Forum Aski - Türkiye'nin En Eğlenceli Forumu

Şiir İle İlgili Bilgi

Duygu, hayal ve düşüncelerin bir düzene bağlı olarak, çekici bir dil ve ahenkli mısralar içinde aktarılmasıdır.
Şiiri düz yazıdan ayıran ölçü, mısra, ahenk gibi unsurlar vardır.
Nazım (şiir) biçimindeki yazılara "manzum"; Nazım parçalarına da "manzume" denir.

ŞİİR TÜRLERİ

LİRİK ŞİİR
Okuyucuda duygusal çağrışımlar uyandıran, aşk, ayrılık, hasret, özlem konularını işleyen duygusal şiirlerdir. Okurun duygularına, kalbine seslenir.
* Divan edebiyatında gazel, şarkı; Halk edebiyatında güzelleme türündeki koşma, semai lirik şiire girer.
* Edebiyatımızda Fuzuli, Baki, Karacaoğlan, Nedim, Ahmet Haşim, Faruk Nafiz vb. başarılı lirik şiir örnekleri vermişlerdir.

PASTORAL ŞİİR
Doğa güzelliklerini, çobanların doğadaki yaşayışlarını anlatan şiirlerdir.
* Doğaya karşı bir sevgi bir imrenme söz konusudur.
* Eğer şair doğa karşısındaki duygulanmasını anlatıyorsa “idil”, bir çobanla karşılıklı konuşuyormuş gibi anlatırsa şiir “eglog” adını alır.
* Recaizâde M. Ekrem, Yahya Kemal, Behçet Necatigil, Cahit Külebi başarılı pastoral şiir örnekleri vermişlerdir.

EPİK ŞİİR
Destansı özellikler gösteren şiirlerdir. Bu tür şiirlerde kahramanlık, savaş, yiğitlik konuları işlenir. Okuyanda coşku, yiğitlik duygusu, savaşma arzusu uyandırır.
* Divan edebiyatında kasideler, halk edebiyatında koçaklama, destan, varsağı türleri de epik şiir özelliği gösterir.
* Edebiyatımızda Köroğlu, Dadaloğlu, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Mehmet Âkif başarılı epik şiir örnekleri vermişlerdir.

DİDAKTİK ŞİİR
Bir düşünceyi, bir bilgiyi aktarmak amacıyla yazılan şiirlerdir. Bunlar okurun aklına seslenirler.
* Kuru bir anlatıma sahiptirler.
* Manzum hikâyeler, fabllar hep didaktik özellik taşır.
* Edebiyatımızda Nabi, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Şinasi başarılı didaktik şiir örnekleri vermişlerdir.

SATİRİK ŞİİR
Eleştirici bir anlatımı olan şiirlerdir. Bir kişi, olay, durum iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirilir.
* Bu tür şiirlere divan edebiyatında hiciv, halk edebiyatında taşlama adı verilir.
* Edebiyatımızda Nefi, Seyrani, Ziya Paşa, Neyzen Tevfik, Orhan Veli bu tür şiir örnekleri vermişlerdir.

DRAMATİK ŞİİR
Tiyatroda kullanılan bir şiir türüdür. Dramatik şiir harekete çevrilebilen şiirdir. Üç bölüme ayrılır. Trajedi, komedi, dram.

TRAJEDİ: Seyircilerde korku ve acıma hislerini uyandıran, onu kötü duygulardan arındırmayı amaçlayan tiyatro türüdür.
Özellikleri;
* Konusunu seçkin kimselerin hayatından ya da mitolojiden alır.
* Kahramanları tanrılar ya da soylu kimselerdir. Sıradan insanlara yer verilmez.
* İşlenmiş, kusursuz bir üslubu vardır. Kaba sözler yoktur.
* Çirkin olaylar( kavga, cinayet vs.) seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez.
* Yer, zaman ve olay birliğine (üçbirlik) uyulur.

KOMEDİ: İnsanları güldürerek eğitmeyi amaçlayan tiyatro türüdür. Her gülünç şeyin altıda ders alınacak acı bir şeyin olduğuna inanılır.
Özellikleri;
* Konusunu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçer.
* Kahramanları sıradan insanlar, eğim görmemiş ya da sonradan görme kişilerdir.
* Üslupta kusursuzluk aranmaz, kaba sözlere yer verilir.
* Çirkin ve kaba olaylar seyircinin gözü önünde işlenir.
* Üçbirlik kuralına uyulur.

