Yakınlarınızın isimlerini hatırlayamıyorsanız dikkat!

Unutkanlık insanın hayatında sayısız kez yaşayıp üzerinde durmadığı doğal bir kişilik özelliği olabileceği gibi ilerleyici bir beyin hastalığının başlangıç belirtisi olarak da görülebiliyor. Üsküdar Üniversitesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, “Unutmayan insan yoktur ve olamaz. Çünkü insan hayatını, yaşam içinde başına gelen olumsuz şeyleri unutarak sürdürebilir. Beynin işlemesi açısından öğrenmek ne kadar doğal bir şeyse unutmak da o kadar normal bir olaydır” diyor. “Sağlıklı unutma’’ olarak adlandırılan unutma türünde, zihinde yeni bilgilerin öğrenilmesi için ek bir kapasite yaratılıyor. Bu sayede insanlar ilişkilerini olumsuzlukların üzerinde durmadan sürdürebiliyor. Bir insan unuttuğu kadar aynı ölçüde yeni şeyler de öğrenebiliyorsa, unutma olayı hastalık habercisi olarak değerlendirilmiyor.

Alzheımer Bir Demans hastalığıdır
Alzheimer hastalığı; unutkanlık ve yeni olayları öğrenememeyle başlayan, gündelik hayatı etkileyerek davranış değişikliğine neden olan ilerleyici bir beyin hastalığı olarak tanımlanıyor. Demans ise aralarında Alzheimer hastalığının da bulunduğu birçok hastalıktan kaynaklanabilen ilerleyici zihin yetmezliği şeklinde açıklanıyor. Her demans Alzheimer olmasa da her Alzheimer’ın bir demans hastalığı olduğu belirtiliyor. Demans; damar hastalıklarına, travmalara, genetik bozukluklara, AIDS ve Parkinson rahatsızlıklarına bağlı olarak oluşabiliyor.

Kadınlar daha çok unutuyor
Türkiye’deki Alzheimer oranlarına dair net bir araştırma bulunmamakla birlikte Batı toplumlarında Alzheimer görülme sıklığının 65 yaşın üzerindeki kişilerde yüzde 5-10 arasında olduğu ifade ediliyor. Kadınlar erkeklerden ortalama 10 yıl daha fazla yaşam süresine sahip oldukları için yaşlılık döneminde daha fazla unutmaları ile dikkat çekiyor.

Her unutkanlık alzheımer değil
En basit unutkanlığı bile Alzheimer başlangıcı olarak yorumlamanın yanlış olduğu dile getiriliyor. Bu düşüncedeki kişiler genellikle obsesif, pesimist ve depresif özellikler gösteriyor. Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, “Bir unutkanlığın Alzheimer hastalığından kaynaklanabilmesi için bu unutkanlığın kişinin şahsi, ailevi ve mesleki yaşamında sürekli anlamda bir olumsuzluğa neden olması gerekir” diyor. Bunun dışında Alzheimer 50 yaşın üzerindeki kişilerde ortaya çıkan bir hastalık olduğu için diğer yaş gruplarındaki unutkanlıklar başka nedenlerden kaynaklanabiliyor. Örneğin depresyon, tiroit hastalıkları, kronik kansızlık ve vitamin eksiklikleri de unutkanlık nedeni olabiliyor.

Zihin check-up'ı sorulara yanıt veriyor
Basit unutkanlık; unutulan şeyin çabucak hatırlanması ve unutkanlığın kişinin hayatında sorun çıkarmaması olarak değerlendiriliyor. Tanrıdağ, “Alzheimer hastalığının ve basit unutkanlığın ayırıcı tanısında sadece doktor gözlemi ve hastayla konuşmak yeterli değildir. Çünkü bu durumlarda doktor kolaylıkla yanılabilir” diyor. Unutkanlık nedeniyle doktora başvurmuş kişilere beyin MR’ı, beyin elektrosu, bazı kan tahlilleri ve en önemlisi zihin check-up’ı tetkiklerinin yapılması gerekiyor. Bu check-up sadece hafıza için değil; dikkat, yönelim, problem çözme ve karar verme testlerinin yapılması için de gerekli görülüyor.

Kansızlık ve vitamin eksikliği daha çok unutturuyor
Kişinin önem vermeden öğrendiği ve onu heyecanlandırmayan şeyleri unutmasının doğal olduğu belirtiliyor. İnsanın bir toplantıda tanıştığı ve ilgisini çekmeyen kişilerin isimlerini unutması gibi durumlar tamamen normal görülüyor. Gençliğinde depresyon tanısı konulmuş, kansızlığı olan, vitamin eksikliği yaşayan, tiroitleri iyi çalışmayan kişiler ise daha fazla unutkanlık gösteriyor.

Ailesinde Alzheimer hastası olan risk altında
Gençliğinden beri çok unutkan olan bir kişinin Alzheimer olma riskinin yüksek olduğunu destekleyen araştırmalar bulunmuyor. Ancak unutkanlık şikâyeti çok olan ve ailesinde Alzheimer hastası bulunan kişilerin 50 yaşından itibaren düzenli olarak beyin check-up’ına gitmesi öneriliyor. Bu sayede beyindeki yapısal ve işlevsel sorunlar zihin testleri yoluyla ortaya çıkarılıyor.

Bu belirtiler önemli
Yakınlarınızın isimlerini hatırlayamıyorsanız,
Yakınlarınızla olan yakınlık derecenizi anımsayamıyorsanız (Oğlunuzu babanız veya kızınızı anneniz gibi kabul etmeye başlama durumu),
Aracınızı sürekli park ettiğiniz yeri unutuyorsanız,
Yıllarca gidip geldiğiniz mekânların isimlerini ve yerlerini unutuyorsanız, bir uzmana danışmanızda yarar var.

Alzheimer’ın en tipik 3 belirtisi
Yeni yaşanmış olayları unutma
Aynı soruları devamlı olarak sorma ve soruları tekrarladığının farkında olmama
Evdeki odaları veya dış mekânları karıştırma