Sevr Barış Antlaşması (10 Ağustos 1920)

[Mavi]

Sevr Barış Antlaşması (10 Ağustos 1920)
Antlaşmanın Geç İmzalanmasının Sebepleri:
1.Mondros Mütarekesinin kalıcı hükümler içer­mesi.
2.Osmanlı’yı paylaşmak isteyen devletlerin çıkar çatışmasına girmesi
3.İşgalcilerin iç isyanlar ve Yunan işgalinin sonu­cunu beklemesi
4.Kurtuluş Savaşının başlamış olması
5.Yunanlıların İzmir’i işgal etmesinin paylaşım planlarını değiştirmesi.

· İtilaf devletlerine göre Osmanlı ile imzalanacak olan antlaşma, Türk halkını kısmen rahatlatır ve Mustafa Kemal’den koparırdı.

· Yunan güçleri, 22 Haziran 1920’de, imzalanacak olan antlaşmanın kabulüne zemin hazırlamak için, Milne Hattını aşarak; Bursa-Uşak çizgisinde harekete geçti. Yunanlılar 20 Temmuz 1920’de Doğu Trakya’yı işgal ettiler.
· 3 Kasım 1919’da İngilizler tarafından Yunanlıların güvenliğinin sağlanması ve Yunan işgalinin yerleşmesi için, İzmir, Aydın, Ma­nisa’nın bir kısmı, Soma ve Ayvalık’ın bir kısmını Yunan işgali altında bırakacak şekilde çizilen ve Yunanlıların ve Kuva-yı Milliye’nin karşılıklı olarak geçmesi yasaklanan hatta Milne Hattı denilir.
· Bu gelişmeler üzerine Saltanat Şurası meseleyi görüşmek üzere 22 Temmuz 1920’de toplandı. Yapılan şurada Rıza Paşa hariç tüm üyeler Sevr Antlaşması’nın imzalanması yönünde kararını bildirdi. Saltanat Şurası’nın Sevr Antlaşması’nı imzalamak istemesinde Bursa ve Doğu Trakya’nın işgal edil­mesi etkili oldu.
· Antlaşmanın maddelerini hafifletmek için Damat Ferit Paşa Fransa’daki Sevr kasabasına gittiyse de etkili olamadı.
· Sevr Antlaşması’nı imzalamak için Rıza Tevfik, Reşat Halis ve Hadi Paşa’dan oluşan grup Fransa’ya gönderildi.
· İşgalci devletler Sevr Antlaşması’nın imzalanması ile Şark Meselesinin hallolacağına inanıyordu.
· TBMM, Sevr Antlaşmasını tanımadığı gibi; 19 Ağustos 1920’de aldığı kararla, antlaşmayı imzala­yanları vatan haini kabul etti. Türk milletinin bu antlaşmaya cevabı ise kurtuluş savaşı oldu. Halk bu durum karşısında milli mücadelenin gereğini daha iyi anladı.
· Padişah, Sevr Antlaşması’nın imzalanmasını kabul etmekle hukuka ve milli iradeye aykırı davranmış­tır. Çünkü Kânun-i Esâsi’ye göre bir antlaşmanın imzalanabilmesi için Meclis-i Me’busan’ın onayının alınması gerekir.
· Sevr Antlaşması bu yönüyle hu­kuka aykırı olduğu gibi; Meclis-i Me’busan’ın aldığı Misak-ı Milli kararları ile çeliştiği için milli ira­deye de aykırıdır.
· Türklerin çoğunlukta olduğu Ana­dolu’yu böldüğü için evrensel beyannamelere de (Fransız İhtilali’nin yaydığı fikirler ve Wilson Prensipleri) aykırıdır.

Sevr Antlaşması’nın İçeriği:
1.Osmanlı ülkesi; Giresun, Ordu, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya, Sinop, Kastamonu, Çankırı, An­kara, Eskişehir, Bolu, Zonguldak, Bilecik, İstanbul ve Kayseri’nin doğusu ile sınırlı kalıyordu.
2. Boğazlar, her zaman bütün devletlerin gemilerine açık tutulacak; Türklerin hiç bir etkisinin bulunma­dığı, kendine has polis gücü, bütçesi ve bayrağı olan bir komisyon tarafından yönetilecek. (İlk defa boğazların yönetimi için komisyon kurulması ka­rarı verilmiştir. Bu madde İstanbul’u güvenliksiz hale getirmiştir).
3.Midye-Büyük Çekmece hattının batısı ve İzmir dâhil Batı Anadolu Yunanistan’a verilecek
4.Doğu Anadolu’da sınırları Wilson tarafından çizilecek ve Karadeniz ile Akdeniz’e çıkışı olan bir Ermeni devleti kurulacaktır.
5.Doğu Anadolu’da bir Kürt devleti kurulacaktır.
6.Antalya ve Konya havalisi İç Batı Anadolu’nun içlerine kadar İtalyanlara verilecektir.
7.Mardin, Urfa, Antep, Adana, Malatya ve Sivas dolaylarını birleştiren bölge ve Suriye Fransa’ya verilecektir.
8.Hicaz hariç olmak üzere Arabistan ve Musul İngiltere’ye verilecektir.
9.Rodos ve On İki Ada İtalya’ya; Ege Adaları Yu­nanistan’a verilecektir.
10. Brest-Litovsk Antlaşması tanınmayacaktır.
11.Osmanlı ordusunun mevcudu 50.700’ü geçme­yecek; askerlik mecburi olmaktan çıkarılacak, deniz gücü 13 ufak gemiyi geçmeyecek, orduda tank, ağır makineli tüfek, top ve uçak bulunmayacaktır.
12.Osmanlı maliyesini işgalcilerin oluşturacağı bir komisyon düzenleyecektir.
13.Kapitülasyonlar genişletilerek bütün devletlere verilecektir.
14.Azınlık hakları artırılacak; azınlık haklarının garantisi için bir komisyon kurulacaktır.
15.Osmanlı savaş tazminatı ödeyecektir.

Antlaşmanın Önemi:
1.Osmanlı Devleti sömürge durumuna getirildi
2.İşgalciler şark meselesini hallettiklerine inandı
3.Halkın direnme gücü kamçılandı
4.Türk milleti İstanbul yönetimine ve İngilizlerle güvenilemeyeceğini bir defa daha anladı.
5.Azınlıklar emellerine ulaştığını zannetti.

Açıklamalar:
1.Osmanlı yönetimine göre Sevr Antlaşması tama­men yok olmaktan daha iyiydi
2.Bu antlaşma Ayestefanos Antlaşması gibi geçer­siz ve uygu­lanmayan bir antlaşmadır.

Sevr Barış Antlaşması’na Karşı Tepkiler
· TBMM, Sevr Antlaşması daha imzalanmadan Türk topraklarının parçalanmasına razı olmayacağını tüm dünyaya ila etti.
· TBMM’nin amacı; Misak-ı Milli’yi kabul ettirmekti.
· TBMM, 19 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması’nı imzalayanları ve onaylayanları vatan haini olarak kabul ettiğini duyurdu.
· Sevr Antlaşması, Türk milletini umutsuzluğa sürüklemedi. Aksine azim ve karalılığını artırdı.