1. Mevduatın Tanımı: Mevduat, Bankalara, gerçek ve tüzel kişilerin, bir faiz karşılığında, istedikleri anda veya belli bir süre sonra ya da belli bir ihbar süresine uyarak geri almak üzere yatırılan paralara denir. Arapça kökenli olan mevduat kelimesi, tevdi kelimesinden türemiştir ve tevdi bir şeyi bir yere emanet olarak bırakmaktır. Tevdi işlemleri kapsamından her türlü eşya ile değerin kıymeti, evrak ve paranın açık veya kapalı olarak bırakılması söz konusu olurken, mevduat sadece paranın tevdi edilmesini kapsamaktadır.
2. Mevduatın Unsurları:
- Mevduat işleminin konusunu para oluşturur. (Türk Lirası veya yabancı para olarak yatırılabilir.)
- Para iade edilmek üzere verilir.
- Paranın geri ödenmesi vadeye bağlanabilir.
- Paranın çağrı yoluyla toplanması gerekmektedir.
Kişi ya da kurumların bankalara para yatırmalarının başlıca nedenleri şunlardır:
- Gelir elde etmek amacı olabilir,
- Biriktirmek amacı olabilir.
- Paralarını güvenli bir biçimde saklamak olabilir.
- Parasını yönetmede bankayı kullanmak amacı olabilir.
Mevduat, bankaların kaynakları arasında önemli bir yer tutar. Bankalar, mevduatlarını artırmak için çaba sarfederler. Mevduat aynı zamanda gerçek ve tüzel kişiler için de tasarruf anlamına gelir. Mevduat konusu kanunlarla düzenlenmiştir. Mevduatın kaydına ve izlenmesine yarayan hesaplara, bankacılık dilinde mevduat hesapları, tevdiat hesapları, alacaklı cari hesaplar, tasarruf hesapları gibi çeşitli isimler verilmiştir. Her ne isimde izlenirse izlensin hesapların ortak özelliği, devamlı alacak bakiyesi vermeleridir. Çünkü bu hesaplar para yatırıldığında açılan hesaplardır ve tasarruf sahibi en fazla yatırdığı para kadar çekebilir.

Mevduat, vadeli, vadesiz ya da ihbarlı mevduat şeklinde sınıflanrılabilir. Ayrıca, tasarruf mevduatı, ticari mevduat, resmi mevduat ve bankalararası mevduat olarak da sınıflandırılabilir.
3. Tasarruf Mevduatı: Tasarruf mevduatı, mevduat bankaları nezdinde açtırılan, gerçek kişilere ait ve münhasıran (özel olarak) çek keşide edilmesi dışında ticari işlemlere konu olmayan mevduat hesaplarını konu alır. Gerçek kişilerin tasarruf ehliyet sahibi olması gerekir. Tasarruf ehliyetine sahip olmak için,
- Reşit olması,
- Mümeyyiz(iyi-kötü ayırabilen) olması,
- Mahcur(kısıtlı) olmaması gerekmektedir.
4. Mevduat İşlemleri: Mevduat hesaplarının açılması, hesaba para yatırılması, para çekilmesi, hesabın kapatılmasında belirli kurallar bulunmaktadır.
4.1. Hesabın Açılışı: Temyiz kudretine haiz ve tasarrufa ehliyeti olan gerçek kişiler adına vadeli ve vadesiz tasarruf mevduatı hesabı açılabilir. Bankalarda hesap açılırken genelde alt ve üst sınır yoktur. Mudi istediği miktar kadar mevduat hesabı açabilir. Mevduat hesapları çok farklı şekilde açılabilir. Bir mevduat hesabı;
- Mudinin kişisel müracaatı ve açtıracağı hesaba nakit para yatırarak.
- Mudi ile kanuni ve hukuki ilişkisi bulunan bir kişinin (veli, vasi, kayyum, vekil gibi) talebi ile
- Mudi tarafından tahsil edildikten sonra hesap açılması talebiyle verilen bir çekle,
- Birden çok kişinin adlarına tek bir hasap açılması istemeleri ile,
- Mudinin, aynı bankanın başka bir şubesindeki mevduat hesabının devralınmasıyla,
- Mudinin, başka bir banka şubesindeki mevduat hesabının devralınmasıyla,
- Bir banka şubesindeki mevduat bir borçlu veya alacaklı cari hesaptan mahsup yoluyla,
- Mudi ile kanuni ve hukuki bir ilişkisi olmayan üçüncü kişinin isteğiyle, mevduat hesabı açılabilir.
