Mitolojinin Doğuşu Anlamı ve Etkileri

[DeRDeST]

Mitolojinin Doğuşu Anlamı ve Etkileri

Eski Yunan dilinde söz kavramini veren 3 kelime vardir; mitos, epos ve logos. Mitos söylenen ya da duyulan sözdür, masal, öykü veya efsane anlamina gelir.Ancak insanlar gördüklerini, duyduklarini anlatirken kendilerinden de pek çok sey eklediklerinden mitoslara pek güven olmaz. Bu nedenle tarihçi Herodot, mitosa tarihi degeri olmayan güvenilmez söylenti demektedir. Platon'da mitosu, gerçekle iliskisiz, uydurma bos ve gülünç bir masal diye tanimlar. Epos, mitostan daha degi*i* bir anlam tasir. Belli bir düzen ve ölçüye göre söylenen, okunan sözdür ve insana tanri armagani olarak görülmüstür. Epos, siir, destan ve ezgi anlamina gelmis, ozan ve edebiyatçilarin dilinde insanlari büyülemistir. Eskiçaglardan bugüne epik ya da epope olarak tüm Bati dillerine yerlesmistir. Mitosla, epos arasinda baslangiçtan itibaren bir yakinlik vardir; Mitos eposun içerigidir ve çekirdegini olusturur. Epos ise mitosu biçimlendirir. Böylece epos mitosun aldigi ölçülü, süslü ve dengeli biçim olarak karsimiza çikar ve epos ne kadar güzel ve basariliysa mitos o kadar etkileyici olur. Logos ise epos ve mitostan bütünüyle farklidir. Logos gerçegin insan sözüyle dile gelmesidir. Logos insanda düsünce, dogada kanundur. Her yerde ve her seyde vardir.Ortaklasa ve tanrisaldir.Düsünürün asil görevi logosu bulmak ve sözle dile getirmektir. Logosla açilan bu yol dogruca bilime ulasmistir.Logos ya da loji (logia) bugün herhangi bir bilim dalini belirtmek için kullanilan ek olmustur (Arkeoloji (eski bilimi), Jinekoloji (kadin bilimi) gibi). Mitosla epos uyumlu bir sekilde birlestikleri halde, logos ile aralarinda gittikçe kesinlesen bir karsitlik bulunmaktadir. Antikçag bilginleri insani ve evreni anlatirken, mitosun uydurdugu eposun dile getirdigi tanri masallarini zararli bulurlar. Fakat yine epos (epik) türden yararlanmislardir. Platon bile Homeros'u tanrilarla ilgili yalan uydurmakla suçlarken, kendisi de tanrilar katindaki gerçegi açiklarken dogaüstü kanitlara yönelir ve bir mitos uydurur. Aslinda bu Ilkçag insaninin yazgisidir ve mitostan ayri düsünemez.