 Cevap: Uyak (Kafiye) Bilgisi
UYAKLAR (KAFİYELER)
Şiirde dize sonlarındaki yazılışları aynı, anlamları ve görevleri farklı seslerin benzerliğine denir.
Uyak (Kafiye) Çeşitleri
1) Yarım Uyak: Tek ses benzerliğine dayanan kafiyedir. Genellikle halk şiirinde kullanılır.
Örnekler:
Yürü be git Dadaloğlu'm yürü git
Dertli dertli Çukurova yolun tut
Mehmed’im sevinin başlar yüksekte
Ölsek de sevinin eve dönsek de
Bin masum duayı
Kim duyar söyle, ey çoban yıldızı
Bu akşam o kadar durgun ki sular
İçimde maziden kalma duygular
2) Tam Uyak: Bir ünlü ve bir ünsüzün ses benzerliğine dayanan kafiyedir. Türk şiirinde en çok tam kafiye kullanılmıştır.
NOT: "â, û, î" ler de ikişer ses olarak kabul edilir.
Örnekler:
Bütün sevgileri atıp içimden
Varlığımı yalnız ona verdim ben
Elverir ki bir gün bana derinden
Ta derinden bir gün bana “gel” desin
Geçti bir cenaze peşinde ömrün
Bilemem, vardığın neresi, bugün
Her gün yürüdüğün kadar yürü dün
Arkasından kendi ölünün, gördüm
Her şey yerli yerinde; masa, sürahi, bardak
Serpilen aydınlıkta dalların arasından
Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman
Sessizlik dokunuyor bir yerde yaprak yaprak
Çiçek ülkesinden girerken yaza
Örer her doğan gün bir altun koza
Geçince başlayacak bitmeyen sükûnlu gece
Guruba karşı bu son bahçelerde, keyfince
Dostu etme lâtifeyle fedâ
Hakk-ı nân u nemeki etme hebâ
Bir dalda iki kiraz
Biri al biri beyaz
İlâhi Kadir Mevlâm
Güzelini bize yaz
|