Atasözü nedir? Deyimden ne farkı var?
Her toplumun, kendi kültür ve alışkanlıklarına bağlı olarak diline yerleşmiş atasözleri vardır!.. Atasözü nedir, derseniz…

Atalarımızın geçmişte deneyimledikleri konular üzerine tecrübelerini bilgece öğüt verir biçimde söyledikleri kalıplaşmış sözlerdir, atasözleri. Bütün duygu ve düşünceler tek cümlede verilir. İlk söyleyen kişi belli değildir!.. Halkın ortak malıdır. İlk söylenmesinin üzerinden geçen yıllar, değişikliğe uğratmaz!..

Atasözleri bir toplumun yaşam felsefesidir aslında. Evrenseldir diyebiliriz; çünkü insana ait duyguları ortaya koyar, bencillik, sevgi, kıskançlık gibi… Ama sadece bir ulusa ait kültürel değerleri de yansıtabilir; o ulusun yaşadığı coğrafya, yaşam biçimi etkilidir. Atasözlerinin konuları da bu bağlamda farklılık gösterir.

atasozu4_1705

Deyimler bir anlatım biçimidir; bir kavramı en güzel, en etkili anlatmak için kullanılır. İki ya da daha fazla kelimeden oluşur ve kelimeler kendi anlamlarının dışında kullanılır. Deyimler de atasözleri gibi bir toplumun benimsediği kalıplaşmış ortak sözlerdir. Deyimler atasözlerinden farklı olarak öğüt vermez. Çoğu deyim yargı da içermez.

Hem atasözlerinde hem de deyimlerde kelimelerin yeri değiştirildiğinde anlam değişir. Birçoğunda mecaz vardır.







Aşağıdaki örnekler farklı toplumların atasözlerinden seçilmiştir. Fark edeceğiniz gibi vardıkları yargı ve öğütledikleri evrensel…

İtalyan atasözleri:

Bin yıl koyun gibi yaşayacağına, bir gün aslan gibi yaşa.
Tilki yaklaşırken kazını saklayacaksın.
Öksürüğü, dumanı ve aşkı gizleyemezsin.

Fransız atasözleri:

Kuyu kuruyuncaya dek suyun kıymetini bilmeyiz.
Hayatın ilk yarısı, ikincisinin beklentisiyle geçer; ikinci yarısı ilkinin pişmanlığıyla.
Temiz bir vicdandan daha yumuşak bir yastık yoktur.

Litvanya atasözleri

Karga karganın gözünü çıkarmaz.
Her parlayan altın değildir.
Üç kere ölç, iki kere biç.
Ayıyı vurmadan kürkünü satma.

Çin atasözleri

Değişim rüzgarı esmeye başlayınca, bazıları duvar inşa eder, bazıları ise rüzgar değirmeni.
7 kere düşseniz, 8 kere kalkın.
Köpeğin ağzından fil dişi çıkmaz.

Rus atasözleri

Elli altın çalan alkışlanır, üç kuruş çalan asılır.
Kedi etrafta yokken fare kendini özgür sanır.

Amerikan atasözleri

Savaşta ve aşkta herşey mübahtır.
Arkadaşınızdan borç almadan önce hangisine daha fazla ihtiyacınız var karar verin.