Hediyenin Böylesi; Alman Çeşmesi



Alman Çeşmesi, İstanbul Sultan Ahmet meydanında, 1. Ahmet türbesinin tam karşısında bulunmaktadır. Tarihi eser olmasına rağmen halen çalışır durumda olan çeşmeyi, zamanın Alman İmparatoru 2. Wilhem tarafından İstanbul’a ve Osmanlı Padişahı Sultan 1. Ahmet’e hediye edilmiştir. Alman çeşmesi, Osmanlı başkenti İstanbul’a toplam üç defa gelen Alman İmparatorunun 1898 yılında ikinci gelişi sebebiyle, anı olarak ithaf edilmiştir. İmparatorun ilk kez ülkemizi ziyareti olan 1889 tarihinde, Osmanlıya Alman tüfeklerinin satışını yaparak, ikinci gelişinde de İstanbul-Bağdat tren hattının Alman firmalara verilmesi için söz almıştır.

Dizayn ve Yapısı

Çeşmenin tamamı Almanya’da yapılmış ve 1901 yılında İstanbul’daki yerine konulmuştur. Neo-Bizanten üslubu ile hazırlanan çeşme, iç kısımlarında altın mozaikler süslenmiştir. Çeşmenin tasarımını Kaiser’in özel danışmanı olarak görev yapan, mimar Spitta çizmiş, imalatını da mimar Schoele yapmıştır. Çeşmenin projesinde mimar Carlitzik ve İtalyan Joseph Antony çeşitli görevler almıştır. Hipodrom meydanı düzenlemesi, ağaçlandırılması ve çeşmenin temeli Alman hükümeti tarafından yapılmıştır. Büyük parçalı Almanya’da hazırlanarak bu temeller üzerine konmuştur. Tüm değerli taşları ve mermer işlemeleri Almanya’da yapılarak gemiler ile getirilmiştir. Yapıma 1899 yılında başlanmış ve 1 Eylül 1900’de tamamlanması planlanmıştır. Bu tarih Sultan 2.Abdülhamid’in 25. cülüs tören tarihidir ve bazı aksaklıklar sebebiyle, törene yetiştirilememiştir. Alman İmparatoru 2. Wilhem’in doğum tarihi olan 27 Ocak 1901’de oldukça görkemli şekilde açılışı yapılmıştır.

Alman çeşmesinin yapısal olarak görünüşü, Osmanlı meydanlarındaki çeşmelere ve Avrupa’daki meydan çeşmelerine hiç benzememektedir. Zeminden yüksekte sekizgen bir yapısı vardır. Sekiz adet sütun üzerinde bir kubbe bulunur. Tüm sütunların birleştiği alanlarda, bir adet madalyon bulunur. İlginç olarak tasarlanmış bu madalyonların dördünde 2.Abdülhamid’in diğer dördünde ise 2. Wilhem’in simgesi “W” harfi ve “II” sayısı bulunmaktadır. Oldukça koyu bir yeşil renkte olan kubbenin taşındığı sütunlardan birisinde almanca tunç kitabe bulunur.



Mesajlar Kitabeler ve Dostluk

Mermer sütunların birisinde tunç bir plakada tamamı Almanca olarak “Alman Kaiser’i Wilhelm II 1898 yılı sonbaharında Osmanlıların hükümdarı haşmetlü Abdülhamid II nezdinde ziyaretinin şükran hatırası olarak bu çeşmeyi yaptırdı” yazmaktadır. Yine çeşmede Osmanlıca olarak yazılmış, Osmanlı Seraskerlik Dairesi görevlilerinden ve de edebiyatçı olan Muhtar Ahmet Paşa tarafından beyit-i sülüs yazılmıştır.