Mudi hesap açtırmak üzere herhangi bir banka şubesinin ilgili servisine giderek, hesap açtıracağını beyan ettiğinde, kendisinden kimlik bilgileri (nüfus cüzdanı, T.C Kimlik no, vergi numarası) alınarak, bilgisayara kaydedilir ve hesap kartı çıkartılır. Hesabın işleyişine ait bilgileri içeren hesap taahhütnamesi mudiye imzalatılır.
4.2. Hesap Cüzdanı Verilmesi: Mevduat hesabı açtıran her müşteriye bir hesap cüzdanı verilir. Bu cüzdanın birinci sayfasına hesap numarası, hesap sahibinin adı ve soyadı yazılır. Cüzdan banka yetkililerince imzalanır ve müşteriye verilir. Cüzdan verilmesinin amacı, hesap sahibinin hesap seyrini izleyebilmesidir. Ancak banka kayıtları ile cüzdan kayıtlarının uymaması hâlinde, banka kayıtları esas alınır. Çünkü cüzdan olmadan para yatırılıp çekilebildiği için cüzdana işlenememiş olmasına rağmen banka kayıtları yapılmıştır. Mevduatları vadelerine göre mevduatlar ve tasarruf yetkisine göre mevduatlar olarak ikiye ayrılmıştır.
5. Vadelerine Göre Mevduatlar: Bankalar tasarruf mevduatını diğer mevduat hesaplarından ayırmak ve mevduat hesaplarını, Merkez Bankasınca tespit edilecek vade ve türlerine göre tasnif etmek zorundadırlar.
5.1. Vadesiz Mevduat: Bankanın izni aranmaksızın hesap sahibi tarafından istenildiği zaman kısmen veya tamamen geri çekilebilen, herhangi bir ihbar veya vade koşulu taşımayan ve faiz tahakkukları yıl sonunda veya hesabın kapatılmasında yapılan mevduattır. Vadesiz mevduata faiz verilip verilmemesi önem taşımamaktadır. Ancak, mevduat sahibi mevduatı geri çekme hakkını Medeni Kanunu’nun 2. madesesinde de yer alan “Dürüstlük Kuralı: Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.” çerçevesinde kullanmalıdır. Hafta sonu ya da mesai saatleri dışında para çekilmek istenmesi bu durumlara örnek oluşturmaktadır.
5.2. Vadeli Mevduat: Mevduatın ancak belirli bir süre sonra çekilebileceğinin banka ile müşteri arasında kararlaştırıldığı durumlarda vadeli mevduat söz konusu olacaktır. T.C Merkez Bankası tebliğine göre vade türleri:
- 1 aya kadar vadeli (1 ay dahil)
- 3 aya kadar vadeli (3 ay dahil)
- 6 aya kadar vadeli (6 ay dahil)
- 1 yıla kadar vadeli
- 1 yıl ve daha uzun vadeli
- (1 ay, 3 ay, 6 ay ve yıllık faiz ödemeli) şeklindedir. Ancak, Merkez bankası tebliğinde asgari bir vade süresi belirlenmediğinden, 7, 5 ve 1 gün vadeli mevduat kabulü dahi söz konusu olmaktadır.

Vadeli mevduatta, vadeden önce para çekilmesi bankanın kabulüne bağlı olmakla birlikte uygulamada bankalar müşterilerini bu taleplerini geri çevirmemektedir.
5.3. İhbarlı Mevduat: Çekileceği tarihten 7 gün önce yazılı bir ihbar verilmek suretiyle çekilebilen mevduattır. Önceden mevduat sahibi tarafından bildirimde bulunulmaması durumunda banka, para çekme talebini reddedebilecektir. Ancak, vadeli mevduatta olduğu gibi bankanın bu bildirimde bulunulmamasına rağmen talebi onaylaması da mümkündür.
5.4. Birikimli Mevduat: Asgari 5 yıl vade ile açılan, sözleşme ile belirlenen aylık veya üç aylık sürelerde hesaba para yatırmaya imkân veren mevduattır.
6. Tasarruf Yetkisine Göre Mevduat Türleri: Tasarruf yetkisine göre mevduatı, bireysel mevduat ve birlikte mevduat şeklinde ikiye ayırarak incelemek mümkündür.
