Müzikte Ritim Nedir?


Müzikte zamanın belirli bir süre içinde eşit veya değişik uzunlukta parçalara bölünmesine ritim denir. Bölünen her parçanın başı vuruşlarla belli edilir. Birbirlerini takip ederek bir düzen oluşturan bu vuruşlar müzikal yapı içerisinde anahtar rollerden birini üstlenerek orkestraya yön vermektedir. Ritim, müzik dışında da incelenebilen ve günlük hayatta, doğada, insan vücudunda, kısacası pek çok alanda gözlemlenebilen bir unsurdur. Örnek olarak kalp atışında, sanayi makinelerinde, bir atın koşuşunda süregelen ritim örnekleri tespit edilebilir.

Vuruşlar nota değerleriyle gösterildiği için ritim nota değerlerinin uygulanmasıyla ortaya çıkar. Müziğin en önemli öğesi olan ritim, müzikte ezgiyi şekillendiren unsurdur. Nota seslerinin dikkate alınmadan sadece değerlerinin (tartımlarının) incelenmesine ritmik portre denir. Ritim, belirli bir süreç kullanımını hedefleyen tempo içinde netleşmektedir ve bu şekilde müziğin karakteristik yapısını da belirlemiş olur. Ritim ve tempo kavramlarının biribiriyle karıştırılması sıkça yapılan bir hatadır. Müzikte tempo, parçanın hızını belirlemek için kullanılan bir terimdir ve parça boyunca notaların ilerleyiş hızını veya metrik vuruşların sıklığını düzenler. Söz gelimi, bir parça öğrenilirken temposu ağırlaştırılarak çalınabilir veya söylenebilir ancak parçanın ritmi değiştirilemez.

Ölçü de ritim konusu altında incelenebilinecek bir diğer kavramdır. Müzikte ölçü, iki ölçü çizgisinin arasında kalarak belirlenmiş en küçük müzik ve zaman parçasıdır. Herhangi bir notasyon incelendiğinde, portede iki çizgi arasında kalan notalar ve işaretler bir ölçüyü temsil etmektedir. Ölçü birimi, portenin başına anahtar ve donanım işaretlerinden sonra üst üste yazılan iki sayıyla belirtilir. Örnek olarak iki dörtlük ölçü denildiğinde buradaki iki sayısı vuruşları, dört sayısı ise nota değerini işaret etmektedir. Ölçüler basit, bileşik ve aksak olmak üzere üç gruba ayrılırken, müzik türlerini belirlemede de yardımcı rol üstlenirler.