(Erinaceus europaeus), kirpigiller (Erinaceidae) familyasından noktürnal, böcekçil bir memeli türü.

Yaşam alanları :

Çalılıklı ormanlardan, büyük park ve bahçelere kadar pek çok yerde yaşayabilir. Nemli yerleri sever. Toprak içine açtığı tünellerde barınır.

Dağılımı :

Doğu Avrupa’dan başlayarak, İsrail’e kadar görülür. Türkiye’nin hemen her yerinde rastlanır. Yalnız geceleri etkindir. Çevre sıcaklığının 4°C’nin altına düştüğü zaman kış uykusuna yatar. Hamilelikleri 5-6 hafta sürer. Her doğumda 3-8 yavru doğurur. Ortalama ömrü 18 yıldır.

Beslenme :

Çoğunlukla böcek, sümüklüböcek, solucan, nadiren küçük fare ve yılan yavruları yer. Süt içer ve kedi mamalarını da yer.

İnsanların dayanabildiği tetanus zehiri miktarının 7 bin katına dayanıklı oldukları saptanmıştır. Çok zehirli bazı böcek ve yılanları kolaylıkla avlayıp yer. Ancak engerek zehiri gibi bazı zehirlere karşı da dayanıksızdır.

Diğer :

Türkiye’de avlanması yasaktır. Kırmızı listede "NT" kategorisindedir.

Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde cinsel gücü artırdığına, mayasıl hastalığını tedavi ettiğine ve çocukların gece işemesini kesmesine yardımcı olduğuna inanıldığı için eti yenilmektedir.

Kirpilerin İlginç Dünyası

Üzerinde yaklaşık 7 bin iğne bulunan kirpilerin koşabildiklerini, tırmanabildiklerini, hatta Amerika’da kendileri için olimpiyat bile düzenlendiğini biliyor muydunuz?

20 yıldır kirpiler üzerine araştırma yapan İngiliz çevrebilimci Hugh Warwick, son kitabı A Prickly Affair: My Life with Hedgehogs’da (Dikenli İlişki: Kirpilerle Hayatım) 70 milyon yıldır hayatta olan bu küçük hayvanların pek bilinmeyen ilginç özelliklerine ışık tutuyor.

Yeryüzünde varolan en eski memelilerinden biri kabul edilen kirpilerin çok sportmen yapıda hayvanlar olduklarını belirten Warwick, dünyanın her yerinde fanatikleri olan bu hayvanlar için ABD’de Kirpi Olimpiyatları düzenlendiğini aktarıyor. Warwick’in aktardığına göre, ABD’nin Denver kentinde düzenlenen Uluslararası Kirpi Olimpiyatları’nda dünyanın dört bir tarafından gelen kirpiler hem koşu, hem de tırmanma parkurlarında yarıştırılıyor. Yabani bir hayvan olan kirpilerin bu yarışmalarda birer evcil hayvana dönüştürülmesini ’rezalet’ olarak kabul eden Warwick, Kirpi Olimpiyatları’nda ayrıca yarışan her kirpinin 2 dakika boyunca bireysel performans sergileyerek jüriyi etkilemeye çalıştığını aktarıyor. Warwick’in kitabında kirpilerle ilgili diğer ilginç notlar şöyle:

Soyları, dinozorların sonuna rastlayan 70 milyon yıl öncesine dayanıyor.

İğnelerini dikleştirerek kendilerini koruma özelliği olan kirpilerin bir başka savunma mekanizması da inanılmaz hızlı bir sürede kendilerini bir top haline getirip yuvarlanabilme becerileri.

Avlanmak için çok sarp tahta parçalarının üzerine tırmanabilme yetenekleri var.

Ayrı ayrı karakterleri var. Aynen insanlar gibi bazıları somurtgan ya da neşeli, bazıları ise cesur ya da utangaç.

Aynı anda 4-5 tane yavru doğurabilen anne kirpi, bebeklerinin üzerindeki iğneler yüzünden acı çekmez. Bebek kirpiler doğduklarında sırtları iğnelerini kapatacak şekilde bir sıvı ile kaplıdır, dışarı çıkar çıkmaz bu sıvı vücutça emilir.

Ruh halleri iyi olduğunda iğneleri düzleşir.

Yaralandıklarında, tekrar doğaya dönme şartıyla kendilerine uzatılan yardım elini kabul ederler.

Her biri yaklaşık 1.000 tane pireyi vücudunda barındırır.