Kompleksli İnsan Modelleri

[Perii]

Kompleksli İnsan Modelleri





Halk dilinde komkpleksli denen; kendine güvensiz insanlar için kullanılan deyim.

Kompleksli olmak sık duyduğumuz bir kelime. Ne demek kompleksli olmak? Kelime psikoanalizden türemiş, ancak güncel yaşamımızda, daha çok rahat hareket edemeyen, çekingenlik gösteren, çabuk alınan, kendini çok beğenmiş davranan, çabuk sinirlenen, aşırı kıskançlık gösteren, cinsel problemlerolan, ilişki ilerinde sık problemler yaşayan ve bunun gibi insanlara atfettiğimiz bir tanımlama olarak çıkar karşımıza.

Komplekslerin oluşması çoğunlukla çocuklukta yaşanan problemlerle ilgili. Küçücük bir çocuk içinde bulunduğu korkutucu, üstünden gelemediği, acı çektiği durumlarda, olayları ve bu olaylarla ilgili duygularını bilinç altına atmaya mecbur kalır. En önemlisi, kendini koruyabilmek için belirli bir davranış sergileyerek problemi kendince çözer ("Bir daha annemden / kimseden bir şey istemeyeceğim, ben bir şey anlatırsam insanlar kızıyor, ne yapsam boş, yapmasam da olur herhalde" gibi).

Ama kişi daha sonraları yaşamında benzeri olaylar yaşadığı zaman, (birinden bir şey istemek, bir konuda başarıya ulaşması gerekince veya birisi onu bırakıp giderse, vs.) yine aynı acıyı hisseder ve olaya karşı aynı düşünce ve davranışı sergiler (beynimiz maalesef bize duyduğumuz acının bu olayla ilgili değil, geçmişle ilgili olduğunu açıklamıyor, çünkü beynin zaman kavramı yok!). Aslında kişi artık tehlikede değildir ve olaya yaşının ve gereksinmelerinin doğrultusunda gereken sağlıklı tepkiyi verebilir. Her şeyin temeli güven

Anahtar kelimeyi temel güven duygusu olarak vermek istiyorum. Çocuk, gelişmesinin her devresinde ihtiyaçlarının giderildiğini, insanlara güvenebileceğini, önemsendiğini, sevildiğini algılayabilmelidir ki bu temel güven duygusunu geliştirebilsin. Ruhsal ve zihinsel sağlık için bir insanın kendini diğer insanlarla ilişkilerinde olumlu algılaması gerekir. İşin biraz teorisine bakarsak psikolojide belli başlı iki kompleksten söz edilir: 'Ödipus kompleksi' (küçük oğlan çocuğunun anneye olan aşkı, baba ile olan rekabeti ve bu rekabetin sonucu korkudan kişiliğinin gelişememesi durumu). Ödipus kompleksinin sağlıklı bir şekilde çözülememesi sonucu erkek çocuğu büyüdüğü vakit kadınlarla sağlıklı bir ilişki kurmada zorluklar yaşayacaktır.

Aynı şey kız çocuğu ve baba arasında da yaşanır, ki bunun da adına 'Elektra kompleks' diyoruz. Tahmin edeceğiniz gibi kız çocuğu büyüdüğü vakit erkeklerle olan ilişkilerinde karmaşa, güvensizlik gibi problemlerle karşılaşacaktır. Bu gibi komplekslerle başa çıkmaya çalışan çocuklar ergenlik çağlarına gelince çektikleri zorluklar sonucu dikkate alınmak, önemsenmek, sevilmek ve beğenilmek için normalin üstünde çaba sarfedeceklerdir. Bu kritik devrelerde erişilmesi zor beklentilerini gerçekleştiremezlerse aşağılık kompleksi yaşamaya başlarlar.

Güçlü olmak, popüler olmak hep bu aşağılık duygusu ile başa çıkmak için özlenen davranış biçimleridir. Aşağılık duygusu içinde olan bir insan kıskançlığı ve sevgiyi, kaybetme korkusunu da yoğun, rahatsız edici boyutlarda yaşar. Aslında biz insanlar doğamız gereği büyümeye, değişmeye, ilerlemeye müsait ve hazırız. Ve gelişebilmemiz için de gereken güce ve yapıya sahibiz. Mutluluğumuza engel olan herhangi bir semptom veya bir bozukluk / zorluk aslında son derece doğal olan bu büyümenin bir şekilde frenlendiğini veya müsaade edilmediğinin bir işareti sadece (Krizlere dikkat, hep söylerim, iyi haber! Bir problem varsa çözülmek için can atıyor demektir. İşte büyüme / iyileşme fırsatı!).

Terapide bu kompleksli davranışların nerelerden kaynaklandığı, çocuklukta bu davranışı mecburen edinmiş olduğunu, bir yetişkin olarak bunu değiştirebileceğini, başka seçeneklerinin de olduğunu görmesini sağlamak ve sonuçta bu kompleksin kurbanı olmaktan çıkabileceğini açıklamak bile çok iyi sonuçlar verebiliyor.