğitim merkezlerine kayıt yaptırabilmek için, uygulamalı (pratik) eğitimin verileceği ilgili işyeri ile çıraklık sözleşmesi imzalamak zorunda olduklarından, eğitimlerini tamamladıktan sonra, genellikle aynı işyerinde istihdam edilmektedirler. Kendi işyerlerini de açabilirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Halı dokuyuculuğu eğitimi;
· Bu mesleğin eğitimi Anadolu kız meslek/ Anadolu meslek, kız meslek/meslek lisesi ile çok programlı liselerin “El Sanatları ve Teknolojisi” alanı “Dokuma” dalında, kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde ve pratik kız sanat okullarında verilmektedir.
· Yeterli sayıda çırak müracaatı olması durumunda, tüm mesleki eğitim merkezlerinin “Halıcılık” meslek dalında mesleğine yönelik eğitim programları düzenlenmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
- Anadolu meslek/ Anadolu kız meslek liselerine girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve Milli Eğitim Bakanlığınca yapılan Orta Öğretim Kurumları Öğrenci Seçme Yerleştirme Sınavı’nda başarılı olmak,
- Pratik kız sanat okullarına girebilmek için ilköğretim çağı dışında olmak gerekmektedir.
- Pratik kız sanat okulları ve halk eğitim merkezleri ilköğretim çağı yaş grubu dışındaki yetişkinler devam edebilirler.


EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Mesleğin eğitim süresi kız meslek/meslek liselerinde 4, kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl, Anadolu Kız Meslek/Anadolu Meslek Liselerinde ise 4 ve mesleki eğitim merkezlerinde mesleğin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda 1 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 2 yıldır.
- Çıraklık eğitimini tamamlayanlar, kalfalık sınavlarına girip başarılı oldukları takdirde "Kalfalık Belgesi" ve unvanı alırlar.
- Anadolu kız meslek/Anadolu meslek lisesi ile Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi mezunları “Anadolu Meslek Lisesi Diploması” ve “Teknisyen” unvanı,
- Kız meslek/meslek lisesi mezunları ile çok programlı lise mezunlarına “Meslek Lisesi Diploması” ve “Teknisyen” unvanı verilir.
- Pratik Kız Sanat Okulu, kız teknik öğretim olgunlaşma enstitüleri ve halk eğitim merkezlerini bitirenlere "Kurs Bitirme Belgesi" verilir.

MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Halıcılık mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 1 yıldır.
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler.
- Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
- Meslek Lisesi mezunlarının; Meslek Yüksek Okulu Halıcılık programını bitirmeleri durumunda kişiye akademik birikim sağlamaktadır.
BENZER MESLEKLER: Kumaş Dokuyuculuğu (Otomatik tezgah), Kilim ve Çul Dokuyucu.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

- Halı dokuyuculuğu dalında pratik eğitimleri süresince öğrencilere yaşlarına uygun asgari ücretin %30'undan az olmamak üzere işverenlerce ücret ödenmektedir.
- Pratik eğitimleri boyunca iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanmaktadır.
- Meslek eğitimi bittikten sonra ortalama aylık kazanç asgari ücretten biraz daha fazla olabilmektedir. İşyerlerindeki çalışmalarına, bilgi düzeylerine bağlı olarak ücret düzeyi artabilmektedir.
- Özellikle tam otomatik bilgisayarlı plastik makinelerinin programlaması ve çalıştırılması konularında uzman olanların ücretleri çok yüksek olabilmektedir.
- Halı dokuyucuların, kamu işyerinde iş bulma olanağı yoktur. Doğu Anadolu, Güney Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgelerinde bulunan atölyelerde çalışabilirler. Ayrıca turistik bölgelerimizde iş bulmaları mümkündür.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.