6.1. Bireysel Mevduat: Bireysel mevduat, kişilerin bireysel amaçlarına yönelik açtıkları hesaplarıdır. Bu hesaplardan tasarruf etme yetkisi münhasıran mevduat sahibi kişiye ait olup onun talimatıyla üçüncü bir kişinin hesaplarda işlem yapması mümkündür.
6.2. Birlikte Mevduat: Birden fazla kişinin ortak olarak bankada sahip oldukları mevduattır. Mevduat sahibinin ölümü üzerine mirasçıların mevduat üzerindeki ortaklıkları, adi ortaklık ilişkisinde ortaklar adına müştereken açılan hesaplar ve eşlerin birlikte mevduat hesabı açtırması birlikte mevduata örnek oluşturmaktadır.

7. Mudinin Yerleşik Olduğu Yere Göre Mevduat Türleri: Tek düzen hesap planında mevduat mudinin yurt içinde veya yurt dışında yerleşik oluşuna göre defteri kebir hesapları düzeyinde bölümlemiştir.
- Yurt İçinde Yerleşik (Y.İ.Y)
- Yurt Dışında Yerleşik (Y.D.Y)
8. Verilecek Faizin Değişkenliğine Göre Mevduat Türleri: Mevduata verilecek faiz sabit oranlı olabileceği gibi değişken de (enflasyon artı sabit faiz oranı, TEFE, gibi) olabilir. Tekdüzen Hesap Planı mevduatı tali hesap düzeyinde bu kritere göre sınıflandırmaktadır.
- Sabit Faiz Oranlı Mevduat
- Değişken Faiz Oranlı Mevduat
9. Hesaba Para Yatırılması: Tasarruf mevduatı açtıran müşteriden para tahsil edilir. Para tahsil edilmesi banka açısından “kasa tahsil fişi” düzenlemeyi gerektirir. Kasa tahsil fişinde banka borçlu, müşteri alacaklı görünür. Müşteri parayı vezneye yatırdıktan sonra “tahsil edilmiştir” kaşesi basılır ve bir nüshası müşteriye verilir. Hesap cüzdanına da yatırılan para işlenir. Veznede yapılan bu işlemlerin yanında bir de muhasebe işlemleri vardır. Yatırılan paranın kasa tahsil fişine göre muhasebe işlemi yapılır.
9.1. Başka Bir Şubeden Hesaba Para Yatırılması: Hesabın bulunduğu şube dışındaki bir şubeye para yatırması hâlinde tahsilatı yapan şube Kasa Hesabı karşılığında Şubeler Cari Hesabına alacak yazar. Hesabın bulunduğu şubede de Şubeler Cari Hesabı karşılığında müşterinin mevduat hesabı alacaklandırılır. Aynı zamanda hesaplaşma merkezinde de aynı valörler (valör, bankaya yatırılan
paraya uygulanacak faizin fiilen yürütülmeye başlandığı tarihtir. Yatırılan paralar için valör ise, paranın bankaca fiilen tahsil edildiği tarihi izleyen ilk iş günüdür. Çekilen paralarda ise paranın ödendiği gün valör kabul edilir.) şubelerin birine borç diğerine alacak kaydedilir.
10. Hesaptan Para Çekilmesi: Bankalar Kanunu’na göre, Medeni Kanun’un rehinelere ilişkin hükümleri, Borçlar Kanunu’nun alacağın devir ve temlikine (alacakların devredilmesi) ilişkin hükümleri ve diğer kanunların verdiği yetkiler ve koyduğu yükümlülükler saklı kalmak şartıyla, mevduat sahiplerinin mevduatlarını diledikleri anda geri alma hakları hiçbir suretle sınırlandırılamaz. Mevduat sahipleri ile banka arasında belirlenmiş vade ve ihbar süresi ise geçerlidir. Vadeli hesaplara değişik tarihlerde para yatırılması veya çekilmesi mümkün değildir. Hesap bir defa açılır ve vadesi dolduğunda bir defada ödeme yapılarak kapatılır. Vadeli hesaplarda kısmi ödeme yapılmasının talep edilmesi hesabın vadeli olma niteliğini kaybettirir.