DRAM: Trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla kurulan tiyatro türüdür.
Özellikleri;
* Konusunu günlük hayattan ya da herhangi bir tarihi olaydan seçer.
* Hem acıklı hem komik olaylara birlikte yer verilir.
* Kahramanlar hem soylulardan hem sıradan insanlardan seçilebilir.
* Üçbirlik kuralına uymak zorunda değildir.
* Şiir ve düz yazı karışık halde bulunur.

ŞİİR BİLGİSİ

MISRA (DİZE)
Ölçülü ve anlamlı, bir satırlık nazım birimidir.

BEYİT (İKİLİK)
Aynı ölçüde olan ve anlamca bir bütünlük oluşturan ve iki dizeden oluşan nazım birimidir.

ÖLÇÜ (VEZİN)
Şiirde dizelerin hece sayısına veya hecelerin ses değerine göre bir uyum içinde olmasıdır.

HECE ÖLÇÜSÜ:
Şiirde dizeleri oluşturan sözcüklerin hece sayılarının eşitliğine dayanan ölçüdür. Türk şiirinin en eski, ulusal ölçüsüdür.
DURAK:
Hece ölçüsüyle yazılmış dizeler okunurken belli yerlerde durulduğu, dizenin bölümlere ayrıldığı görülür. Okunurken durulan bu yerlere durak denir.
* Durak hiçbir zaman bir sözcüğün ortasına gelmez, her zaman sonuna gelir.

ARUZ ÖLÇÜSÜ:
Dizelerdeki hecelerin uzunluk ve kısalığına göre, açık ya da kapalı oluşuna göre düzenlenmesidir. Kısa heceler nokta(.) uzun heceler çizgi (-) ile gösterilir.
* Bu ölçüyle yazılan elimizdeki en eski eser Kutadgu Bilig’ dir.
İmale: Aruz kalıbına uydurmak için kısa hecenin uzun sayılmasıdır.
Zihaf: Uzun heceleri kısa okumaktır.

SERBEST ÖLÇÜ:
Bu ölçüde hecelerin sayısı ya da uzunluğu kısalığı dikkate alınmaz.

REDİF
Mısra sonlarında yazılışları, okunuşları, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin, kelime ve kelime gruplarının tekrar edilmesine "redif" denir.
*........yanda
*........zamanda

KAFİYE
Şiirde mısra sonlarındaki ses benzerliklerine denir. Kafiyeyi oluşturan eklerin ya da kelimelerin; yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı olmalıdır.
*...........derinden.
*...........kederinden.

KAFİYE ÇEŞİTLERİ

YARIM KAFİYE:
Tek ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
*............kaş
*............hoş

TAM KAFİYE:
İki ses benzerliğine dayanan kafiye türüdür.
*.........ben
*.........yelken

ZENGİN KAFİYE:
Üç ya da daha çok ses benzerliğine dayanan kafiye türüdür.
*........... yolculuk
*...........soluk

CİNASLI KAFİYE:
Anlamları ayrı, fakat yazılış ve okunuşları aynı olan kelime ve kelime gruplarının mısra sonunda tekrarı ile oluşan kafiyedir.
*...........vakit çok geç
*...........nasıl geçersen geç.

KAFİYE ÖRGÜSÜ

DÜZ KAFİYE: Dörtlüğün, birinci dizesiyle ikinci, üçüncü dizesiyle dördüncü dizelerinin kendi aralarında kafiyeli olmasıdır.
… yazın uyumak→ a
… beyaz bir yumak→ a
… hülyaya varmış→ b
… teller ağarmış→ b

ÇAPRAZ KAFİYE: Dörtlüğün, birinciyle üçüncü, ikinciyle dördüncü dizelerinin kendi arasında kafiyeli olmasıdır.
… böyle çılgınlara→ a
… başladı aynalar→ b
… aşkın peşi sıra→ a
… bu kumar→ b

SARMA KAFİYE: Dörtlüğün, birinciyle dördüncü, ikinciyle üçüncü dizelerinin kafiyeli olmasıdır.
… bu memleketin→ a
… temiz gönüllerine→ b
… nuru yerine→ b
… kara kuvvetin→ a