Zeus Heykeli



Devasa şekilde yapılan, dönemin en önemli eserlerinden biri olan orijinal Zeus Heykeli, Dünya’nın Yedi Harikası kapsamında değerlendirilmektedir. Yunanistan sınırları içindeki Olimpia’ da, milattan önce 450 yılında inşa edilen heykel, dönemin ünlü heykeltıraşı Phidias tarafından yapılmıştır.

Heykelin yapılış öyküsü, olimpiyat oyunlarına dayanmaktadır. Yunanlıların, “Tanrıların Kralı” olarak niteledikleri Zeus adına, dört senede bir kez düzenledikleri olimpiyat oyunlarına, birçok medeniyetten sporcular katılmaktaydı. Suriye, Anadolu, Yunanistan, Mısır ve Sicilya topraklarından gelen sporcular, aralarında yapılan müsabakalarda yarışırlardı. Bu olimpiyatların, ilk defa milattan önce 776 yılında yapıldığı kabul edilmektedir. Oyunların amacı ise, şehir devletleri arasında birlik ve bütünlük sağlamaktır. Yunanlılar, Peloponnesus adı verilmiş olan bölgede yer alan Olympos’ ta, Zeus için büyük bir tapınak yapmışlardı. Olimpiyatlar boyunca, şehir devletleri arasındaki çekişmeler ve savaşlar durduruluyor ve yarışmalar için uygun ve güvenli bir yol bulunuyordu. Yarışmaların düzenlendiği bölgede, önceleri basit bir stadyum bulunmakta iken, her geçen zamanda olimpiyat oyunlarının daha değerli hale gelmesi ve ilgi çekmesi nedeniyle, Yunanlılar, Zeus adına çok büyük bir tapınak yapmaya karar verdiler.

Elisli Libon, tapınağı yapmaya başlayan ilk kişiydi. Tamamlanması, milattan önce 456 yılını buldu. Geometrik olarak dikdörtgene benzeyen tapınak, 13 büyük sütun tarafından ayakta tutuluyordu. Devasa tapınağın her köşesinde, 6 adet sütun bulunmaktaydı. Tapınağın tavanı, üçgen biçiminde tasarlanmıştı ve çok sayıda heykel bu bölümde konuşlanmıştı. Kolonlarda da Herakles ve birkaç mitolojik öneme sahip kişinin heykelleri yer almaktaydı. Tüm bunların ardından, Yunanlılar tapınağın içine, çok büyük bir Zeus Heykeli yapmayı düşündüler.

Tapınağın içine inşa edilen, devasa ve görkemli Zeus Heykeli, çok özenli ve dikkatli şekilde tasarlanmıştı. Tapınağın batı yanına konulan heykel, 12 metre yüksekliğinde ve 7 metre enindeydi. Heykelde Zeus, tahtına oturmuş şekilde gösterilmekteydi. Heykelin baş kısmı, tapınağın tavanına kadar yükselmekte idi. Zeus’ ’un sağ elinde, Zafer Tanrıçası Nike’ ’nin simgesi, sol elinde ise kartal kabartması olan asası tutuşturulmuştu. Zeus Heykeli’ndeki bu taht ve Zeus simgesi, görsel olarak çok etkileyiciydi. Heykelin belli bölümlerinde altın, abanoz ve bazı değerli metaller kullanılmıştı. Tahtın üst bölümünde, Yunan Tanrı ve Tanrıçaları ile mitolojik öneme sahip güçlü hayvan figürleri bulunmaktaydı. Zeus Heykeli’nde kullanılan deri, fildişinden yapılmıştı. Zeus’ ’un elbisesi, sakalı ve saçları ise altından inşa edilmişti. 391 yılında, Roma İmparatoru 1. Theodosius tarafından, Yunanlılar’a putperestlik suçlaması getirildi. Bundan dolayı, hem olimpiyatlar iptal edildi, hem de tapınak ziyarete kapatıldı. İşte bu dönemde Yunanlılar, heykeli alarak, o zamanki adıyla Constantinople (İstanbul) şehrine taşıdılar. Ancak 462 yılında çıkan büyük yangında, heykel yok olmuştur.

1829 yılında, heykelin bazı parçalarını Olympos’ ’tan alan Fransızlar, bu parçalara sahip çıkmışlardır. Mevzu bahis parçalar ise, Paris’’ teki ünlü Louvre Müzesi’’ nde bulunmaktadır. Olympos’’ taki tarihi stadyum ise restorasyon işlemi görerek korunmuştur. Tapınaktan ise yalnızca birkaç parça sütun kalmıştır. Dönemin madeni paraları üzerindeki bilgilerden de döneme ait bilgiler elde edilmiştir.