PHP Programlama Dilinde Operatörler

[Sezqin-X-]

PHP Programlama Dilinde Operatörler

Matematiksel Operatörler
Karşılaştırmalı Operatörler
Mantıksal Operatörler
Diğer Operatörler
Operatör diyince aklınıza gelen şeyleri yok edin, ve şimdi kendinizi makalenin akışına bırakın. Çünkü eminim ki, eğer PHP diline yeni başlamış biri iseniz aklınıza gelenler alakasız ve gereksiz şeylerdir. Yok edin onları..

İlk olarak operatör nedir onu izah edeyim. Operatörler PHP dilinde genelde değişkenler üzerinde işlemler yapmamıza yarayan kod parçalarıdır. Eğer ki biz $x ile $y değişkeninin eşit olup olmadığını sınamak, ya da $x + $y kaça eşittir, bunları bulmak istiyorsak operatörlerimize başvururuz. Sırayla gidelim ve "Matematiksel Operatörler" ile başlayalım.

Matematiksel Operatörler
Toplama İşlemi ( + ) Operatörü
Çıkarma İşlemi ( - ) Operatörü
Çarpma İşlemi ( * ) Operatörü
Bölme İşlemi ( / ) Operatörü
Bölme İşleminde Kalanı Bulmak İçin ( % ) Operatörü
Bunların hepsini tek tek örnekleyelim. Örneklerin içerisindeki açıklama satırlarını okursanız kolayca anlayabilirsiniz.

Kod:

<?php

# Bize gerekli olacak iki adet sayıyı değişkenlere yüklüyoruz.
$x = 10;
$y = 3;

# Örnek: Toplama ( + ) Sonuç: 13
$sonuc = $x+$y;
echo("Toplama Sonucu: <b>$sonuc</b><br>");

# Örnek: Çıkarma ( + ) Sonuç: 7
$sonuc = $x-$y;
echo("Çıkarma Sonucu: <b>$sonuc</b><br>");

# Örnek: Çarpma ( * ) Sonuç: 30
$sonuc = $x*$y;
echo("Çarpma Sonucu: <b>$sonuc</b><br>");

# Örnek: Bölme ( / ) Sonuç: 3.333333..
$sonuc = $x/$y;
echo("Bölme Sonucu: <b>$sonuc</b><br>");

# Örnek: Bölme işleminde kalan ( % ) Sonuç: 1
$sonuc = $x%$y;
echo("Kalan Sonucu: <b>$sonuc</b><br>");

?>

Bunların haricinde kullanımlarda vardır. Örneğin genelde for döngüsünde kullanılan $x++ gibi kullanımlara da rastlarız. Bu tür bir kullanım ile $x değişkenine 1 ekleyebilir, ya da 1 azaltabiliriz. Ben bir 1 arttırma işlemini anlatacağım, zaten eksiltme işlemi de aynı şekilde yapıldığı için pek zorlanmazsınız.

Arttırma işlemini $x++ şeklinde veya ++$x şeklinde yapabiliriz. Peki fark nedir? Aşağıdaki örneği inceleyin.

Kod:

<?php

# Değişkenleri tanımlayalım.
$x = 10;
$y = 3;

# Örnek[1]: $x++ | İlk çıktı: 10, ikincisi 11 olacaktır.
echo "\$x++ Şeklinde kullanım: <br>";
echo $x++ ."<br>";
echo $x ."<br><br>";

# Örnek[2]: ++$y | İlk çıktı: 4, ikincisi 4 olacaktır.
echo "++\$y Şeklinde kullanım: <br>";
echo ++$y ."<br>";
echo $y ."<br><br>";

# Eğer scripti çalıştırırsanız aradaki farkı anlamış olacaksınız ;)

?>

Anlattıklarımın haricinde += ve benzeri kullanım şekli de var. Fakat bunu anlatma gereği duymuyorum, bana gereksiz geliyor Matematiksel Operatörler konusunu burada sonlandıralım.

Karşılaştırmalı Operatörler

Eğer $x ile $y değişkenlerinin eşit olup olmadıklarını, birbirlerine karşı büyüklük veya küçüklük durumlarını öğrenmek istiyorsak bu operatörlere başvurmalıyız. Aşağıdaki örnekte hepsini tek tek açıklayacağım. Açıklama satırlarını okursanız neyin ne olduğunu anlamanız daha da kolaylaşır.

Kod:

<?php

# Değişkenleri tanımlayalım.
$x = 10;
$y = 3;

# --------------------------------------------------------------------------
# Örnek: Eşittir ( == ) Operatörü | Syntax: $x == $y
# Açıklama: Karşılaştırılan iki değerin birbirine eşit olup olmadığı sınanır.
# --------------------------------------------------------------------------

if ($x == $y) { echo("iki değişken birbirine eşittir.<br>"); }
else { echo("iki değişken birbirine eşit değildir.<br>"); }


# --------------------------------------------------------------------------
# Örnek: Denktir ( === ) Operatörü | Syntax: $x === $y
# Açıklama: Karşılaştırılan iki değerin birbirine denk olup olmadığı sınanır.
# --------------------------------------------------------------------------

if ($x === $y) { echo("iki değişken birbirine denktir.<br>"); }
else { echo("iki değişken birbirine denk değildir.<br>"); }

# --------------------------------------------------------------------------
# Örnek: Eşit Değildir ( != ) Operatörü | Syntax: $x != $y
# Açıklama: Karşılaştırılan iki değerin birbirine eşit olup olmadığı sınanır.
# --------------------------------------------------------------------------

if ($x != $y) { echo("iki değişken birbirine eşit değildir.<br>"); }
else { echo("iki değişken birbirine eşittir.<br>"); }

