Berkelyum nedir?

Aktinitlerden radyoaktif bir madendir. Tabii halde rastlanmaz. 1950'de suni yollardan Calİfornİa Üniversitesinde Amerikalı bilgin Seaborg ve yardımcıları tarafından elde edilmiştir. İki ayrı metodla hazırlanabilir. Bu arada başka izotoplar da meydana getirilmiştir. Periyodik tablonun III B grubunda yer alır ve Bk sembolüyle gösterilir. Tabii halde bulunmaz. İlk defa 1949'da California Üniversitesinde amerikyum-241'in helyum çekirdeği ile bombardıman edilmesi sonucu berkelyum-243 izotopu halinde elde edildi.

Bütün izotopları radyoaktiftir. En kararlı izotopu Bk-247'dirberkelyum Berkelyum hakkındaki bilgiler çok kesin değildir. Nitekim bugüne kadar metal halinde üretilememiştir. Atom numarası 97 olup elektron düzeni (Rn) 5f 9 7s 2 şeklindedir. Bileşiklerinde +3 ve +4 değerliklerini alması ihtimali yüksek bulunmuştur. Günümüze kadar kütle numaralan 240-251 arasında olan 12 izotopu elde edildi. En uzun ömürlü izotoplarından biri olup yarılanma süresi 314 gündür.

Bu izotop, yüksek akılı çekirdek reaktörlerinde Pu-239 izotopunun nötronlarla bombardımanı sonucu subgram miktarlarda elde edilir. En uzun ömürlü izotoplarından biri’nin yarılanma süresi 7000 yıldır ve küryumun Cn-244 izotopunun bir siblotronda helyum iyonlarıyla bombardımanı sonucu elde edilir. İnsan iskeletinde birikme eğilimi vardır. İskelette uygun durumlarda en yüksek oranı 0.0004 mg’dır.
Berkelyum, gümüş beyazı renkte bir metaldir. İki allotropu vardır: heksagonal yapılı alfa biçimi ve küp yapılı beta biçimidir. Periyodik çizelgede aktinitler dizisinin 8. uranyumötesi elementlerin 5. üyesidir. Seyreltik mineral asitlerde kolay çözünen, yüksek sıcaklıkta hava ya da oksijenle kolaylıkla oksitlenen tipik bir metaldir. Yükseltgenme basamağının +3 olduğu bileşikleri küryumunkilere çok benzer. Çözeltilerde Bk +3 iyonu biçiminde bulunur.

Kuvvetli yükseltgenlerle +4 basamağına yükseltgenir. Öteki uranyumötesi elementlerden iyon değiştiriciler yardımıyla ya da heptanlı çözeltide iyonunun dioktilfosfat asidiyle ekstrakte edilerek ayrılır. Bileşiklerinden, suda çözünmeyen berkelyum fluorür ve berkelyum idroksit suda çözünen berkelyum klorür berkelyum nitrat ve berkelyum sülfat elde edildi. Bunların yanında bilinen bileşikleri arasında berkelyum oksit, berkelyum oksit ve berkelyum oksiklorür sayılabilir.