Meteor Yağmuru Nedir ?



Son yıllarda bilim ve de teknolojinin gelişmesiyle, geçmişten günümüze dek hep merak edilen konular arasında yer alan uzayla ilgili çalışmalar hız kazanmış ve edinilen bilgiler de artmıştır. Araştırmalarla birlikte, uzayın sırları çözülmeye çalışılmış ve de uzay boşluğunda yer alan cisimlerle bu cisimlerin neden olduğu olaylar hakkında detaylı bilgilere ulaşılmıştır.
Meteor ve meteorların sebep olduğu meteor yağmurları ise, gelişen bilimin detaylı bilgiye sahip olduğu bir olgu haline gelmiştir. Meteor, kısaca gökyüzünde yer alan gök cisimlerinden kopmuş küçük parçalardır. Meteorun diğer bir adı da, göktaşıdır. Bu göktaşları, boşlukta yer alan gök cisimlerin etkisine girmektedir. Gök cisimlerinden kopan küçük göktaşları, bazen de atmosferin çekim alanına girmektedir. Tam da bu sırada, bu göktaşları uzayda yüksek bir hızla ilerlerken ışıklı izler bırakır ve bu izler hava yüzeyiyle sürtünür. Bu sürtünmeden dolayı ise kızışma olur. Gökyüzünde gerçekleşen bu olaya “meteor yağmuru” adı verilmektedir. Bu olay aynı zamanda gece karanlığında yeryüzünden çıplak gözle de izlenebilmektedir. Halk arasında bu olay yıldız kayması olarak da anılmaktadır. Oysa meteor yağmuru, göktaşlarının gerisinde bırakmış olduğu belirgin ışık çizgilerine denilmektedir.
Güneş sisteminde yer alan dünyanın atmosferinde çeşitli katmanlar bulunmaktadır. Bu katmanlar, belirli mesafelerle sıralanmaktadır. Meteor yağmuru da atmosferin Termosfer adı verilen katında gerçekleşmektedir. Termosfer katının mesafesi yeryüzünden 80 ile 640 km kadar uzaklıktadır. Dünya atmosferinde meydana gelen meteor yağmurlarının oluşma sınırı ise yeryüzünden 80 ile 110 km uzaklıktadır. Meteorların bazıları oldukça parlak ve de ışıklı olabilmektedir. Bu tür meteorlara ise ateş topu adı verilmektedir. Yeryüzüne bazen meteor düşebilmektedir. Yeryüzüne düşen bu meteorlar, ateş topu adı verilen meteorlardır ve bunların da sadece çok az kısmı yeryüzüne kadar ulaşabilmektedir. Yapılan uzay gözlemleri sonucunda, bir yılda atmosfere düşen meteor sayısının binlerce olduğu saptanmıştır. Bu meteorlardan bazıları buharlaşmaz ve yeryüzüne göktaşı olarak iner. Bazıları ise sürtünmeden dolayı buharlaşır ve toz halinde yeryüzüne iner. Güneş sistemi içerisinde yer alan gök cisimlerinden kopan göktaşlarının, uzay boşluğundaki hareketi tek ve de belirli bir yönde görülmektedir. Uzayda yer alan böyle bir görüntü, aslında binlerce meteorun görüntüsüdür. Yeryüzünde ise bu görüntü, meteorların tek bir noktadan geliyormuş şeklinde görülmektedir.


Uzay bilimiyle uğraşan bilim insanlarının en çok araştırdığı cisimlerden biri olan kuyruklu yıldızlar da meteor yağmuruna neden olabilmektedir. Her kuyruklu yıldızın kendine ait bir yörüngesi bulunur ve kuyruklu yıldızlar kendilerine ait bu yörünge etrafında hareket etmektedir. Bu hareket sırasında ise, bu yıldızların arkasında bir enkaz kalır. Dünya’nın da kendine ait bir yörüngesi bulunmaktadır. Eğer Dünya’nın yörüngesi ile kuyruklu yıldızın yörüngesi kesişirse, kuyruklu yıldızın arkasında bırakmış olduğu enkaz, Dünya’nın yörüngesi tarafından kendine doğru çekilir. Bu olay meteor yağmurudur ve de yağmurun gelmiş olduğu yönde yer alan takımyıldızının adıyla anılmaktadır. Bu tür meteor yağmurlarlarına örnek verilecek olunursa eğer, karşımıza Perseidler, Leonidler ve de Germinidler çıkmaktadır. Kuyruklu yıldızlar bazen Güneş Sistemine girebilmektedir. Bu tür durumlarda ise, meydana gelen meteor yağmuru zaman geçtikçe şiddetini daha da fazla artırmaktadır.



Meteor yağmurları, uzayda gerçekleşen en sık uzay olayları arasında yer almaktadır. Bunun nedeni ise, evrende birçok gök cisminin yer alması ve bu gök cisimlerinden çeşitli olaylar nedeniyle parçaların kopmasıdır. Kopan bu ufak gök cisimleri, dünya atmosferine girdiklerinde yüksek hızın neden olduğu sürtünmeden dolayı arkasında ışık bırakır ve böylece meteor yağmuru adı verilen olay gerçekleşmiş olur. Meteor yağmurları, görüntü itibariyle zaman zaman ışık yağmuru olarak da adlandırılabilmektedir.

Meteor nedir?

Meteor sözcüğü, gökyüzünde olağanüstü olay anlamındaki latince meteoron'dan gelir. Meteor, güneş sistemindeki cisimlerin dünya atmosferine düşmesiyle, yüksek hızlarda hava ile sürtünme sonucu akkor haline gelerek, gece yeryüzünden kısa süreli bir ışık çizgisi şeklinde görülmesine verilen addır.


Halk arasında 'kayanyıldız', 'yıldız kayması' ve benzeri sözcüklerle ifade edilen olaydır. Bu olay tipik olarak atmosferin 80-110 km'leri arasında oluşur. Karanlık bir gecede saatte 8-10 meteor izlemek olasıdır. Her yıl belli zamanlarda oluşan meteor yağmurları sırasında saatte 100'ün üzerinde meteor izlenebilir. Çok parlak meteorlara Ateş Topu adı verilir ve bunlardan bazılarının yüzeye ulaştığı olur.


Meteoroid sözcüğü ise olayı değil, düşen cismin kendisini ifade eder. Meteoroid, güneş ya da herhangi bir güneş sistemi cisminin çevresinde yörüngede olan ve kuyrukluyıldız ya da asteroid olarak sınıflanamayacak kadar küçük olan cisimlerdir. Mikro boyuttaki cisimler ve kozmik toz partikülleri de mikrometeoroid olarak anılırlar.


Meteorit ise tamamen buharlaşamadan dünya yüzeyine ulaşan meteoroidlerdir. Metoritler üzerinde pek çok çalışmalar yapılmaktadır. Bu araştırmalar, meteoritin ana cisminin kaynağı, yapısı ve tarihini saptamak ve güneş sisteminin ve evrenin oluşumu hakkında bilgi edinebilmek amacını güder.


Meteoritlerin büyük bir bölümünün kaynağı asteroidlerdir. Bazılarının 4 Vesta asteroidi kaynaklı olduğu sanılmaktadır. Bir bölümü de kuyrukluyıldızlardan gelir. Az sayıda meteorit'in (23 tanesinin) ay kökenli ve (22 tanesinin) Mars kökenli olduğu saptanmıştır.

Uzay boşluğunda hareket eden bazı meteor taşları çok tehlikelidir.Nohut tanesi kadarı bile bir astronota çarpması halinde kıyafetini deler hatta vücudunun herhangi bi yerine kurşun gibi saplanabilir.

__________________