10.1. Hesabın Bulunduğu Şubeden Para Çekilmesi: Müşteri hesaptan para çekmek istediğinde, öncelikle çekmek istediği kadar miktarın olup olmadığına bakılır, hesapta isteğini karşılayacak kadar veya daha fazlası var ise ödeme yapılır. Müşteriye veya emrine nakten ödeme farklı şekilde yapılabilir. Müşteri otomatik para çekme makinesinden, kendisine daha önce banka tarafından verilmiş olan kart ile şifresini kullanarak gerekli işlemleri yaparak istediği kadar para çekebilir.
- Müşteri hesabının bulunduğu şubeye gelerek tahsilatı bizzat kendisi yapar.
- Müşteri hesabından üçüncü bir şahsa ödeme yapılması için bir ödeme emri gönderir veya kendisine çek karnesi verilmiş ise, hesap üzerine bir çek çeker.Müşteri internet kanalını (internet üzerinden ödemelerde belirlenen şifre ve bir kısım bilgilerin onaylanması ve müşterinin yetkisi denetlendikten sonra proğram işleme açılır.) veya otomatik para çekme makinesini kullanarak, kendi hesabından aktarma yapabilir.
- Müşterinin hesabından para çekmeye yetkili vekili ödeme talebinde bulunur.

Şubelerden yapılan ödemelerde, müşterinin imzası daha önce hesap açılırken alınan imza örneği ile karşılaştırılır ve parayı alanın kimliği belirlendikten sonra ödeme yapılır. Otomatik para çekme makinelerinden para çekilirken, müşterinin manyetik kartı ve kullandığı şifre sayesinde otomatik olarak kontrol edilir ve para çekme işlemi gerçekleşir. Nakten yapılan ödemenin hangisi olduğu önemli değildir, hangi şekilde olursa olsun muhasebe kaydı değişmez.
10.2. Diğer Şubelerden Para Çekilmesi: Müşteri hesabının bulunduğu şubenin dışındaki şubelerden de para çekme yetkisine sahiptir.Müşteri otomatik para çekme makinesinden gerekli işlemi yaparak para çektiğinde veya başka bir şubeye başvurup para çektiğinde hesap sahibinin veya ilgili memurun ekranda görülen tanımlamaya göre yaptıkları işlem sonucu, sistem aşağıdaki kayıtları otomatik olarak yapar.
10.3. Şube Dışında Yapılan İşlemlerle Hesaptan Para Çekilmesi: Müşterinin şubeye giderek para çekebilmesi yanında, banka kartı kullanarak, telefon bağlantısıyla, internet aracılığıyla ve çek hamilinin bankadan para çekmesi ile hesaptan para çekilebilir.
10.3.1. Banka Kartı ile Para Çekme: Banka kartları, ait olduğu bankanın kartlı sistemi içerisinde hamiline mevduat hesabı ile bağlantılı olarak doğrudan ya da elektronik veya benzeri işlem cihazları aracılığı ile hesabın kullanımını ve diğer bankacılık hizmetlerini sağlayan, mülkiyeti kendilerine ait olmak üzere bankalarca çıkarılan plastik kartlardır. Banka kartlarının kullanım amacı öncelikle hesap sahibinin şube dışında günün 24 saati ATM (Otomatik Ödeme Makineleri) cihazları ile hesabına ulaşarak tasarruf yapma olanağı sağlamaktadır. Bu kartların başlıca işlevi hesap sahiplerine şubelerinden verilen güvenlik şifreleri ile hesaplarından para çekmeyi kolalaştırmasıdır. Hesap sahibi bu şifre ile ATM cihazı tarafından teşhis edilir. Banka tarafından verilen bu şifre, şubede yapılan işlemler yerine geçer. Banka kartları aracılığıyla yapılan para çekme işlemleri on-line biçiminde yapıldığı için şifre girildiği anda hesaptaki son durumun görülmesi mümkündür. Aynı şekilde para çekilmesi durumunda bu işlem anında hesaba yansır.
10.3.2. Telefon Bankacılığı: Bu sistemde, mevduat sahibini teşhis fonksiyonunu banklarca müşterilere verilen müşteri numaraları sağlar. Bu numaraların yanında mevduat sahiplerine şifre de verilir, ancak bu güvenlik bakımından önem taşımaktadır. Telefon bankacılığında, bankaya tahsis edilen telefon numarası aranır, müşteri numarası ve şifrenin kabul edilmesi ile bilgisayar sistemi aracılığı ile işlemler gerçekleştirilir.
