Muhasebe Kayıt Belgeleri

MUHASEBE KAYIT BELGELERİ

Defterler
Muhasebe ilkelerine göre işletmede yapılan varlık ve kaynaklar da değişme yaratan mali nitelikteki işlemler belgelere dayandırılarak ticari defterlere kayıt edilirler .Bu defteri işetmelerde yapılan iş hacimlerine göre iki ana gruba ayırırız.

1- Birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda olduğu defterler:
a- Yevmiye defteri (günlük defter)
b- Defter-i kebir (büyük defter )
c- Envanter defteri
d- Kambiyo senetleri defteri (çek,senet defteri) İsteğe Bağlı

2- İkinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defterler
a- İşletme hesabı defteri

YEVMİYE DEFTERİ: İşletmede yapılan günlük işlemlerin sıra numarası , tarihi, defteri kebir bağlantı numarası,borç ve alacak tarafı ,açıklama esaslarına göre kaydedildiği defterdir.
Yevmiye defterinin pratikteki çizimi aşağıdaki gibidir.
-----------/-----------
Kasa hesabı (Borçlu Hs)
Alacak senetleri hesabı (Alacaklı Hs)
---------/------------
Yevmiye defterinde aynı sayfa üzerinde hem borçlu, hem alacaklı hesap yazılır. Her sayfanın sonunda borç ve alacak taraflarının toplamı ayrı ayrı alınır. (Bu toplamlar eşittir.) Bir sonraki sayfaya devreden toplam olarak geçirilir ve işlemlere devam edilir.
Yevmiye defterindeki madde türleri :
1. Basit madde : Bir hesap borçlanırken diğer hesabın alacaklandığı madde türüdür.


ÖRNEK: İşletme 100.000.000.- TL lik malı peşin olarak satın almıştır.
Mal  Alış Borç
KasaÇıkışAlacak
------------- / ----------------
153 T.Mal hesabı 100.000.000
100 Kasa Hesabı 100.000.000
------------- / ----------------
Not: Tekdüzen hesap planında mal hesabı alışı ve satışı iki ayrı hesaba işlenen bir hesaptır.Mal alışlarında
153 Ticari Mal Hesabının borcuna, satışlarda 600 Yurtiçi satışlar hesabının alacagına yazılır.

2. Bileşik Madde: Bir hesaba karşılık iki hesabın borçlandığı veya alacaklandığı maddedir.

ÖRNEK : İşletme 200.000.000 TL’lik malı yarısı peşin, yarısı senet karşılığında almıştır.
Mal  Alış  Borç
Kasa  Çıkış  Alacak
Borç snt.  Çıkış  Alacak

------------/-------------
153 T.Mal Hesabı 200.000.000
100 Kasa Hesabı 100.000.000
321 Borç sent.hesabı 100.000.000
------------/--------------

ÖRNEK: İşletme 300.000.000.- TL malı 100.000.00.-TL peşin 200.000.000.- TL çek karşılığı satmıştır.
(Yurtiçi Satışlar) Çıkış Alacak
Kasa Alış  Borç
Alman çekler Giriş borç

3- Karma Madde (Karmaşık madde) : Birkaç borçlu hesaba karşılık ,birkaç alacaklı hesabın veya birkaç hesaba karşılık ,birkaç borçlu hesabın izlediği maddedir.

ÖRNEK : İşletme 100.000.000.-TL mal ,500.000.000.- TL demirbaş 50.000.000.- TL lik taşıt satın almıştır. 100.000.000.- TL sini peşin 200.000.000 TL sini veresiye, kalanını senetle ödemiştir. Yevmiye kaydını yapınız,
Alış Ticari mal Alım  Borç 100.000.000
Alış Demirbaş  Alım  Borç 500.000.000
Alış Taşıt  Alım  Borç 50.000.000

Çıkış Kasa Alacak 100.000.000
Çıkış Satışlar Alacak 200.000.000
Çıkış Borç snt. Alacak 350.000.000
______________________________________________

153 Ticari mallar hs. 100.000.000
254 Taşıtlar hs. 50.000.000
255 Demirbaşlar hs. 500.000.000

100 Kasa hs. 100.000.000
320 Satıcılar hs. 200.000.000
321 Borç snt. hs. 350.000.000

BÜYÜK DEFTER : Yevmiye defterine yapılan günlük işlemlerin hesap isimlerine göre ayrı sayfalara kaydedildiği defterdir. Defterin şekli “T” biçimindedir.
Sol tarafa borç kaydı , sağ tarafa da alacak kaydı yapılır. Defterde yevmiye defteriyle bağlantı numarası ,tarih ve açıklama bölümleri de vardır .Sayfalar karşılıklı 1-1 ,1-2 şeklinde tamamlanır.
Bir hesap için birden fazla sayfa ayrılır .O hesabın sayfalarında ara toplamlar yer alır. Pratikteki gösterim şekli.


B 100 Kasa Hesabı A

Yardımcı Defterler
Defter-i kebirde tek bir sayfaya işlenen ana hesabın alt hesaplarını izlediğimiz defterlere yardımcı defterler denir. Yardımcı defterlerdeki alt hesapların borç toplamları ana hesabın borç toplamına alacak toplamları ana hesabın alacak toplamına eşit olmalıdır.

B 102 Bankalar hesabı A B. İş Bankası Hs. A B Ziraat Bankası Hs. A

175.000.000 55.000.000 100.000.000 25.000.000 75.000.000 30.000.000