Fenerliler

Osmanlılarda devlet hizmetlerinde çalışmış büyük makamlarda bulunmuş Rumlar hakkında kullanılan deyim.

Merkezi Fener’de bulunan Rum Patrikhânesi etrafında toplandıklarından bu ismi almışlardır. Bunlar çoğunlukla İstanbullu ve Egeliydiler. Fenerliler Rum patrikliğine bağlı yarı dinî hizmet sahipleriydi. Bunlar arasında lisan bilenler ve siyasî işleri kavrayanlar Tanzimat dönemine kadar Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletleriyle olan münasebetlerinde görev aldılar. Fenerliler tercümanlık ve kâtiplik gibi görevlerden başka Eflak ve Boğdan beyliklerine de tayin edildiler. Bu görevleri Romen tarihi açısından incelendiğinde; bazı sosyal ve iktisadî çalışmaların yanında rüşvet ahlâkî düşüş vergilerin artması arazinin küçülmesi ve Yunan tesirinin artması görülür. Yani Fenerlilerin Eflak ve Boğdan’daki devri bir inhitat (gerileme) dönemidir.

Fener’in tarihî aileleri olan Fenerliler 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Fener’i terk etmeye başladılar. Çok zenginleşen Fenerliler Boğaziçi’ne yerleştiler. Özellikle Arnavutköy Kuruçeşme ve Tarabya taraflarında oturmaya başladılar. 1821’den sonra bu ailelerden birçokları İstanbul’u terk ederek Yunanistan ve diğer Avrupa ülkelerine yerleştiler. Bugün Türkiye’de eskiden meşhur olan bu ailelerin soyundan gelen pek az aile kalmıştır.

Bunlardan Prens unvanını alan beylerin çocuklarına “beyzâde” hanımlarına “donma” kızlarına “domanica” adı verilirdi.