Bu durumda telefonun karşısında bir banka görevlisi olmadığı için mevduat sahibinin müşteri numarası ve şifresinin 3. kişilerce öğrenilme tehlikesi de yoktur. Güvenlik aşamasından sonra gerçekleştirilecek işlem sistem aracılığı ile çözülemediği takdirde banka personeli devreye girer. Bu durumda da sorulan sorular müşterinin kişisel bilgileri olduğu için herhalde mevduat sahibinin güvenlik şifresinin öğrenilmesi mümkün değildir.
10.3.3. İnternet Bankacılığı (Elektronik Bankacılık): İnternet, birden fazla haberleşme ağının (network) bilgisayarlar arcılığı ile meydana getirdikleri bir iletişim ortamıdır. İnternet bankacılığında mevduat sahibinin işlemlerini gerçekleştirebilmesi için ‘interaktif bankacılık şifresi’ adı verilen şifreye sahip olması gerekir. (Resim 1.7) Bu şifre bilgisayar sistemi tarafından mevduat sahibine özel olarak verilir. Bu sayede herkese açık olan bankanın internet sayfasında mevduat sahibinin özel hesabına girmek mümkün değildir. Bu sistem ile gerçekleştirilebilecek para çekme işlemleri olarak şunlar sayılabilir:
- Müşterinin kendi hesapları arasında para aktarımı,
- EFT yapma,
- Döviz alıp-satma,
- Fatura ödeme,
- Hisse senedi alma,
- Vergi borcu ödeme.

Elektronik bankacılıkta sözlü veya imza ile onay olmadığı için, işlem geçerliliği konusundaki problemleri ortadan kaldırmak bakımından kişiye özel şifre ile onay verme sistemi benimsenmiştir. Müşteri yaptığı işlemlere şifresiyle onay vermesi sonucu işlemi kendi iradesiyle yaptığını beyan etmiş olur. Bu şekilde gerçekleştirdiği işlemlerden sorumlu olduğu anlaşılacaktır.
10.3.4. Çek Hamilinin Hesaptan Para Çekmesi: Mevduat hesabı üzerinden çek keşide edilmesi ile çek hamili bankaya başvurarak kendisine ödeme yapılmasını isteme hakkı kazanır. Bu durumda banka, Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunu' na göre ödeme yapmak zorundadır. Mevduat sahibi hesap üzerinde çek keşide etmek ile bankaya, çek hamiline mevduat hesabından ödeme yapılması hususunda bir talimat vermiş olur; diğer yandan çek hamiline çek bedelini bankadan tahsil yetkisi vermiş olmaktadır. Hesapta para olmasına rağmen ödeme yapmayan banka, mevduat sahibi ve çek hamiline karşı sorumludur.
11. Hesaptan Para Aktarma: Mevduat sahibinin farklı hesaplara çeşitli yollarla (virman, havale, EFT) para aktarması da mevduattan para çekmenin farklı yöntemlerindendir.
11.1. Virman, EFT ve IBAN: Hesaptan para aktarma işlemlerinden biri de virman yoluyla yapılan aktarma işlemidir.
Virman, para aktarma, mevduat sahibinin aynı bankada farklı amaçlarla birden fazla hesabının olması durumunda söz konusu olur. Virman ile mevduat sahibi tek bir işlemle bir hesaptan para çekip diğer hesabına para yatırmış olur. Para aktarma için sadece mevduat sahibinin talimatı gerekli ve yeterlidir. Talimat olmadan yapılan işlemlerden banka sorumlu olacaktır.
EFT, mevduat sahibinin hesabının bulunduğu banka dışındaki bir hesaba para aktarması durumunda söz konusu olur. Bu ilişkide,
- Gönderen
- Banka
- Alıcının bankası
- Alıcı olmak üzere dört taraf vardır.

IBAN, Avrupa Birliği düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler arasında gerçekleştirilen para transferlerinin hızı ile kalitesini artırmak ve maliyetlerini düşürmek amacıyla International Bank Account Number-IBAN adı verilen uluslararası banka hesap numarası standardı geliştirilmiştir. IBAN bugün 33 Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır.
11.2. Havale İşlemleri: Bankacılıkta havale genel olarak, bir yerden başka bir yere para gönderilmesi anlamına gelir. Havale, çifte yetkilendirmeyi içeren tek taraflı ve varması gerekli bir hukuki işlemdir. Böylece mevduat sahibi bir başkasının hesabına veya adına para aktarabilir. Havalenin gerçekleşmesi için mevduat sahibinin talimatının bankaya ulaşması yeterlidir.

