Ortadoğu Mitolojisi

MÖ 2500 yıllarına dayanan Ortadoğu mitolojisi, yeryüzündeki en eski yazılı edebiyat ürünleridir. Bu mitolojiler, bugün bildiğimiz gibi insan davranışlarına sahip tanrı ve kahramanlar evrenini ortaya koymuştur.

Yunan tanrıları kadar gelişmiş olmasalar da, Sümer ve Babil tanrıları da insan kişilikleri taşırlar. Gözde bir Ölümlüye yardımcı olmayı severler. Bununla beraber, pek çoğu genellikle aceleci huyları ve ani davranışlarıyla anımsanır. Bu tanrıların ne yapacakları önceden kestirilemez.

Babil’in yaratılış destanında, bir erkek tanrı olan Marduk, önceki dişi Tanrı Tiamat’ın yerini alarak evrenin yeni yöneticisi olur. Ortadoğu kültüründe sihir oyunları yapabilme becerisi, dünyayı yönetebilme becerisinin bir kanıtı sayılır. Bu nedenle iki tanrı, büyük sihir güçlerini birbirlerine karşı kullanarak boy ölçüşürler. Marduk daha güçlü sihirlere sahip olduğu için kazanır.

Telepinu hakkındaki mitoloji düğümünün, psikolojik karmaşıklıklar olmadan, bereket sorunlarını dile getirmesiyle ilgi çekmektedir. Tanrıların görünüşünden klasik bir güzellik saçılır ve ilahi kutsamalar için yalvarışlara bu hikâyede rastlanır. Babil ve Sümer mitolojisinin tersine, Mısır mitolojisi, Mısırlıların yalıtılmış bir kültüre sahip olduğunu gösterir. Onların evren görüşü, asla sürekli olarak egemenlik altında tutulamayacak olan kötülüklere karşı savaşan ve önceden kestirilemeyecek davranışlara sahip, yardımsever tanrıları ve hak eden insanlar İçin yeniden doğuşu içerir. Mısırlı tanrıların da insani duyguları ve ihtiyaçları vardır.

Örneğin İsis, mitolojide Yunan tanrıçası Demeter kadar etkili olan sadık ve sevgi dolu bir ana figürüdür. Bir Babil destanı olan Gılgamış’ta, ilk trajik kahramanla karşılaşırız. Diğer pek çok insanın sahip olmak istediği şeye, ebedi bir hayata sahip olmak ister ve dileğine kavuşmak için çok çetin bir yolculuğa çıkar.

Yolculuğu sırasında pek çok Akdeniz kültürü üzerinde etki bırakan Büyük Tufan hakkında bilgiler edinir. Gılgamış, insanların kaderinde ölümsüzlüğün yazılı olmadığını öğrenince korkulu bir umutsuzluğa kapılır. Hayattaki sıradan zevklerin farkına varır ve insanlar için mümkün olan tek ölümsüzlük şekli olan kalıcı ünü sağlayacak işler yapmaya başlar.

__________________