9. sınıf Edebiyat konu anlatımları

I ÜNİTE GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT

GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ

Güzel sanatları diğer eserlerden ayıran en önemli özellik insanda coşku ve estetik haz uyandırmasıdırGüzel sanatlar için yapılan en iyi sınıflama bu sanatların kullandıkları malzemelere göre yapılan sınıflandırmadırBu malzemeler fonetik ve plastik olarak ikiye ayrılırSesle yapılan sanatlara fonetik sanatlar görüntüyle yapılan sanatlara ise plastik sanatlar denirGüzel sanatların genelinde plastik malzeme kullanılırken edebiyat ve müzik ise sese dayalı bir sanattır

Edebiyatın malzemesi kelimelerdir ve edebiyat dille gerçekleştirilen bir güzel sanatlar etkinliğidirEdebiyatın asıl amacı güzel sanatların en önemli öğesi olan estetik zevk duygusunu dil aracılığıyla gerçekleştirmektirEdebiyatta fayda sağlamak amaç olarak her zaman ikinci plandadır

Edebiyat; Tanımı KonusuYöntemi

• Duygu ve düşüncelerin söz ya da yazıyla etkili ve güzel bir biçimde anlatılması sanatına edebiyat denir Edebiyat sözcüğü Arapça ‘’edep’’ sözcüğünden türemiştir Edebiyat sözcüğü ilk kez Tanzimat döneminde Şinasi tarafından kullanılmıştırŞinasi’den önce nazım ve nesir türlerindeki eserlere ‘’şiir ve inşa’’ denilmekteydi
Edebiyatın Konusu
Yazar ve şairlerin ortaya koydukları eserlerde ele alıp işledikleri her şey edebiyatın konusunu oluşturur
Edebiyatın Yöntemi
Dil ürünlerinin tüm özelliklerinin tarihi akış içinde bilimsel olarak incelenmesi de edebiyatın yöntemini oluşturur

EDEBİYATIN DİĞER BİLİM DALLARIYLA İLİŞKİSİ

Edebiyatın temel öğesi olan dil diğer bilim dallarının da anlatım aracıdır Bundan dolayı felsefe psikoloji sosyoloji hatta tarih coğrafya ekonomi vb diğer bilim dallarıyla yakından ilişkisi vardırAraştırmacılar da edebiyat araştırmalarında yazarın biyografisini yazarken tarih bilimindenyaşadığı ortamı yazarken sosyoloji bilimindenyazarın içinde bulunduğu ruhsal durumu anlatırken ise psikolojiden faydalanırlar
Yazarı etkileyen toplumsalsiyasal ve felsefî görüşleri de diğer sosyal bilimlerin yardımıyla ortaya koyarlar

Edebiyat Tarihi ve Önemi

Bir ulusun çağlar boyu yarattığı sözlü ve yazılı dil ürünlerini ve onların yazarlarını bilimsel bir yöntemle tarihi akış içinde inceleyen bilim dalına edebiyat tarihi denirEdebiyat tarihi bir ulusun geçmişteki düşünce yapısını dünya anlayışını kültür ve uygarlık birikimini yeni kuşaklara aktarırBöylece kuşaklar arasında köprü kurarak yeni kuşakların daha iyiyi doğruyu güzeli bulmalarına yardımcı olurBizde Tanzimat dönemine kadar edebiyat tarihi tezkirelerden ibaretti
Tezkire: Şairlerin hayat hikayelerini anlatan biyografi türünden eserlere denir
Başlıca edebiyat tarihi yazarlarımız şunlardır: Ziya PaşaM Fuat KöprülüAgah Sırrı LevendAhmet Hamdi TanpınarNihat Sami Banarlı

DİLİN İNSAN VE TOPLUM HAYATINDAKİ YERİ

Dil-Kültür-Edebiyat İlişkisi

Dil insanların duygu düşünce ve düşlerini; özlem ve isteklerini anlatma aracıdır Kültür ise;dildinülkü gibi ortak duygu ve düşüncelerin bizde yarattığı değişim ve bileşimdirBu nedenle dil bir ulusun temel taşıdırDil kültür değerlerimizi geleceğe taşır ve edebiyatın da temel öğesidir
Dil edebiyatın temel öğesi; edebiyat kültür birikiminin kendisidir Görüldüğü gibi dilkültür ve edebiyat birbirinin tamamlayıcısıdır


METİN – EDEBî METİN

Metin:Bir yazıyı şekilanlatım ve yazım özellikleriyle oluşturan kelimelerin tam***** metin denir

Edebî Eser (Edeb Metin); Tanımı ve Özellikleri
İnsanın duygu ve düşüncelerini; özlem ve dileklerini estetik ölçüler içinde anlatan ve okuyucuda güzellik duygusu yaratan dil ürünlerine edebî eser(metin) denir
Özellikleri
• Edebî eser okuyanı etkilemelidir
• Anlatımı güzel düşüncesi sağlam ve özlü olmalıdır
• Konusu;ait olduğu toplumun ve yazıldığı dönemin özelliklerini yansıtmalıdır
• Eser zamanın süzgecinden geçtikten sonra toplumca anlaşılıp beğenilmelidir
• Duygu ve düşünceler belli bir edebî türe uygun olarak anlatılmalıdır
• Eser estetik ölçüler içinde belli bir sanat anlayışıyla yazılmalıdır

EDEBİYAT VE GERÇEKLİK

Dış dünyadaki tüm nesnel varlıklarkoşullar ve durumlar gerçekliğin kaps***** girerEdebiyat dış dünyayıinsanı ve insana özgü özellikleri kurmaca yoluyla dile getirirYani sanatçı dış dünyayı olduğu gibi değilkendi süzgecinden geçirerekdeğiştirerekyorumla yarak anlatırBu paralelde şöyle bir tanım çıkarılabilir: Sanat yada edebiyatbir nevi gerçeğin yorumlanarak anlatılmasıdır Burada unutulmama-sı gereken nokta ise edebiyatın bunu yaparken gerçeklikten tamamen uzaklaşmamış olmasıdır