Hukuki yönden havale, bir kimsenin kendi hesabına, diğer bir kimseye nakit ya da kıymetli evrak veya buna benzer şeyler vermeye üçüncü bir kişiyi yetkili kılmasıdır. Bu işlemde havale emrini veren amir, lehine havale verilen lehdar ve havaleyi ödeyecek olan (yetki verilen) da bankadır. Havale bankada hesabı bulunmayan iki kimse arasında olabileceği gibi, havaleyi gönderenin ya da her ikisinin bankada hesabı olması durumunda yapılabilir. Bu gibi hallerde yapılacak havale, hesaptan havale ya da hesaba havale biçiminde olur.
Havale işlemleri mektup, telgraf, telefon, bilgisayar (online) ya da teleksle yapılabilir. Bu şekilde havale yapıldığında bir matbu form doldurulur, bu formun üzerine gönderenin adı, soyadı, ödeyecek olan şubenin adı, lehdarın adı soyadı ve varsa havalenin haber verilmesi için telefon numarası, havale tutarı, komisyon, masraf ve Gider Vergisi ile bunların toplamı yazılır. Havale tutarı ayrıca yazı ile de gönderilebilir.

Matbuanın havale emri niteliğindeki föyü (yapılan işlerin gidişatının not alındığı form olarak da kullanılır.) havale amirine (gönderen) imza ettirilir. Telgraf, telefon ve teleks havaleleri biriktirilmeden, bekletilmeden şifre ile karşı şubeye verilir ve aynı gün teyit mektupları da karşı şubeye gönderilir.
11.3. Havalenin Ödenmesi: Havale emrini alan şube, mektup havalesindeki yetkili imzaları, telefon, telgraf ve teleks havalesinde ise şifreyi kontrol eder; imza ile şifrenin doğruluğunu tespit ettikten sonra lehdara ihbarname gönderir. Lehdarın şubeye başvurması durumunda, kimliği araştırılarak ve makbuz föyüne imzası alınarak havale edilen miktar kendisine ödenir.
- Havalenin üçüncü kişiye ödenmesi: Havale, lehdar dışında üçüncü bir kişiye ödenebilir. Bunlar, lehdarın kanuni vekilleri ya da lehdarın yazılı talimatı bulunan kişilerdir.
- Vekile ödeme: Havalenin kanuni vekile ödenebilmesi için şubeye ibraz edilen vekâletnamede vekilin, bankalar aracılığı ile gelen havaleleri almaya yetkili olduğu açık olarak belirtilmiş olmalıdır. Aynı zamanda vekâletnamenin süresi de önemlidir, süresinin geçmediği de tespit edildikten sonra ödeme yapılır.
- Küçüklere gelen havaleler: Lehdarın (alıcının) 18 yaşından küçük olması durumunda, kanuni temsilcilerinin rızası ile adlarına gelen havaleleri kabul edebilecekleri gibi, banka hesaplarından para da çekebilirler. Küçüğün anne ve babası evli olmaları durumunda, kimlik tespiti ile havale bedeli ödenir.
- Vesayet altında bulunanlara gelen havaleler: Vesayet altında bulunmayan küçüklerle, mahcur durumda olanlar için mahkemece bir vasi tayin olunacağı ve vesayet altındaki küçüğü veya mahcuru, ancak vasi temsil edebileceği belirtilmektedir. Bu gibiler adına gelen havaleler ancak mahkeme tarafından tayin edilmiş olan vasilere ödenebilir.
- Gelen havalenin Lehdarın Hesabına Geçirilmesi: Lehdar adına gelen havalenin, banka şubesi nezdindeki hesabına alacak kaydedilmesi için lehdarın, yazılı talimat vermesi gerekir. Adına gelecek havaleleri, ihbarname gönderilmeden, devamlı olarak hesabına geçirmek isteyen müşterilerden, şube genel bir teminat mektubu alabilir. Bankalar havale işlemlerinden, Türkiye Bankalar Birliği’nin belirlediği oranlarda komisyon ve masraf karşılığı tahsil ederek gelirlerine alır.