# --------------------------------------------------------------------------
# Örnek: Büyüktür ( > ) ve Küçüktür ( < ) Operatörleri | Syntax: $x > $y
# Açıklama: Karşılaştırılan değerlerin birbirine büyük veya küçük oldukları bulunur.
# --------------------------------------------------------------------------

if ($x > $y) { echo("x değişkeni y değişkeninden büyüktür.<br>"); }
else { echo("x değişkeni y değişkeninden büyük değildir.<br>"); }
if ($x < $y) { echo("x değişkeni y değişkeninden küçüktür.<br>"); }
else { echo("x değişkeni y değişkeninden küçük değildir.<br>"); }

# --------------------------------------------------------------------------
# Örnek: Büyük-Eşit ( >= ) ve Küçük-Eşit ( <= ) Operatörleri | Syntax: $x >= $y
# Açıklama: Karşılaştırılan değerlerin birbirine büyük-eşit veya küçük-eşit oldukları bulunur.
# --------------------------------------------------------------------------

if ($x >= $y) { echo("x değişkeni y değişkeninden büyüktür veya eşittir.<br>"); }
else { echo("x değişkeni y değişkeninden büyük veya eşit değildir.<br>"); }
if ($x <= $y) { echo("x değişkeni y değişkeninden küçüktür veya eşittir.<br>"); }
else { echo("x değişkeni y değişkeninden küçük veya eşit değildir.<br>"); }

?>
Mantıksal Operatörler

Bu operatörler ile aynen Türkçe`de sık sık kullandığımız "veya" ve "ve" kelimelerini PHP içine entegre edeceğiz. Örneğin bir if deyimi içerisine bu tür cümlecikler yerleştirerek "Eğer x ve y şöyle ise, böyle yap" gibi bir cümleyi PHP içerisinde uygulayabileceğiz. Aşağıdaki bu operatörler hakkında bilgi bulabilirsiniz.[list][*]&& Operatörü: AND olarakta kullanılabilir. Anlamış olduğunuz gibi Türkçedeki anlamı "ve" bağlacıdır. $x && $y örneğinde, iki değişkende doğru ise sonuç true (1), diğer durumlarda false (0) olarak döner. && kullanımı AND kullanımına göre önceliklidir. Sıralamada ilk olarak && işler.[*]|| Operatörü: OR olarakta kullanılabilir. Türkçedeki anlamı "veya" bağlacıdır. $x || $y örneğinde, değişkenlerden birisinin yada ikisinin doğru olması durumunda sonuç true (1), diğer durumlarda false (0) olarak döner. || kullanımı OR kullanımına göre önceliklidir. Sıralamada ilk olarak || işler

Aşağıdaki örneği inceleyin.

Kod:
<?php

# İfadelerimizi tanımlayalım.
$x = 6;
$y = 4;

# Örneğimize geçiyoruz. Aşağıdaki örnekte verilen iki koşulunda doğru olması
# durumunda sonuç 1, diğer durumlarda 0 olarak dönecektir. Örneğimizde iki
# koşul da doğru olamayacağı için sonuç 0 olarak dönecek ve else komutu
# işleyecektir. Eğer aradaki && operatörünü || ile değiştirirsek sonuç değişir.

if ( ($x+$y)==10 && ($x+$y)==20 ) {
	echo("İkisi de doğru.");
}
else { 
echo("İkiside doğru değil.");
}

?>

Diğer Operatörler
! Operatörü
? Operatörü
@ Operatörü
! Operatörü: Bu operatör, bir değişkenin vereceği true veya false sonucuna göre işlem yapar. Daha açık söylemek gerekirse, örneğin bir formumuz olsun. Bu formun işlenip işlenmediğini

Kod:

<?php if ($form) { echo("Form işlendi."); } ?>

gibi bir kod ile bulabiliriz. Bunun tersini yapmak istediğinizde, değişkenimizin başına ! getirir ve kodumuzu şu şekle sokarız:

Kod:

<?php if (!$form) { echo("Form işlenmedi."); } ?>

Bu kodun açıklaması "Eğer form işlenmediyse ekrana 'form işlenmedi' yazısını bas" şeklindedir. Anlamış olduğunuz üzere ! Operatörü değişkenin vereceği true veya false değerinin tersini sınar ve ona göre işlem yapar.

? Operatörü: Bir nevi if yapısıdır. Aşağıdaki örneği inceleyin.

Kod:

<?php $x=0?print("x değişkeninin değeri sıfırdır"):print("x değişkeninin değeri sıfır değildir."); ?>

@ Operatörü: Script`imizin çalışması esnasında oluşabilecek hataları ziyaretçilerimize göstermek istemiyorsak, hata çıkarabileceğini düşündüğümüz ifadenin başına @ operatörünü ekleriz. Örneğin kendi local makinamızda mail(); fonksiyonu ile bir mail yollatmaya çalışalım, eğer local sunucumuzda smtp server kurulu değilse hata verecektir. Eğer biz bu hatayı görmek istemiyorsak @mail(); şeklinde bir kullanım ile hatamızı saklayabiliriz. Aşağıdaki örneği inceleyin.

Kod:

<?php @mail("$kime, $konu, $mesaj"); ?>

Operatörlerin kullanım alanları oldukça geniş olduğu için, tıpkı değişkenleri iyice bildiğimiz gibi bunlarında anlam ve kullanım şekillerini bilmemiz bize yarar sağlayacaktır. Veritabanı sorgularından tutunda envai çeşit döngülerde, deyimlerde ya da fonksiyonlarımızda kullanacağımız bu operatörleri iyi bilmek gerekir.

[Jaqen]

Konu Tarafımca Taşinmısdır.