İskenderiye Feneri



İskenderiye feneri, dünya üzerinde inşa edilen, gelmiş ve geçmiş en büyük fener olma özelliğine sahip bir yapıdır. Bu özelliğinden dolayıdır ki, Dünya’’nın Yedi Harikası’ndan biri olarak kabul edilmiştir.

İskenderiye Feneri, Mısır’ın İskenderiye Limanı’nın tam karşısında yer alan Pharos Adası üzerine yapılmıştır. Zaten İskenderiye Feneri, kimi kaynaklarda bu adanın adı ile birlikte de anılmaktadır. Milattan önce 285 ile 246 yılları arasında inşa edilen eser, özellikle denizciler için çok önemli bir yapı olmuştur. Denizciler açısından çok önemli olmasının asıl sebebi, hem dünyadaki en büyük fener olması, hem de bünyesindeki aynalar ile ışığı 70 kilometrelik mesafeye kadar iletebilme kabiliyetidir. İskenderiye Feneri’’nin bir başka özelliği ise, Dünya’nın Yedi Harikası içinde gösterilen eserlerden Antik Çağ’da yapılıp da, günlük hayatta kullanılabilmiş olan tek eser olmasıdır.

İskenderiye Feneri’nin Yapılışı Ve Özellikleri

Büyük İskender’in ölümünün ardından, Mısır topraklarının el değiştirmesi sonrasında, bölge halkının Yunanlılar ile ticaret durumu oldukça artmıştır. Bundan dolayı da, büyük bir deniz fenerine bölge halkının ihtiyacı olmuştur. Batlamyus zamanında yapımına başlanan fener, ancak Batlamyus’un oğlunun egemenliği döneminde tamamlanabilmiştir.

Toplamda üç bölümden oluşan İskenderiye Feneri’nin tasarımını, Knidos’lu Sostratus gerçekleştirmiştir. Tamamına yakını beyaz mermerden yapılan eser, en tepesindeki uzvu ile birlikte 135 metre yüksekliğe tekabül etmektedir. İskenderiye Feneri’nin tepe bölümünde, tunçtan yapılmış bir ayna bulunmaktadır. Bu ayna, gece karanlığında 70 kilometre uzaklıktan rahatlıkla görülebiliyor iken, gündüz vakti ise 35 kilometreden farkedilmektedir. Bu özelliği ile, limana gece ya da gündüz vakti giriş yapacak olan her türlü gemi ya da tekneye, rehber olma niteliği kazanmıştır. İskenderiye Feneri’nin fark edilebilme ve ışığı çok uzaklara yansıtabilme özelliği, günümüzde de bilim adamlarınca araştırılan bir durum olmaktadır.



Hemen altında bulunan ve geometrik olarak dikdörtgen yapıda olan bölüm, 55 metre yüksekliğindedir. Fenerin orta kısmında yer alan bölüm ise, tepeye uzanan bir rampa olarak ve silindir şeklinde inşa edilmiştir. Bu bölümün yüksekliği de, 27 metredir. Bahsedilen orta bölümün hemen üzerinde ise, alevin yer aldığı kısım bulunmaktadır. Bu bölümde alevi yaratabilmek için yakılacak odunlar, ilgili yere bir düzenek ile taşınmaktadır. Fenerin en tepesinde ise Denizler Tanrısı Poseidon’un heykeli bulunmaktadır. İskenderiye Feneri’nin üst kısmı, milattan sonra 955 yılında yaşanan büyük bir deprem nedeniyle yıkılmıştır. 1302 yılında ise, daha önce bir fırtına sırasında hasar görmüş olan gövde bölümü kopmuştur.

1480 yılına gelindiğinde Memlük Sultanı Kayıt Bay, fenerin bulunduğu alana bir kale yaptırmıştır. Bu kalenin malzemelerini ise, İskenderiye Feneri’nin yıkıntılarından kullanmıştır. Ancak 1500 yılında, bu yapıya ait hiçbir kalıntı kalmamıştır. Fenerin ayakta kaldığı dönemlerde yapılan resimleri ise, gelecek nesillerin fener yapımlarına rehberlik etmesi için kullanılmıştır. Yani İskenderiye Feneri, kendisinden yüzyıllar sonra yapılacak fenerleri dahi etkilemeyi başarmış bir yapıdır.