Anti-Psikiyatri


Anti-psikiyatri terimi genel olarak psikiyatri ve psikanalizin Ortodoks biçimine karşı 1955 ile 1975 yılları arasında gelişen eleştirel hareketi ifade etmektedir. David Cooper tarafından belirli bir bağlamda ortaya atılmış olan terim daha sonra anlam genişlemesine uğrayarak Batı dünyasında hakim psikiyatrik anlayış ve kurumlara radikal bir politik karşı çıkma hareketi şeklinde yayılmıştır: İngiltere'de David Cooper ve Ronald Laing ABD'de Thomas Szasz ve Gregory Bateson (Palo Alto Ekolü) İtalya'da Franco Basagliovb. Michel Foucault ve Gilles Deleuze de Fransa'da anti-psikiyatrik karşı çıkışın farklı bir versiyonunu ortaya koymuşlardır.

Anti-psikiyatri bir bakıma kurumsal psikoterapinin mantıksal devamı olmuştur (Roudinesco ve Plon 1997): Zira kurumsal çerçevedeki psikolojik tedavi kötü durumdaki akıl hastanelerinin reformu ve terapi personeli ile hasta ilişkilerinin iyileştirilmesine çaba harcarken anti-psikiyatri akıl hastanesinin ve ruh hastası kavramının ortadan kalkmasını savunmuştur.

Roudinesco ve Plon'un belirttiğine göre anti-psikiyatri akımı Mary Barnes isimli bir hemşirenin serüvenini bayrak edinmiştir. Tedavisi imkansız bir şizofreni teşhisiyle 40 yaşlarındayken Kingsley Hail hastanesine kapatılan Mary Barnes orada 5 yıl boyunca kaldıktan sonra (bir bakıma sembolik olarak öldükten sonra) 'yeniden doğmuş' ressam olmuş ve kendi 'cehenneme yolculuk' ya da serüveninin kitabını yazmıştır.

Cooper daha sonra (1967) anti-psikiyatriyi bir ütopya olarak da konumlamaya ve ezilmiş halkların kurtuluş hareketi çerçevesine oturtmaya çalışmıştır: Komün hareketi sırasında "Ezenlerin saatine son; ezilenlerin saati geldi" tarzı sloganlarla duvar saatlerine ateş eden göstericileri saygıyla anmıştır. Anti-psikiyatri hareketi kısa sürmesine karşılık son derece etkili olmuştur.