Abazaca Nasıl Bir Dil?

[DeRDeST]

Abazaca Nasıl Bir Dil?

İber - Kafkas dil ailesinden biri olan Abazaca, Kuzeybatı Kafkas dillerinin Abhaz- Adige grubuna dahildir. 1932-38 yılları arasında Latin esaslı Abaza alfabesi kullanılırken 1938'den günümüze de Kiril temelli, 68 harfli alfabe kullanılmaktadır. Kuzeybatı Kafkas dillerinin ortak özelliklerini taşır. Alfabeleri az sayıda ünlü ve çok sayıda ünsüz harf içerir. Eklemeli bir dildir ve ergatif (zamana göre fiille beraber özne ve nesnenin de değişme durumu) yapı görülür.

Türkiye'de yaklaşık 10 bin kişinin konuştuğu Abazaca, UNESCO'nun 2012'de yayımladığı dil atlasına göre Türkiye'de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan 15 dilden birisi arasında gösterilmiştir.

Abazaca'da Aşuva (tapanta) ve Aşkaraya olmak üzere iki aksan mevuttur. Bu dili bilenlerin geneli Aşuva aksanı ile konuşsa da iki aksan arasında anlaşmaya engel olacak kadar farklılık yoktur. Edebiyat ve imla dili de bu aksan üzerinden süregelmiştir.

Dilin bazı özellikleri

Abazaca'da isimler cinsiyete göre ayrılmak yerine canlı ve cansız olmak üzere ikiye ayrılır. Canlılar, sadece insan için kullanılır. İnsanların dışında olan her şey cansız sınıfında ele alınır.

Tekil zamirlere (ben, sen ve o) ek olarak cansız sınıfı için kullanılan bir zamir daha bulunur. Buna 'o cansız' denilebilir. Şekil olarak üçüncü tekil şahıs olan 'o erkek' ile aynıdır.

Soru zamiri olan 'ne zaman' bir fiil ile birleştiğinde yeni bir kelime yaratılır.

Kelime başında sessiz harfler yan yana gelebilir.

Abazaca öğrenmesi ve konuşması zor bir dildir ve günden güne işlevselliğini kaybetmektedir. Rusça'ya hakim olmak öğrenme sürecini kolaylaştıcak olsa da Kiril alfabesinden farklı, kendine özgü bir alfabe kullanması bu dili öğrenmeyi zor kılar. Öğrenmek isteyen kişinin bu dille anlaşabileceği kişi sayısının az olması insanların bu dili öğrenmek istemesinin karşısında önemli bir sorundur. Abaza halkının yeni nesli de göç etmek zorunda kaldıkları ülkenin dilini anadil gibi öğrenmekte ve kullanmaktadır.

Türkiye’de ve Mısır, Suriye gibi ülkelerde genel olarak Abaza adıyla bilinen halk aslında üç farklı gruptan oluşur. Abaza adı Kafkasya’da, sadece Karaçay- Çerkes Cumhuriyeti’nde yaşayanlar yani Aşuva (Tapanta) ve Aşharuva grubu için kullanılmaktadır. Abhaz ise Abhazya Cumhuriyeti'nde yaşayan ve kendilerini Apsuva olarak adlandıran gruptur. Abhaz ismini ise Gürcülerin o gruba vermiştir. Türkiye'ye göç etmiş olan her iki gruba da Abaza denmekte, herhangi bir ayrım yapılmamaktadır. Fakat Rusya dilbiliminde Abazaca ve Abhazca'nın alfabeleri farklıdır ve iki ayrı dil kabul edilmiştir.

[EbruLi]

Abazalara sormak lazim
Tamam bu kotuydu

...

[Behice]

Maysa Nickli Üyeden Alıntı

Abazalara sormak lazim
Tamam bu kotuydu

...