11.4. Havalenin İptal Edilmesi: Havale göndericisi gönderdiği havaleyi belirli şartlarda vazgeçip, havalenin iptalini isteyebilir. Ancak, iptal emrinin havaleyi ödeyecek şubeye bildirinceye kadar yapılacak ihbar ve ödemelerden bankanın sorumlu olmayacağını belirten bir talimat mektubunun alınmasından sonra, karşı şubeye bildirilmesi gerekir. Aynı zamanda banka havaleyi ödemekle zorunlu olmadığını belirten “itirazi kaydı” ihbarnameye koyması gerekir. Buna göre, havale göndericisi, banka alıcıya itirazı kayıt koymaksızın, havale alıcısına ihbarname gönderilmesine kadar geçen süre içinde Borçlar Kanunu’nun 401’inci maddesine göre havalesini iptal edebilir. Havale alıcısına ihbarname gönderildikten sonra havale iptal edilemez. Bütün bu açıklamalar doğrultusunda, lehdar, havalenin kendisine bankaca bildiriminden önce ölmüş ise adresine ihbarname gönderilemez. Banka havaleyi, amirden alınacak talimat doğrultusunda işlem yapar, lehdara ihbarname gönderilmiş ise, havale mirascılarına intikal eder.
12. Otomatik Ödeme Talimatına Göre Banka Kayıtları: Bazı bankalar müşterilerinin elektrik, su, telefon vb. gibi ödemelerini de müşteriden aldıkları otomatik ödeme talimatına göre ilgili kuruluşun bilgisayar kayıtlarından aldıkları bilgiye göre otomatik olarak ödemektedir. Bu işleme virman denir. Yani hesaplar arası aktarma işlemidir.
13. Hesaba Faiz Tahakkuku: Faiz, bir miktar paranın belli bir süre kullanılması nedeniyle alınan sabit kiraya faiz denir. Kısaca, faiz paraya biçilen fiyattır. Resmi Mevduat hariç, mevduata uygulanacak faiz oranları banka ile müşteri arasında serbestçe belirlenir. Ancak, bankalar müşterilerine verebilecekleri azami faiz oranlarını ilan tarihinden önce T.C. Merkez Bankası’na bildirmek ve uygulayacakları azami mevduat faiz oranlarını tüm şubelerde müşterilerinin görebileceği şekilde ilan etmek zorundadırlar. Bankaların mevduata ve kredilere uygulayacakları faiz oranları ile katılma hesaplarına uygulayacakları kâr ve zarara katılma oranları ve bu oranların kısmen veya tamamen serbest bırakılması Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca yayımlanacak tebliğlerle düzenlenir. Bankalar mevduata peşin faiz veremezler. Vadesinden önce çekilen vadeli mevduata vadesiz mevduat faiz oranı uygulanır. Cari hesap olarak işleyen mevduat hesaplarının faizleri yıl sonunda ilgili mevduat hesabına tahakkuk ettirilir. Eğer hesap yıl içinde kapatılırsa faiz, hesabın kapatılma tarihinde hesaplanır ve mevduatta kalan tutar ile birlikte mudie (hesap sahibine) ödenir.
13.1. Faiz Hesaplamaları İle İlgili Bankacılık Terimleri:
- Adat: Faiz hesaplamasında kullanılan bir deyimdir. Faize temel oluşturacak miktar ile günlerin çarpımı sonucunda bulunan rakamdır. Bu rakam faiz oranının sabit bölenine bölünerek faiz hesaplanır.
- Sabit Bölen: Sabit bölen alacaklı hesaplarda yıl 365 gün, borçlu hesaplarda 360 gün kabul edilip 100 ile çarpılır ve faiz oranına bölünür. Bu işlemler sonucunda sabit bölen hesaplanmış olur.

Bankalarda işlemlerin çabuk yapılabilmesi için, her türlü faiz oranına göre sabit bölen önceden hesaplanır ve bilgisayar sistemine girilir. Faizler otomatik olarak oranlarına göre hesaplanır.
- Valör: Faiz hesabına esas teşkil eden tarihe valör tarihi denir. Paranın bankaya yatırıldığı günü takip eden ilk iş günüdür. Vadeli hesaplar, vadelerinde çekilmeden yenilendikleri taktirde önceki hesabın vade sonu tarihi yeni hesabın valör tarihi olmaktadır.
- Vade: Hesap açılışında, valör tarihi ile hesabın kapatılması için tespit edilen tarih arasındaki süredir. Vade sonu hesabın kapatıldığı (paranın çekileceği) tarihtir. Vadenin ay veya yıl olarak belirlenmesi hâlinde vade sonu, vadenin son bulduğu ayda valör tarihine karşılık gelen gündür. O ayda valör tarihine karşılık gelen gün yoksa ayın son günü vade sonudur.
- Gün sayısı: Faiz gün esasına göre hesaplanır. Faiz hesabına esas gün sayısına valör tarihi dâhil edilirken vadenin son günü dâhil edilmez.
Mevduat Faiz Formülü: Faiz = (Anapara x Gün x Faiz oranı) / (365 x 100)
13.2. Faiz Tutarından Yapılan Yasal Kesintiler: Bankaların müşterilerine ödeyecekleri mevduat faizleri üzerinden Bakanlar Kurulu’nca tespit edilecek oranlar üzerinden Gelir Vergisi (stopaj) yapılır. Bu oranlar şube yetkililerinden öğrenilebilir. Gelir vergisi stopajı Bankacılık Kanunu’nda bu konu şöyle açıklanmıştır: “Devralınan mevduat ile ilgili olarak faiz gelirleri üzerinden vade sonunda yapılacak mevduat stopajı, genel kurallar çerçevesinde mevduat sahipleri adına devralan banka tarafından yapılacak ve ilgili vergi idaresine yatırılacaktır.”

13.3. Faizlerin Tahakkuk Yoluyla Gider Yazılması: Bankalar en uzun dönem olarak aylık dönemler itibariyle mali tablo düzenlerler. Bundan dolayı, gerek vadeli gerekse vadesiz hesapların ay sonu itibariyle işlemiş faizleri; henüz nakden veya hesaben ödeme süreleri dolmamış olsalar da dönemsellik kavramı çerçevesinde “tahakkuk” yoluyla faiz giderleri kaydedilir. Ancak “tahakkuk” deyimi henüz tahsil edilememiş faizler için kullanılır, bundan dolayı, tahakkuk işlemini, “reeskont” deyimi ile anlatmakta ve Tekdüzen Hesap Planı’nda hesaplar buna göre açılmaktadır. Bir ay sonunda yapılan tahakkuk işleminin izleyen ayın başında iptal edilmesi yöntemi seçilmiş ise tahakkuk ve iptal işlemleri;
- Vadesiz hesaplarda Aralık ayı başına kadar,
- Dönem sonu faiz ödemeli vadeli hesaplarda vadenin dolduğu ayın başına kadar,
- Dönem içi faiz ödemeli vadeli hesaplarda faiz ödeme döneminin bittiği ayın başına kadar tekrarlanır.
13.4. Faizlerin Müşteri Hesabına Eklenmesi: Mevduat üzerinden müşterinin telep etme hakkı doğan faizler müşterinin hesabındaki anaparaya eklenir. Faizin müşterinin hesabına eklenmesi, vadesiz hesaplarda takvim yılı sonunda gerçekleştirilir.
14. Tasarruf Mevduatı Hesabının Kapatılması: Tasarruf mevduatı çeşitli şekillerde sona erebilir. Bunlar sırasıyla:
- Hesabın Kapatılması
- Hesap Sahibinin Ölümü
- Bankanın Mevduat Kabul İzninin Kaldırılması

Mevduat hesabının açılmasında olduğu gibi hesabın kapatılmasında da mevduat sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmadığı müddetçe taraflar serbesttir. Taraflar herhangi bir şekle bağlı olmaksızın tek taraflı bir irade beyanı ile mevduat sözleşmesini feshedebilirler. Ancak hesabın kapatılması taraflarca belli şartlara bağlanabilir. Bunun en yaygın şekli vadeli mevduat ilişkisinde kendini gösterir ve vade süresinin dolmasına kadar mevduat sahibi veya banka karşı tarafın rızası olmadığı müddetçe hesabın kapatılmasını isteyemez. Hesabın kapatılması talebinde bulunan kişinin hak sahibi olduğunu gösteren kimlik belgesi ibraz edememesi veya fiil ehliyetinin bulunmaması hallerinde banka hesabı kapatmamakta haklıdır. Hesabın kapatılması ile beraber taraflar arasındaki sözleşme ilişkisi sona erecektir. Bu durumda mevduat sahibi banka tarafından kendisine verilmiş olan hesap cüzdanı ve banka kartını iade edecek; banka ise, yapılmamış mahsup işlemlerini ve varsa mevduat faizini hesaplayacak, kanun uyarınca kesilmesi gereken vergi kesintilerini yapacak ve arta kalan miktarı da mevduat sahibine ödeyecektir.